TÜRKİYE’DE BANKALARIN KULLANDIRDIĞI TİCARİÖZELLİKLİ KREDİLER VE İKTİSADİ BÜYÜME İLİŞKİSİ

İktisadi büyümenin belirleyicileri klasik okuldan beri tartışma konusudur. İktisadi büyüme üzerinde ilk tartışmalar sermaye birikimi üzerinden gerçekleşmiştir. Schumpeter (1911) ile finansal gelişmenin iktisadi büyümeyi olumlu yönde etkilediği görüşü ortaya çıkmıştır. Literatürde finansal gelişime iktisadi büyümeyi sağlıyorsa arz öncüllü hipotez olarak adlandırılmaktadır. Diğer taraftan Robinson (1952) iktisadi büyümenin finansal gelişmeye yol açtığını ileri sürmüştür. İktisadi literatürde İktisadi büyümeden finansal gelişmeye doğru bir ilişkinin varlığı söz konusu olması halinde, talep takipli hipotez olarak isimlendirilmektedir. Aynı zamanda literatürde finansal gelişme ve büyüme arasında çift yönlü etkileşimin olduğunu ve hiçbir etkileşimin olmadığını ortaya koyan hipotezlerde vardır. Bu hipotezler üzerinden finansal sistemin iktisadi büyüme ile etkileşimi de literatürde geniş bir şekilde inceleme konusu yapılmıştır. Finansal sistem geliştikçe tasarruf sahiplerinden yatırımcılara doğru fon akışının hızlanması beklenmektedir. Finansal gelişme göstergesi olarak bankacılık sektörü büyüklükleri ve sermaye piyasası kapitalizasyonu verilerinden yararlanılmaktadır.Literatürde Türkiye için bankacılık sektörünü temsilen çok sayıda gösterge kullanılmasına rağmen ticari özellikli kredileri finansal gelişme göstergesi olarak ela alan çalışma tespit edilememiştir. Dolayısıyla bu çalışmada bu eksikliği gidermek için ticari özellikli krediler verileri kullanılmıştır. Bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisinde 2005:Q4-2020:Q4 döneminde meydana gelen finansal gelişim ile iktisadi büyüme arasındaki ilişkiyi analiz etmektir. Çalışmada yöntem olarak Engle ve Granger eşbütünleşme testi uygulanmıştır. Test sonuçlarına göre finansal gelişime ile gayri safi yurt içi hasıla serileri arasında eş bütünleşme ilişkisi bulunmuştur. Hata düzeltme modeli bulguları finansal gelişimden iktisadi büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu görülmektedir. Elde edilen bu ampirik bulgular arz öncülü hipotezi doğrulamaktadır. Sonuçta finansal kaynaklar, finansal aracılar ve bankacılık kesimi vasıtası ile ticari kredilere yönlendirilmesi zaman içinde iktisadi büyümeye dönüştüğü gözlemlenmektedir.

The Relationship Between Commercial Credits Extended by Banks and Economic Growth in Turkey

The determinants of economic growth have been the subject of debate since classical school. The first discussions on economic growth took place over the accumulation of capital. According to Schumpeter (1911), financial development has a positive effect on economic growth. In the literature, if financial development leads to economic growth, it is called the supply-side hypothesis. On the other hand, Robinson (1952) suggested that economic growth leads to financial development. If there is a relationship from economic growth to financial development in the economics literature, it is called the demand-following hypothesis. At the same time, there are hypotheses in the literature that show that there is a bidirectional interaction between financial development and growth and that there is no interaction. Through these hypotheses, the interaction of the financial system with economic growth has also been the subject of wide examination in the literature. As the financial system develops, it is expected that the flow of funds from savers to investors will accelerate.Banking sector sizes and capital market capitalization data are used as financial development indicators. In the literature, although many indicators are used to represent the banking sector for Turkey, no study has been found that considers commercial loans as an indicator of financial development. Therefore, in this study, commercial loans data were used to fill this gap. The aim of this study is to analyze the relationship between financial development and economic growth in the Turkish economy in the period of 2005:Q4-2020:Q4. Engle and Granger cointegration test was applied as a method in the study. According to the test results, a cointegration relationship was found between financial development and gross domestic product series. Error correction model findings show that there is a one-way causality relationship from financial development to economic growth. These empirical findings confirm the supply leading hypothesis. As a result, it is observed that directing financial resources to commercial loans through financial intermediaries and banking sector turns into economic growth over time.

