Uygur halk şiirinde “siyasi koşaklar” ya da “tarihi koşaklar” diye tasnif edilen koşak (halk şiiri)lar önemli bir yer tutar. Bu koşaklar Uygur tarihinde halkın zihni ve vicdanında derin iz bırakmış tarihî şahıslar ve tarihî olaylarla ilgilidir. Söz konusu koşakların 19. ve 20. yüzyıla ait kısmında yoğun biçimde Çince unsurlar görülür. Bu unsurların Mançu-Çin yönetiminin Doğu Türkistan’ı işgalinden sonraki dönemlere ait olduğu anlaşılmaktadır. Tarihî koşaklarda görülen bu Çince unsurlar, bağlamına bakıldığı vakit, Mançu-Çin yönetiminin Uygur Türklerine yönelik uyguladığı baskıcı, zorlayıcı politikalarını yansıtır. Dolayısıyla bu unsurlar yakın döneme ait Uygur-Çin siyasi ve kültürel ilişkilerinin dilsel tanıkları sayılır. Bu makalede Uygur tarihî koşaklarındaki Çince unsurların tespit, tasnif ve tahlili yapılmıştır.

Koşak (folk song/folk poetry) which is sorted out “politic folk songs” or “historical folk songs” takes an important place in Uyghur folk poetry. Koşak is related to famous historical people and historical events which left a deep mark on mind and conscience of society in Uyghur history. Chinese elements are intensively seen in the part of the mentioned folk songs that pertains to 19th and 20th century. It is understood that these elements belong to the periods after that Manchu-China government occupied East Turkistan. These Chinese elements which are seen in historical folk songs, considering their contexts, reflect Manchu-China government’s heavy hand and compeller policy which applied to Uyghur Turks. Hence, these elements regard as linguistic evidences of political and cultural relationship between Uyghur and China in the recent time. In this paper, Chinese elements in Uyghur’s historical folk songs were determined, classified and analyzed.