TÜRKİYE'DE MEYDANA GELEN BÜYÜK DEPREMLERİN YERLEŞME VE DEMOGRAFİK YAPI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ (1927-2020)

Şehirler, karşılaştıkları doğal ve beşeri faktörlerden dolayı yer değiştirmek mecburiyetinde kalabilmektedir. Türkiye, eski devirlerden beri sürekli depremlerin tesiri altında kalmıştır. Dolayısıyla günümüze kadar depremlerin etkisiyle bazı yerleşmeler yıkılmış bazıları ise yer değiştirmiştir. Hatta yıkılan bazı yerler tamamen ortadan kalkmıştır. Bu nedenle depremle yıkılan yerleşmeler bulundukları yeri terk ederek başka yere tekrar kurulmuşlardır. Gerçekleşen bu değişim şehirlerin hem mekânsal hem de demografik yapısında farklılaşmaları ortaya çıkarmıştır. Memleketimizde pek çok deprem yaşanmakta ancak bunların bir kısmı yerleşmelerin yer değiştirmesi üzerinde etkili olmaktadır. Bu çalışmada 1927 yılından günümüze kadar ülkemizde Mw>6 ve şiddet>9 üzerinde gerçekleşen depremlerin yerleşme ve nüfus üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu süreçte yer değiştiren Erzincan, Erbaa ve Gediz yerleşmeleri ana örneklem olarak kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Deprem, Şehir, Demografik Yapı (Nüfus), Yerleşme

EFFECTS OF OCCURING BIG EARTHQUAKES IN TURKEY ON SETTLEMENT AND DEMOGRAPHIC STRUCTURE (1927-2020)

Cities may have to relocate due to the natural and human factors they face. Turkey has fallen under the influence of continuous earthquakes since ancient times. Therefore, some settlements have been demolished due to earthquakes and some have been relocated. Some places have even been destroyed. For this reason, the settlements that were destroyed by the earthquake left their places and re-established elsewhere. This change has resulted in the differentiation of cities both in spatial and demographic structure. There are many earthquakes in our country, but some of them affect the displacement of settlements. In this study, the effects of earthquakes occurring on M> 6 in our country from 1927 to the present day on the settlement and population are examined. In this process, the settlements of Erzincan, Erbaa and Gediz were used as samples.

Keywords:

