Petrol Fiyatları ve Bazı Makro Ekonomik Değişkenlerin Borsa İstanbul'da Yer Alan Bir Takım Endeksler Üzerindeki Etkisinin Araştırılması

Petrol dünyada en çok kullanılan aynı zamanda uluslararası piyasalara yön veren önemli bir enerji kaynağıdır. Petrol ithalatçısı bir ülke olarak Türkiye'nin de ekonomisinin petrol fiyatlarından etkilendiği düşünülmektedir. Bu amaçla Borsa İstanbul'da (BİST) yer alan ve petrol fiyatlarıyla ilişkili olması beklenen bir takım endeksler seçilmiş, bu endekslerin petrol ve diğer makroekonomik değişkenlerden nasıl etkilendiği araştırılmıştır. Çalışmada 2005-01/2015-12 dönemleri arasındaki BİST 100, BİST 30, BİST Elektrik, BİST Kimya, BİST Sınai, BİST Teknoloji, BİST Ulaştırma endeksleri ve bu endekslerle ilişkili olduğu düşünülen makroekonomik değişkenler olarak da, petrol fiyatları, üretici fiyat endeksi, sanayi üretim endeksi, faiz oranları ve döviz kuru ele alınmıştır. Sonuç olarak incelenen endeks puanlarında, petrol fiyatlarının etkisinin oldukça düşük olduğu, faiz oranları ve döviz kurunun ise çoğu endekste güçlü etkisi olduğu saptanmıştır. 7 endekste de 2008 krizinin etkili, yani bu dönemde yapısal kırılmaların var olduğu görülmüştür. Ayrıca makroekonomik değişkenlere verilen şokların kısa dönemde tepkilere neden olduğu, uzun dönemde ise tepkilerin kalıcı etkisinin olmadığı saptanmıştır.

JEL Sınıflandırması: C01, C10, C58Investigation of The Effect of Oil Price and Some MacroeconomicVariables on Selected Istanbul Stock Exchange Indices

Oil which is most widely used energy resource in the world, at the same time it is important in giving direction to the international markets. As a country importing oil, it is believed that the Turkish economy was also affected by oil prices. For this purpose, Istanbul Stock Exchange indices that expected to be associated with the price of oil, were selected. We investigated how these indices and other macro-economic variables are influenced from each other. Data in period 2005-01/201512, analyses were made with 7 indices in BIST and relevant macroeconomic variables. The analyzed indices are BIST 100, BIST 30, BIST Electricity, BIST Chemistry, BIST Industrial, BIST Technology, BIST Transportation, and the macroeconomic variables considered to be related to these indices are oil prices, interest rates, foreign exchange rates, producer price index and industrial production index. As a result of this study it has been observed that oil prices have quite a low effect on points of analyzed indices, however, interest rates and foreign exchange rates have a strong effect on many of the indices. It has also been observed that economic crisis of 2008 has an effect on all of the 7 indices, showing that there were structural breaks in this period. In addition, ithas been determined that shocks to macroeconomic variables caused responses in the short term.However, these responses were not permanent in the long term.

PDF

___

Akel, Veli ve Gazel, Sümeyra (2014). “, “Döviz Kurları ile BIST Sanayi Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı.44, s.24-25.
Chatfield, Chris (2004). The Analysis of Time Series an Introduction, 6. Baskı, USA, Chapman, Hall/CRC
Chen, Nai-Fu & Roll, Richard & Ross, Stephen A. (1986). “Economic Forces and the Stock Market”, The Journal of Business, Vol.59, No.3, pp.383-403.
Cunado, Juncal & Gracia, Fernando Perez de (2003). “Do Oil Price Shocks Matter? Evidence for SomeEuropean Countries” Energy Economics, 25, pp.137–154.
Ferderer, J. Peter (1996). “Oil Price Volatility and the Macroeconomy”, Journal of Macroeconomics, Vol. 18, No. 1, Winter, pp. 1–26
İşcan, Erhan (2010)“Petrol Fiyatının Hisse Senedi Piyasası ÜzerindekiEtkisi”, Maliye Dergisi, Sayı:158, s. 607-617.
Kaneko, Takashi & Lee, Bong-Soo (1995). “Relative Importance of Economic Factors in the U.S. and Japanese Stock Markets”, Journal of the Japanese and International Economies, Vol.9, No. 3, pp.290-307.
Lepp, A.and Gibson H. (2008). Sensation Seeking And Tourism: Tourist Role, Perception Of Risk And Destination Choice.Tourism Management. Vol. 29, 740-750.
Lee, Junsoo &Strazicich, Mark C. (2003). “Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test with Two Structural Breaks”, The Review of Economics and Statistics, Vol. 85, No.4, pp.1082-1089.
Narayan, Paresh Kumar & Narayan, Seema (2007). “Modelling Oil Price Volatility”, Energy Policy, Vol. 35, No.12, Dec. 2007, pp.6549–6553.
OH, C-O., (2005).The contribution of tourism development to economic growth in the Korean economy. Tourism Management, 26, pp.39-44
Papapetrou, Evangelia (2001). “Oil Price Shocks, Stock Market, Economik Activity and Employment in Greece” Energy Economics, No.23, pp.511-532.
Sadorsky, Perry (1999). “Oil Price Shocks and Stock Market Activity”, Energy Economics, No.21, pp.449-469.
Yaylalı, Muammer & Lebe, Fuat (2012). “İthal Ham Petrol Fiyatlarının Türkiye’deki Makroekonomik Aktiviteler Üzerindeki Etkisi”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:32, Sayı:2, s.43-68.
Zortuk, Mahmut & Bayrak Serhat (2016). “Ham Petrol Fiyat Şokları -Hisse Senedi Piyasası İlişkisi: ADL Eşik Değerli Koentegrasyon Testi” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), s.7-22.
Pomfret, G. (February 2006). Mountaineering adventure tourists: a conceptual framework for research. Tourism Management. Vol 27, Iss 1, 113-123