PDF

___

Acaravcı, A., Öztürk, İ. ve Acaravcı, S.K., (2007). Finance- Growth Nexus: Evidence from Turkey. International Research Journal of Finance and Economics, 11, 30-40.
Aghion, P. and Howitt, P. (1992). A Model of Growth through Creative Destruction. Econometrica 60 (2), 323 – 351.
Ak, M. Z. & İnal, V. (2019). Yükselen Piyasa Ekonomilerinde Ticari Açıklık, Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme: Bir Panel Nedensellik Analizi. Ekoist: Journal of Econometrics and Statistics, (31), 1-16.
Ak, M. Z., Altıntaş, N ve Şimşek A.S., (2016). Türkiye’de Finansal Gelişme ve İktisadi büyüme İlişkisinin Nedensellik Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 151-160.
Altıntaş, H. ve Ayrıçay, Y., (2010). Türkiye’de Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Sınır Testi Yaklaşımıyla Analizi: 1987–2007. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 71–98.
Apaydın, Ş., (2018). Türkiye’de Banka Kredilerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Ömer Halis Demir İİBF Dergisi. 11(4), 17.
Artan, S., (2007). Finansal Kalkınmanın Büyümeye Etkileri: Literatür ve Uygulama. İktisat İşletme ve Finans, 22(252):70-89.
Aslan, Ö. ve Korap, L., (2006). Türkiye’de Finansal Gelişme Ekonomik Büyüme İlişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 1-20.
Aslan, Ö. ve Küçükaksoy, İ., (2006). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 4, 12-28.
Atay, E. (2020). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1961-2015). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 305-326.
Aydın, Y. (2019). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Kırılgan Beşli Ülkeleri İçin Analizi. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 4(1): 37-49.
Barro, R. J. (1990). Government Spending in a Simple Model of Endogenous Growth. Journal of Political Economy, 98(5, Part 2), 103-125.
Beck, T. ve Levine R., (2004). Stocks Markets, Banks, and Growth: Panel Evidence. Journal of Banking and Finance, 28, 423.442.
Ceylan, S. ve Durkaya, M., (2010). Türkiye’de Kredi Kullanımı-Ekonomik Büyüme İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2),21-35.
Contuk, F. Y. ve Güngör, B., (2016). Asimetrik Nedensellik Testi ile Finansal Gelişme Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 71, 89-108.
Çeştepe, H. ve Yıldırım, E., (2016). Türkiye’de Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı, 12-26.
Domar, E. (1946). Capital Expansion, Rate of Growth, and Employment. Econometrica, 14(2), 137– 147.
Domar, E. (1947). Expansion and employment. The American Economic Review, 37(1), 34-55. Dumitrescu, E. I. ve Hurlin, C. (2012), Testing for Granger Non-Causality in Heterogeneous Panels. Economic Modelling, 29(4), 1450-1460.
Emirmahmutoglu, F. ve Kose, N. (2011). Testing for Granger Causality in Heterogeneous Mixed Panels. Economic Modelling, 28, 870–876.
Engle, R. F. and Granger, C. W. J. (1987). Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, .55(2), 251-276.
Engle, R. F., ve Yoo, B. S. (1987). Forecasting and testing in co-integrated systems. Journal of econometrics, 35(1), 143-159.
Ergür, H. O. ve Özek, Y. (2020). Brıcs-T Ülkelerinde Finansal Gelişmenin Ekonomik Büyümeye Etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 343-357.
Eroğlu, İ. ve Yeter, F., (2021), Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye İçin Nedensellik Analizi. Journal of emerging economies and policy, 6(2) 272-286.
Eyüboğlu, K. ve Akan, K., (2020). Türkiye’de Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: RALSEG Eşbütünleşme Testi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(4), 974- 988.
Felek, Ş., Yayla, N. ve Çağlar, A. (2018), Türkiye’de AB doğrudan yatırımları, finansal gelişme ve ekonomik büyüme ilişkisine ARDL yaklaşımı. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 20, 63-82.
Goldsmith, R. W. (1969). Financial Structure and Development. New Haven Yale University Press.
Göçer, İ., Mercan. M. ve Bölükbaş, M., (2015). Bankacılık Sektörü Kredilerinin İstihdam ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Türkiye Ekonomisi İçin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eş Bütünleşme Analizi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2), 65-84
Grossman, G. and Helpman, E. (1991). Innovation and Growth in the Global Economy. Cambridge, MA: The MIT Press.
Güzel, İ. ve Oluç, İ. (2021). Ekonomik Büyüme ile Finansal Gelişme İlişkisinin Ek Değişkenlerle Analizi: Türkiye Örneği. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12(1), 57-73.