Earthquake, City, Demographic Structure (Population), Settlement,

PDF

___

AFAD. (2019a). https://deprem.afad.gov.tr/tarihteBuAy?id=63) Erişim Tarihi: 15.11.2109 adresinden alınmıştır
AFAD. (2019b). https://deprem.afad.gov.tr/tarihteBuAy?id=77.
AFAD. (2020). https://www.afad.gov.tr/elazig-depremi-sonrasi-yapilan-yardimlar-merkezicerik.
Akbulut, G. (2011). Türkiye'de Yer Değiştiren Yerleşmelere Bir Örnek: Arguvan İllçe Merkezi (Malatya). MarmaraCoğrafya Dergisi Sayı: 24, 471-492.
Atalay, İ. (1989). Türkiye Coğrafyası. Ankara: Yeniçay Basın, Yayın Sanayi.
Bakırcı, M. (2002). Türkiye'de Baraj Yapımı Nedeniyle Yer Değiştiren Bir Şehir: Halfeti. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Dergisi Sayı: 10, 55-78.
Bulut, İ. (1992). Beşeri ve İktisadi Coğrafya Açısından Bir Araştırma Erbaa Ovası ve Çevresi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Bilim Dalı Doktora Tezi.
Ceylan, M. A. (2003). Marmara Depreminin (17 Ağustos 1999) Yalova Şehrine Etkileri. Ankara: Gürbüz Yayıncılık.
Ceylan, M. A. (2011). Manisa İlinde Yer Değiştiren Yerleşmeler. İstanbul: Çantay Kitabevi.
Ceyran, S., & Elibüyük, M. (2013). Türkiye’de Ölüme Neden Olan Depremlerin Coğrafi Dağılışı (M.S. 500-2011). TÜCAUM VII. Coğrafya Sempozyumu 2012- Bildiri Kitabı, (s. 18-29). Ankara.
Ergin, K., Uz, Z., & Güçlü, U. (1970). 28 Mart 1970 Gediz Depremi Art Sarsıntılarının İncelenmesi. İstanbul: T.C. İ.T.Ü Maden Fakültesi Arz Fiziği Enstitüsü Yayınları. No: 29.
Ergünay, O., & Gülkan, P. (1986). Legislation and ınstitutional faramework relative to the reduction of sismic risk in Turkey. Ankara: United Natioanal Region Activity Center, UNEO Mediterranean Action Pklan.
Fural, Ş., & Cürebal, İ. (2017). Afet Nedeniyle Yer Değiştiren Yerleşmelere Bir Örnek: Haskızılören Köyü (Serik -Antalya). . Uluslararası Jeomorfoloji Sempozyumu 2017 Bildiriler Kitabı, (s. 372-380).
Girgin, M. (1995). Kütle Hareketleri Nedeniyle Yer Değiştiren Yerleşmelere Bir Örnek: Gördes Manisa. Doğu Coğrafya Dergisi Sayı: 1, 155-173.
Gül, O. K. (2011). 27 Aralık 1939 Erzincan Depremi'nin Sivas ve İlçelerine Etkileri. Zeitschrift für die Welt der Türken ZfWT Vol 3, No 2 Page: 135-145.
Haçin, İ. (2014). 1939 Erzincan Büyük Depremi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi Cilt:30 Sayı: 88, 37-70.
Kandilli Rasathanesi. (2020). http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/wp-content/uploads/2020/01/ 24_Ocak_2020_Sivrice_Elazig_Depremi_V13.pdf. adresinden alınmıştır
Özer, S. (2016). 1938 Yılı Kırşehir Depremi. Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi (OMAD), Cilt 3, Sayı 5, 99-115.
Pamir, H. N., & Akyol, İ. H. (1929). Tepeköy - Torbalı zelzelesi . Darülfünun Jeoloji Enstitüsü Neşriyatı, No:1.
Südaş, İ. (2004). 17 Ağustos 1999 Marmara Depreminin Nüfus ve Yerleşme Üzerindeki Etkileri: Gölcük (Kocaeli) Örneği. Ege Coğrafya Dergisi, S: 13, 73-91.
Sür, Ö. (1993). Türkiye’nin Deprem Bölgeleri. Ankara: TÜCAUM Dergisi Sayı: 2.
Şahin, G. (2016). 1938 Kırşehir (Akpınar) Depremi ve Bölgeye Etkileri. Tarih Okulu Dergisi (TOD), Yıl 9, Sayı XXV, 289-321.
Şenol, C. (2019). Erbaa Şehrinin Yer Değiştirmesi ve Mekansal Gelişimi. Beşeri ve İktisadi Coğrafya Araştırmaları (s. 477-493). içinde İstanbul: Eski Babil Yayınları.
Tınal, M. (2009). 1928 Torbalı (İzmir) Depremi. Turkish Studies Sayı 4/8. içinde
Tuncel, M. (1977). Türkiye'de Yer Değiştiren Şehirler Hakkında Bir İlk Not. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 119-128.
Üzen, İ. (2010). 1939 Erzincan Depreminin Tokat'taki yansımaları. Karadeniz Araştırmaları, Sayı 27 Sayfa: 89-104.
Yarar, R., Demir, H., Kumbasar, N., & Trupia, A. (1970). Gediz Depremi İncelemelerine Ait Ön Rapor. İ.T.Ü. İnşaat Fakültesi Deprem Mühendisliği Yayınları, No: 1 Sayfa: 1-61.
Yılmaz, M. (2015). Türkiye'de Kırsal Nüfusun Değişimi ve İllere Göre Dağılımı (1980-2012). Doğu Coğrafya Dergisi S:33, 161-188.