XVIII. Yüzyılda Rusçuk’ta İşlenen Fiziksel Suçlar

Osmanlı Devleti, kurduğu sağlam siyasi düzen sayesinde uzun asırlar varlığını sürdürmüştür. Bu gerçekte, nitelikli devlet adamları ve padişahların karizmatik varlıklarının etkisi büyüktür. Fakat söz konusu devlette, hayata ve insanlara olumlu, yapıcı katkılar yapan Osmanlı insanlarının yanında, olumsuz ve yıkıcı tahribatlarla var olmuş zararlı unsurlar da görülmüştür. Bu bağlamda Osmanlı tarihi, her zaman ve her yerde olduğu gibi, biraz da suç ve ceza tarihidir. Çünkü devleti ayakta tutan temel faktörlerden birisi de, adaleti sağlamadaki hassasiyetidir. Bu da, devlet tarafından, bir yönüyle, suçlularla başa çıkma şeklinde yerine getirilebilir. Suç ve ceza tarihinde en çok çalışmış konuların başında fiziksel suçlar gelmektedir. Bu çalışmada, bir Osmanlı kazası olan Rusçuk’ta XVIII. yüzyılda işlenen adam yaralama ve öldürme suçları, şer’iyye sicillerinin verdiği bilgiler doğrultusunda incelenecektir. Böylelikle, cinayet mefhumunun Osmanlı tarihi üzerinden aydınlatılması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Rusçuk, Cinayet, Yaralama, Şer’iyye Sicili, Suç

Physical Crimes Committed in Ruse in the 18th Century

Ottoman Empire has lasted for centuries by means of durable political order that established by him. The beings of qualitive state men and charismatic sultans are important effects for this reality. However, besides Ottoman people make positive conributions to the life and the others, dangerous people also has seen making negative and harmful destructions. In this context, Ottoman history, as every where and every time, is a crime and punishment history a little. Because, one of the factors sustained the state for a long time is sensibility of it for justice. This can be just done as overcomig against criminials for state. The most worked issues studied in crime and punishment history are phyisical crimes. In this study, bodily harm and muredering at Ruse in the XVIII. century will be searched in accordance with informations given by court registers. By this way, to approach murdering issue from Ottoman history will be is targeted.

Keywords:

Ruse, Murdering, Injury, Court Register, Crime,

PDF

___

Arşiv Belgeleri Rusçuk Şer’iyye Sicili (RŞS), nr. 5, 51, 52, 6, 7, 36, 38, 37, 8, 9, 39, Bulgaristan Milli Kütüphanesi Oryantal Bölümü, St. Cyril and Methodius National Library of Bulgaria Natsionalna Biblioteka Sv Kiril i Metodiy (NBKM). Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Rusçuk, HRT 142.
Kitaplar ve Makaleler: Akgündüz, Ahmet; Cin, Halil, Türk Hukuk Tarihi Kamu Hukuku, Cilt: 1, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya 1995. Akman, Mehmet, “Osmanlı Hukukunda Kasame”, Türkler, Cilt: 13, (ed.) Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 789-794. Avcı, Mustafa, Osmanlı Ceza Hukuku: Genel Hükümler, Mimoza Yayınları, Konya 2010. Bakırjieva, Teodora ve Yordanov, Stoyan Rusçuk ve Bölgesinin (2 ve 19. Yy) Tarihine İlişkin Seçilmiş Kaynaklar, İzvori Kaynak Kütüphanesi, Cilt: 1, Rusçuk 1999. Bardakoğlu, Ali, "Ceza", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 7, İstanbul 1993, ss. 470-478. Bardakoğlu, Ali, “Diyet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 9, İstanbul 1994, ss. 473-479. Bardakoğlu, Ali, “Kasame”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 24, İstanbul 2001, ss. 528-530. Bozkurt, Gülnihal ve Mumcu, Ahmet ve Üçok, Coşkun, Türk Hukuk Tarihi, Savaş Yayınevi, Ankara 1996. Efraimova Hasanova, Mecbure, “Bulgaristan Rusçuk’ta Türk Varlığı: Rusçuk’ta Ayakta Kalan Türk Varlığı” Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozymu II, Cilt: I 13-15 Mayıs 2010, yay. Haz. Yrd. Doç. Dr. Ünal Şenel, Manisa Yöresi Türk Tarih ve Kültürünü Araştırma ve Uygulama Merkezi, Manisa 2010, ss. 409-420. İvanova, Svetlana, Aydınlanma: 17. ve 18. Yy. Ruse Belediyesi Öncesi Döneme Doğru, Ulusal Kütüphane ‘Kiril ve Metody’, Rusçuk, ?. Kaçan Erdoğan, Meryem ve Ferlibaş, Meral ve Çolak, Kamil; Rusçuk Ayanı: Tirsiniklizade İsmail Ağa ve Dönemi (1796-1806), Yeditepe Yayınları, İstanbul 2009. Kiel, Machiel, “Rusçuk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt: 35, İstanbul, 1988, ss. 246-250. Kur'an-ı Kerim ve Yüce Meali, (çev.) Elmalılı Hamdi Yazır, Huzur Yayınevi, İstanbul, 1994. Muhammed Ebu Zehra, İslam Hukukunda Suç ve Ceza, çev. İbrahim Tüfekçi, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1994. Karaman, Hayreddin, Başlangıçtan Zamanımıza Kadar İslam Hukuk Tarihi, İrfan Yayınevi, İstanbul 1975. Karaman, Hayreddin, Ana Hatlarıyla İslam Hukuku: Giriş ve Amme Hukuku, Cilt 1, Ensar Yayınları, İstanbul 2010. Popov, Georgiev, Rusçuk’un Tasviri 1960 ile 1979 Yılı Arasındaki Zaman Zarfında, Rusçuk 1928. Riyazü’s-Salihin, (tasnif) İmam Nevevi, (çev.) Emin Özafşar, Bünyamin Erul, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara 2016. Şahin, Osman ve Dalgın, Nihat ve Koçak, Muhsin, İslam Hukuku: İslam Hukuku’na Giriş/ Aile Hukuku/ Miras ve Ceza Hukuku, Ensar Yayınları, İstanbul 2014. Şekerci, Osman, İslam Ceza Hukuku'nda Ta'zir Suçları ve Cezaları, Bayrak Yayımcılık, İstanbul 1996. Topal, Mehmet, “II. Mustafa’nın Avusturya Seferlerinde Rusçuk Şehri ve Limanı’nın Önemi” Türklük Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Mücteba İlgürel’e Armağan II- Özel Sayı: 20, İstanbul 2008, ss. 223-250. Topal, Mehmet, “Rusçuk Şehri’nin Yeri ve Adı Üzerine Düşünceler”, (ed.) Meral Bayrak (Ferlibaş), Osmanlı İdaresinde Bir Balkan Şehri: Rusçuk, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2011, ss. 1-21. Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük, http://sozluk.gov.tr// (22 03 2020) Türcan, Talip, İslam Hukuku'na Giriş, (ed.) Hacı Yunus Apaydın, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir 2013. Ünal, Mehmet Ali, Osmanlı Tarih Sözlüğü, Paradigma Yayınları, İstanbul 2011.