İlhan SUBAŞI, YUSUF ARSLAN, Oğuzhan AYDIN, Faheem Shehzad BALOCH, MAHMUT ÇAMLICA, Vahdettin ÇİFTÇİ

Pelemir (Cephalaria syriaca L.) Bitkisinin Bazı Bitkisel Özelliklerinin ve Tohum Yağı Kompozisyonlarının Belirlenmesi

Bu çalışma pelemir (Cephalaria syriaca L.) genotiplerinin (Adana-1, Sivas-1, Karahan) Bolu ili ekolojisindeki performanslarının tespit edilmesi amacıyla 2016-2017 ve 2017-2018 yıllarında yürütülmüştür. Denemeler tesadüf blokları deneme deseni ile 3 tekrarlı olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada; bitki boyu, olgunlaşma gün sayısı, 1000 tane ağırlığı, dekara tohum verimi, yağ oranı ve dekara yağ verimi özellikleri incelenmiştir. Araştırmada; bitki boyu (cm), olgunlaşma gün sayısı, 1000 tohum ağırlığı (g), dekara tohum verimi (kg da-1), yağ oranı (%) ve yağ verimi (kg da-1) değerleri sırasıyla; 109.0-171.0 cm, 215-291 gün, 14-22 g, 52.5-219.0 kg da-1, %19.11-26.12 ve 13.71-44.11 kg da-1 aralığında gerçekleşmiştir. Sivas-1 genotipinin erken olgunlaşma, düşük 1000 tane ağırlığı, düşük verim ve yüksek yağ oranı ile diğer genotiplerden çok farklı olduğu görülmüştür. Pelemir genotiplerinin yağ asidi kompozisyonları incelenmiş ve %14.8-15.5 arasında miristik asit, %7.5-7.7 arasında cis-10-Pentadecanoic asit, %29.8- 30.0 arasında oleik asit ve %29.8-30.6 arasında linoleik asit içerdiği tespit edilmiştir. Araştırmada kullanılan genotiplerin yağ oranları, tohum ve yağ verimleri dikkate alındığında, Sivas-1 genotipi yağ oranı bakımından öne çıkarken tohum ve yağ veriminde Karahan çeşidi öne çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Pelemir, Cephalaria syriaca L., tohum verimi, yağ oranı, yağ verimi

Determination of Some Plant Traits and Seed Oil Compositions of Cephalaria syriaca L.

This study was conducted to determine the performance of some Pelemir (Cephalaria syriaca L.) genotype (Adana-1, Sivas-1, Karahan) under Bolu ecological condition in 2016-2017 and 2017-2018. The field experiments were carried out in the randomized complete block design with three replications. Plant height, number of days to maturity, thousand seed weight, seed yield, oil content and oil yield were investigated in the study. Mean data for plant height (cm), number of days to maturity, 1000 seed weight (g), oil content (%), seed yield (kg da-1) and oil yield (kg da-1) were 109.0-171.0 cm, 215-291 days, 14-22 g, 52.5-219.0 kg da-1, 19.11-26.12% and 13.71-44.11 kg da-1respectively. It has been observed that Sivas-1 genotype is very different from other genotypes with its early ripening, low 1000 seed weight, low yield and high oil content. Fatty acid compositions of Pelemir genotypes were examined and it was found that they contain 14.8-15.5% myristic acid, 7.5-7.7% cis-10-Pentadecanoic acid, 29.8-30.0% oleic acid and 29.8-30.6% linoleic acid.Considering the oil ratios, seed and oil yields of the genotypes used in the study, Sivas-1 genotype was higher in terms of oil ratio, while the Karahan variety gave higher results in seed and oil yield than other genotypes.

