SURİYELİ GÖÇMEN ÇOCUKLARA YÖNELİK EĞİTİM ÇALIŞMALARI KAPSAMINDA ŞARTLI EĞİTİM YARDIMI PROGRAMI

Tarih boyunca sürekli göç alan ve göç veren Türkiye’nin özellikle Suriye’de yaşanan iç savaş sonrasında göçmen nüfusu her yıl artmaya devam etmiştir. Göçmen gruplar arasında kayıtlı Suriyelilerin ülke içerisindeki sayısı yaklaşık dört milyona yakındır. Nüfus içerisinde çocukların sayısı ise azımsanamayacak yoğunluktadır. İnsan hareketliliği olarak tanımlanan göç; müdahale bekleyen sorunları da beraberinde getirmiştir/getirmektedir. Her şeyden önce iç savaş sonrasında binlerce insanın yerinden edildiği, psikolojik olarak örselendiği, yakınlarını kaybettiği, fiziksel olarak yaralandıkları, işlerini ve sosyal statülerini kaybettikleri, göç yolunda çeşitli şiddete maruz kaldıkları ve ailelerin parçalandığı bilinmektedir. Gerçekleşen göç hareketliliğinden en çok çocukların etkilendiği yadsınamazdır. Göçün çok yönlü etkisiyle çocukların kırılganlığı artmış ve çeşitli riskler ortaya çıkmıştır. Çeşitli risklerle beraber göçmen çocukların eğitime erişememe gibi sorunları da oluşmuştur. Göçmen çocuklar için temel hak olan eğitim ve eğitime erişmek; riskleri en aza indirmek, riskleri ortadan kaldırmak, riskleri önlemek ve kayıp nesillerin oluşmasını engellemek amacıyla önemli hale gelmiştir. Okul dışı kalan çocukların okullaştırılması, eğitime erişebilen çocukların ise sistem içerisinde karşılaştıkları sorunların çözümlenmesi amacıyla yıllar içerisinde Türkiye’de eğitim alanında birçok çalışma yürütülmüştür ve birçok proje geliştirilmiştir. Göçmen çocukların okullaşması ve diğer koruma risklerine müdahale edilebilmesi için geliştirilen önemli çalışmalardan bir tanesine örnek olarak Şartlı Eğitim Yardımı Programı verilebilmektedir. Bu makalede; Suriyeli göçmen çocukların eğitimine yönelik gerçekleştirilen çalışmalar ile birlikte Şartlı Eğitim Yardımı Programı hakkında derleme bilgiler yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Göç, çocuk göçmen, eğitim, şartlı eğitim yardımı

CCTE IN THE CONTENT OF EDUCATIONAL IMPROVEMENTS FOR SYRIAN MIGRANTS CHILDREN

The immigrant population of Turkey, which has been receiving and sending immigrants continuously throughout its history, has continued to increase every year, especially after the civil war in Syria. The number of registered Syrians among the immigrant groups in the country is close to four million. The number of children in the population is not to be underestimated. Migration that is defined as human mobility; brings with it a problem pending intervention. First of all, it is known that after the civil war, thousands of people were displaced, psychologically traumatized, lost their relatives, physically injured, lost their jobs and social status, were exposed to various difficulties on the way to immigration, and families were broken up. Undoubtedly, children have been most affected by the migration movement. The fragility of children has increased with the multifaceted effect of migration and various risks have emerged. Along with various risks, problems such as the inability of immigrant children to access education have also occurred. Access to education and training, the fundamental right for migrant children; has become important in order to minimize risks, eliminate risks, prevent risks and prevent the formation of lost generations. Over the years, many studies have been carried out in the field of education and many projects have been developed in order to enroll the children out of school and to solve the problems faced by the children who have access to education within the system. The Conditional Education Assistance Child Protection Component Project can be given as an example of one of the important studies developed for the schooling of migrant children and to intervene in other protection risks. This compilation article contains information about studies conducted for the education of Syrian migrant children, including Conditional Cash Transfer for Education, which is one of the studies.