Halıcoglu, F., (2007). The Financial Development and Economic Growth Nexus for Turkey. EERI Research Paper Series, No. 06.
Harrod, R. F. (1939). An Essay in Dynamic Theory. The Economic Journal, 49(193), 14–33.
Işık, N., (2014). Türkiye’de Katılım Bankacılığı ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedenselliğin Sınanması, Bankacılar Dergisi, (25)91, 75-85.
Kandır, S.Y., İskenderoğlu, Ö. ve Önal Y.B., (2007). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Araştırılması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 311-326.
Karaca, O., (2012). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme: Türkiye için Bir Nedensellik Analizi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Yayınları, 6(2), 85-111.
Keynes, J.M. (1936). The general theory of employment, interest, and money. london: Macmillan.
Kónya, L. (2006). Exports and Growth: Granger Causality Analysis on OECD Countries. Economic Modelling, 23(6), 978–992.
Lucas, R. E. (1988). On the mechanics of economic development. Journal of monetary economics, 22(1), 3-42.
Mankiw, N. G., Romer, D., & Weil, D. N. (1992). A contribution to the empirics of economic growth. The quarterly journal of economics, 107(2), 407-437.
McKinnon, R. I. (1973). Money and capital in economic development. Washington, D.C:Brookings Institution Press.
Mercan M. (2013). Kredi Hacmindeki Değişimlerin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Ekonomisi için Sınır Testi Yaklaşımı. Bankacılar Dergisi, 24(84), 54-71.
Mike, F. ve Alper, A., E.. (2021). Kırılgan Ekonomilerde Finansal Gelişme Düzeyinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi. Business and Economics Research Journal, 12(1), 49-64.
Mutlugün, B., (2014). The Relationship Between Financial Development and Economic Growth For Turkey. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 1(2), 85-115.
Özcan, B. ve Arı, A., (2011). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği. Business and Economics Research Journal, 2(1), 121-142.
Öztürk, İ., (2008). Financial Development and Economic Growth: Evidence From Turkey. Applied Econometrics and International Development, 8(1), 85-98.
Pata, U.K. ve Ağca, A., (2018). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eş bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 115-128.
Rebelo, S. (1991). Long-run policy analysis and long-run growth. Journal of political Economy, 99(3), 500-521.
Robinson, J. (1952). The rate of interest and other essays. London: Macmillan.
Romer, P. M. (1986). “Increasing Returns And Long-Run Growth”, The Journal of Political Economy, 94(5), 1002-1037.
Romer, P. M. (1990). Endogenous technological change. Journal of Political Economy, 98(5, Part 2), S71-S102.
Schumpeter, J. A. (1911). The theory of economic development. Cambridge. MA: Harvard University Press.
Shaw, E. (1973). Financial deepening in economic development. New York: Oxford University Press.
Solow, R. M. (1956). A contribution to the theory of economic growth. The Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65-94.
Solow, R. M. (1957). Technical change and the aggregate production function. The Review of Economics and Statistics, 39(3), 312-320.
Soytaş, U. ve Küçükkaya, E., (2011). Economic growth and financial development in Turkey: New Evidence. Applied Economics Letters, 18(6), 595-600.
Swan, T. W. (1956). Economic growth and capital accumulation. Economic Record, 32(2), 334-361.
Tuna, K. ve Bektaş, H., (2013). Kredi Hacminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Rolünün İncelenmesi: Türkiye Örneği. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 139-150.
Ümit, A. Ö., (2016). Türkiye’de Ticari Açıklık, Kredi Hacmi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkiler: Çoklu Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 471-499.
Vurur, N., Özen, S. ve Özen, E., (2013). Türkiye’de Mevduat Banka Kredisi ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin İncelenmesi. Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 6(3), 117-131.
Yay, G. and Oktayer, A., (2009). Financial Development and Economic Growth: A Comparative Analysis. Journal for Economic Forecasting, 6(3), 56–74.
Yücel, F., (2009). Causal Relationships between Financial Development, Trade Openness and Economic Growth: The Case of Turkey. Journal of Social Sciences, 5(1), 33-42.