Keywords:

Cephalaria syriaca L., syrian scabious, seed yield, oil content, fatty acids compositions,

___

Ada, R., & Tamkoc, A. (2015). Some Agricultural Characteristics of the New Cephalaria syriaca L. Genotypes Developed for Arid Areas. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 29(1), 25-30.
Arıoğlu, H., Kolsarıcı, Ö., Göksu, A. T., Güllüoğlu, L., Arslan, M., Çalışkan, S., Söğüt, T., Kurt, C., & Arslanoğlu, F. (2010). Yağ bitkileri üretiminin artırılması olanakları, Türkiye Ziraat Mühendisliği 7. Teknik Kongresi, Adana.
Arslan, Y., Katar, D., Subaşı, İ., & Kodaş, R. (2012). Farklı azot ve fosfor dozlarının pelemir bitkisi (Cephalaria syriaca L.)’nin verim ve yağ oranı üzerine olan etkisinin belirlenmesi, I. Uluslararası Iğdır Sempozyumu, Iğdır.
Arslan, Y., Subaşı, İ., Kodaş, R., & Katar, D. (2014). Farklı Azot ve Fosfor Seviyelerinin Kuru Şartlarda Yetiştirilen Pelemir (Cephalaria syriaca L.) Bitkisinin Verim ve Verim Özellikleri Üzerine Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2), 3-41.
Çağlar, H. (1968). Pelemir El Kitabı. Güven Matbaası, Ankara.
Karaoğlu, M. (2012). Effect of Cephalaria syriaca addition on rheological properties of composite flour. International Agrophysics, 26, 387-393.
Katar, D., Arslan, Y., Kayaçetin, F., Bayramin, S., & Karahan, Y. (2011). Ankara ekolojik koşullarında farklı sıra aralıklarının pelemir bitkisi (Cephalaria cyriaca (sirjaca) L.)’nin verim ve verim unsurları üzerine etkisinin belirlenmesi I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, Eskişehir.
Katar, D., Arslan, Y., Subaşı, İ., & Kodaş, R. (2012). The effect of different sowing dates on yield and yield components of Cephalaria (Cephalaria syriaca) under Ankara ecological condition. Biological Diversity and Conservation, 5(3), 48-53.
Matthäus, B., & Brühl, L. (2001). Comparison of different methods for the determination of the oil content in oilseeds. Journal of the American Oil Chemists' Society 78, 95-102.
Mubiru, E., Shrestha, K., Papastergiadis, A., & Meulenaer, B. (2013). Improved gas chromatography-flame ionization detector analytical method for the analysis of epoxy fatty acids. Journal of Chromatography A, 1318, 217-225.
Öğüt, H., Oğuz, H., Bacak, S., Aydın, F., Uygun, S., Arslan, Y., & Subaşı, İ. (2014). Pelemir biyodizelinin teknik özelliklerinin incelenmesi. Enerji Tarımı ve Biyoyakıtlar 4. Ulusal Çalıştayı, Samsun.
Röbbelen, G., Downey, R.K., & Ashri, A. (1989). Oilcrops of the World, McGraw-Hill, United States.
Sampaio, G. R, Saldanha, T., Soares, R. A. M., & Torres, E. A. F. S. (2012). Effect of natural antioxidant combinations on lipid oxidation in cooked chicken meat during refrigerated storage. Food Chemistry, 135(3), 1383-1390.
Sezgin, M., Tezcan, H., Şahin, M., Arslan, Y., Subaşı, İ., Demir, İ., & Koç, H. (2017). Bazı pelemir (Cephalaria syriaca L.) genotiplerinin Türkiye’nin farklı ekolojik koşullarında verim ve kalite değerlerinin belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 20(Özel Sayı), 192-195.
TTSM. (2017). Milli çeşit listesi. https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/TTSM/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=85. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020.
TÜİK. (2019). Bitkisel üretim istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Bitkisel-Uretim-Istatistikleri-2019-30685. Erişim tarihi: 27 Kasım 2019.
Uysal, N., Baydar, H., & Erbaş, S. (2006). Isparta populasyonundan geliştirilen Aspir (Carthamus tinctorius L.) hatlarının tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1), 52-63.
Yazıcıoğlu, T., & Karaali, A. (1983). Türk Bitkisel Yağlarının Yağ Asitleri Bileşimleri. Tübitak, Marmara Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Enstitüsü, Yayın No: 70.
Yazıcıoğlu, T., Karaali, A., & Gökçen, J. (1977). Pelemir Tohumu Yağı ve Küspesi Üzerinde Bir Araştırma. T.B.T.A.K. Marmara B.A.E., Beslenme ve Gıda Teknik Ünitesi, Proje Rap. No: 2807.