KIRGIZ TÜRKÇESİ VE TÜRKİYE TÜRKÇESİ ARASINDAKİ YALANCI EŞDEĞERLER

Bir dilin farklı kollarının zamanla değiĢmesi, birbirinden farklılaĢması doğal bir süreçtir. Bu değiĢiklikler sonradan lehçeler arasında anlaĢmayı zorlaĢtırmıĢ veya yanlıĢ anlamalara yol açmıĢtır. Bu durum özellikle yalancı eĢ değerlerin ortaya çıkmasına neden olmuĢtur. Kırgız Türkçesinde “tuzak sözdör” veya “til aralık omonimder” olarak adlandırılan yalancı eĢ değerler Türkiye’de Türk lehçeleri alanında yapılan çalıĢmalarda en çok ele alınan konular arasında yer almaktadır. Akraba dillerdeki benzerlik aslında aktarmayı ve anlamayı kolaylaĢtırır gibi görünse de, aksine aktaranı ve okuru her zaman yanılgıya düĢürmektedir. Cümlede sadece bir kelimenin yanlıĢ aktarılması cümlenin tamamında anlam kaymasına yol açmaktadır. Kırgız Türkçesi, Türkiye Türkçesine uzak olan lehçelerden biridir. Kırgız Türkçesinden bir eseri aktarmak veya bir Kırgız’ı iyi anlamak için yalancı eĢdeğer kelimelerin iyi bilinmesi gerekir. Biz bu çalıĢmamızda günümüze kadar aktardığımız metinlerden (kitap, roman, hikâye) tespit ettiğimiz yalancı eĢdeğer kelimeleri Fiiller ve Ġsimler olmak üzere iki baĢlık Ģeklinde vermeyi uygun bulduk. Bu bağlamda ele aldığımız bu konunun az da olsa boĢluğu dolduracağını ummaktayız.

Anahtar Kelimeler:

Kırgız Türkçesi, yalancı eĢdeğerler, aktarma sorunları

___

ABDULDAYEV, E. ĠSAYEV D. (1969). Kırgız Tilinin Tüşündürmö Sözdügü. Frunze: Mektep Basması. AKBABA, D. E. (2007). Nogay Türkçesi ve Türkiye Türkçesi Arasındaki Yalancı EĢdeğerler. Bilig Türk Dünyası Araştırmalar Dergisi, Yaz, S. 42. ARTIKBAYEV, K. (2013). XX Yüzyıl Kırgız Edebiyatı Tarihi. çev: M. Dıykanbayeva, Ankara: Bengü Yayınları. ÇAĞBAYIR, Y. (2007). Ötüken Türkçe Sözlük Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı. C. 5. Ġstanbul: Ötüken NeĢriyat. ÇOLAK, D. (2014), Saha Türkçesi Ġle Türkiye Türkçesi Arasında Yalancı EĢdeğerler. II. Genç Akademisyenler Sempozyumu, 24-25 Kasım, Ankara. DELĠCE, T. B. (2013). Türkmen Türkçesinde Yalancı EĢdeğerler. TEKE Dergisi, ELEBAYEV, M. (2015). Uzun Yol. çev: M. Dıykanbayeva. Ankara: Bengü Yayınları. ERCĠLASUN, A. B. (1997), Türk Dünyası Üzerine İncelemele. Ankara: Akçağ Yayınları. ERSOY YAZICI, H. (2012). Başkurt Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde Yalancı Eş Değerler. Ankara: Gazi Kitabevi. ERSOY, F. (2007). ÇuvaĢ Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde Yalancı EĢdeğerler. Türkbilig Dergisi. s. 14. KĠRĠġÇĠOĞLU, F. (2006). Türkmen Türkçesinden Türkiye Türkçesine Yapılan Aktarmalarda KarĢılaĢılan Bazı Problemler. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 20. ÖZKAN, F. (1999). Bugünkü Türk Lehçelerindeki ĠletiĢimi ZorlaĢtıran Kelimeler, 3. Uluslararası Türk Dil Kurultayı 1996, Ankara. RESULOV, A.(1995). Akraba Diller ve “Yalancı EĢ Değerler” Sorunu, Türk Dili, 524, 916-924. Türkçe Sözlük. (10. Baskıdan yapılan tıpkıbasım), (2009). Ankara: TDK Yayınları. Yeni Tarama Sözlüğü. (1983). Ankara: TDK Yayınları.