Fuzuli'nin Leylâ vü Mecnûn Mesnevisinin dibacesi hakkında bazı mülahazalar

Leylâ vü Mecnûn mesnevisiyle ilgili çalışmalarda, Fuzulinin bu eseri Mecnunun mecazi aşktan ilahi aşka geçişi düşüncesini ispatlamak amacıyla yazdığı söylenmekte ve bu iddia Leyladan Mevlaya ulaşmak şeklinde ifade edilmektedir. Oysa eserin dibace ve hikâye kısımları birlikte değerlendirildiğinde, bu eserin ilahi aşkı arayan insanın macerasını ele aldığı, aslında Mecnunun Leylaya layık olmak için bir tür olgunlaşma sürecinden geçtiği görülür. Nitekim Fuzuli eserinin dibace kısmında, hikâyedeki unsurların birer sembol olarak kullanıldığını, hikâye anlatmanın bir bahane olduğunu, aslında mecaz yoluyla ilahi aşkın sırları ile gizli hakikatlerini anlatmak istediğini söylemekte ve eserinde kullanacağı sembollerin gerçekte neye tekabül ettiklerini belirtmektedir. Bu çalışmada, Leylâ vü Mecnûn hakkında yazı yazanların genellikle üzerinde durmadıkları dibace kısmı ayrıntılı bir şekilde tahlil edilerek eserin aslında ne anlattığı sorusuna yazar merkezli bir cevap aranacaktır.

Some provisions about the foreword of Mathnawi of Leyla and Majnun by Fuzuli

On studies with mathnawi of Leyla and Majnun by Fuzuli, it is state that the poet written this mathnawi in order to prove "Majnun passes at metaphoric love to divine love" and the idea is summarized by "it is reached at Leyla to God". However, when it is thought on foreword and part of story, it is seen that this mathnawi narrates adventure of man who looking for divine love, such a thing is not possible to Majnun give up at Leyla, In fact, at part of foreword work, Fuzuli tells that the elements of the story used as a symbol. In this section, Fuzuli says that the story is pretext and he actually wants to tell hidden truths and secrets of divine love and in his use of symbols that correspond to what is actually stated. In this study, the foreword of Leyla and Majnun that they did not stop on the part of those who write about the work in detail analyzed and answer the question of what it actually looked kind of love told.

PDF

___

AÇIK, T. ve KAÇAR, M. (2013). Sultan I. Ahmede Sunulan Nur-ı Muhammedî Konulu Bir Eser: Nûr-nâme. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/1, 1741-1780.
AKALIN, N. (1997). Nizâmî-i Gencevî ile Fuzûlî-i Bağdâdînin Leylî u Mecnûn Mesnevilerinin Tartışmalı Mukayesesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 3, 201-217.
CEBECİOĞLU, E. (2009). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. İstanbul: Ağaç Kitabevi Yayınları.
DOĞAN, M. N. (2010). Fuzûlî, Leylâ ve Mecnûn: Metin, Düzyazıya Çeviri, Notlar ve Açıklamalar. İstanbul: Yelkenli Yayınları.
Ebul-Alâ Afifî (2004). Tasavvuf: İslamda Manevî Devrim. (çev. H. İbrahim Kaçar, Murat Sülün). İstanbul: Risale Yayınları.
EMİL, B. (1997). Leylâ ve Mecnûnda Beşerî Duygular. Türk Kültür Edebiyâtından Şahsiyetler. Ankara: Akçağ Yayınları, 473-515.
İPEKTEN, H. (2010). Fuzûlî: Hayatı-Sanatı-Eserleri, Ankara: Akçağ Yayınları.
KELPETİN ARPAGUŞ, H. (2001). Osmanlı Halkının Geleneksel İslâm Anlayışı ve Kaynakları. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
KILIÇ, C. (2006). Pythagorasçı ve Yeni Platoncu Felsefelerin Harran Okuluna Tesirleri. I. Uluslararası Katılımlı Bilim Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu Şanlıurfa 28-30 Nisan 2006. Konya: Şelale Matbaası, 164-176.
KILIÇ, M. E. (2009). Sûfî ve Şiir: Osmanlı Tasavvuf Şiirinin Poetikası. İstanbul: İnsan Yayınları.
OKAY, O. (2001). Silik Fotoğraflar. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
ONAN, N. H. (1955). Fuzûlî: Leylâ ile Mecnûn. İstanbul: Maârif Basımevi.
PALA, İ. (2003). Leylâ vü Mecnûn. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), C. XXVII, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 162-164.
Süleymân Nazîf (1925). Fuzûlî. İstanbul: Yeni Matbaa.
TURİNAY, N. (1996). Klasik Romana ve Leylâ ile Mecnûna Dair-I-. Dergâh, 77, 1-12.
UÇMAN, A. (2005). Devir Nazariyesi ve Osmanlı Tasavvuf Edebiyatında Devriyeler, Osmanlı Toplumunda Tasavvuf ve Sûfiler. (haz. Ahmet Yaşar Ocak). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 429-475.
ULUDAĞ, S. (1995). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Marifet Yayınları.
YILMAZ, M. (1992). Edebiyatımızda İslâmî Kaynaklı Sözler. İstanbul: Enderun Kitabevi.