Keywords:

Migration, child migrant, education, conditional education aid,

PDF

___

Aca, Z. ve Özdemir, M. Ç. (2020). Şartlı Eğitim Yardımı Programının Faydalanıcılar Açısından Etkilerinin Değerlendirilmesi. A. Altınsoy (Ed.), Seçme Sayılar-IV (s. 1-33). Sakarya, Sakarya Yay.
Afyonoğlu, M. F. (2020). Göç ve Sosyal Politika. D. Başer (Ed.), Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet (s. 303-327). Ankara: Nobel Yay. Aksoy, E. (2020). Türkiye’deki Suriyeli Göçmen Çocukların Okullaşma Durumları. Akademik Hassasiyetler Dergisi, 7(14), s. 37-51.
Aras, İ. ve Sağıroğlu, A. (2018). Almanya ve Suriyeli Mülteci Krizi. Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Dergisi, 1(1), s. 105-116.
Avrupa Konseyi (1952). Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşmesi Ek Protokol, Fransa.
Aytaç, T. (2021). Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitim Sorunlarına Bir Bakış: Bir Meta-Analiz Çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), s. 173-193, https://doi.org/10.37669/milliegitim.930387.
Bartram, D., Poros M., Monforte P. (2017). Göç Meselesinde Temel Kavramlar (I. Tuncay, Çev.). Ankara: Hece Yayınları.
Baş, H. (2019). Türkiye’de Şartlı Nakit Transfer Uygulamalarında Bölgesel Farklılıkların Arka Planı. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 8(22), 309-329, https://doi.org/10.31199/hakisderg.582277
Birleşmiş Milletler (1948). İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Fransa.
Birleşmiş Milletler (1989). Çocuk Hakları Sözleşmesi, ABD.
Büyükhan, M. (2019). Zorunlu Eğitim Çağındaki Suriyeli Çocukların Eğitime Erişimi Önündeki Engeller: Ankara İli Örneği (Doktora Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Coşkun, İ. ve Emin, M.N. (2018). Türkiye’de Göçmenlerin Eğitimi: Mevcut Durum ve Çözüm Önerileri. İlke Politika Notu-03 Şubat 2018, İstanbul. İLKE İlim Kültür Eğitim Derneği.
Çiçeksöğüt, A. (2017). Uluslararası Göç Hukuku Perspektifinde Yerinden Edilmiş Suriyeliler’in Türkiye’deki Statüsü. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), s. 1-20.
Dama, N. ve Toklucu Sundaram, D. (2018). Yoksulluk Döngüsünden Çıkış: Şartlı Eğitim Yardımı. İstanbul: SETA Yay.
Doğan, T. ve Sarı, V. İ. (2014). Brezilya’da Eğitime Erişim Adaletsizliği ve Bolsa Famılıa Programı. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 6(2), s. 1-11.
Efe, İ., Ülker O. ve Dalkılıç, M. M. (2022). Zorunlu Göçün 10. Yılında Kilis’teki geçici Koruma Altındaki Suriyeliler. Göç Araştırmaları Dergisi, 8(1), 71-97.
Emin, M.N. (2019). Geleceğin İnşası Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitimi. İstanbul: SETA yay.
Ertekin Yıldız, S. (2019). Suriyeli Çocukların Eğitimi Konusunda Nitel Bir Araştırma: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Middle East Journal of Refugee Studies, 4 (2), s. 5-32.
Gantner, L. (2007). Progresa: An İntegrated Approach to Poverty Alleviation in Mexico. Ithaca, New York: Cornell University.
Gencer, T. E. (2017). Göç ve Eğitim Üzerine Bir Değerlendirme: Suriyeli Çocukların Eğitim Gereksinimi ve Okullaşma Süreçlerinde Karşılaştıkları Güçlükler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(5), s. 838-851, http://dx.doi.org/10.17719/jisr.20175434652.
Grosh, M., Ninno, C.D., Tesliuc, E. ve Ouerghi, A. (2008), For Protection and Promotion- The Design and Implementation of Effective Safety Nets, Washington: World Bank.
Güleç, C. (2015). Avrupa Birliği’nin Göç Politikaları ve Türkiye’ye Yansımaları. TESAM Akademi Dergisi, 2 (2), s. 81-100.
Güven, S. ve İşleyen, H. (2018). Sınıf Yönetiminde İletişim, İletişim Engelleri ve Suriyeli Öğrenciler. Jourmal of Social and Humanities Sciences Research Dergisi, 5(23), 1293-1308.
HBÖGM. (2021). MEB/HBÖGM İzleme ve Değerlendirme Raporu-2021 – İzleme ve Değerlendirme Daire Başkanlığı, Ankara.
Işık, N. (2019). Şartlı Eğitim Transferinin Yoksulluğu Azaltmadaki Rolü: Brezilya, Meksika ve Türkiye’de Şartlı Eğitim Yardımı Uygulaması (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (2013). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, Ankara.
Kaya, A. (2019). Suriyeli Mülteci Çocukların Eğitimi Üzerine Bir Araştırma: Geçici Eğitim Merkezleri ve Müfredatları (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
Kaypak, Ş. ve Bimay M. (2016). Suriye Savaşı Nedeniyle Yaşanan Göçün Ekonomik ve Sosyo-Kültürel Etkileri: Batman Örneği. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(1), 84(110).
Kurnaz, Ş. A. (2010). Yoksullukla Mücadelede Şartlı Nakit Transferi Programının Değerlendirilmesi Keçiören Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
MEB. (2014). Yabancılara Yönelik Eğitim-Öğretim Hizmetleri Genelgesi. (Erişim Tarihi: 10.05.2022): http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1715.pdf.
Özcan, A. S. (2018). Çokkültürlülük Bağlamında Türkiye’nin Suriyeli Öğrencilere Yönelik Eğitim Politikası. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (1), s. 17-29.
Poyraz, Y. (2012). Suriye Vatandaşlarının Geçici Korunması ve Uluslararası Mülteci Hukuku. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(2), s. 53-69. https://doi.org/10.15337/suhfd.2017.65
Sakız, H. (2016). Göçmen Çocuklar ve Okul Kültürleri: Bir Bütünleştirme Çalışması. Göç Dergisi, 3(1), 65-81, https://doi.org/10.33182/gd.v3i1.555.
Sarıipek, D. B. (2017). Yoksullukla Mücadelede Şartlı Nakit Transferleri; İnsan Hakları Açısından Bir Değerlendirme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), s. 94-107, https://doi.org/10.20875/makusobed.285875.
Sayın, Y., Usanmaz, A., ve Aslangiri, F. (2016). Uluslararası Göç Olgusu ve Yol Açtığı Etkiler: Suriye Göçü Örneği. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 18(31), s. 1-13.
Sever, Ş. (2020). Mülteci ve Sığınmacı Çocuklara Yönelik Sosyal Politikalar: Türkiye, Almanya ve İtalya Karşılaştırması (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Şahin, H. (2020). Göç Olgusu, Mülteci Çocukların Eğitimi ve Suriyeli Mülteci Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonu Süreci. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(1), s. 377-394.
Taş, H. Ve Özcan, S. (2018). Suriyeli Göçmen Sorunlarının, Sosyal Politikalar Bağlamında Analizi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 7(17), s. 36-54, https://doi.org/10.31199/hakisderg.409860.
Toplum Temelli Göç Programları Koordinatörlüğü (2019). Türkiye’de Uluslararası ve Geçici Koruma Altındaki Çocukların Eğitime Erişim ve Devamlılıklarına Dair Durum Analizi. Türk Kızılay, Ankara.
Tüzün, I. (2017). Türkiye’de Mülteci Çocukların Eğitim Hakkını ve Karşılıklı Uyumu Destekleyen Yaklaşımlar, Politikalar ve Uygulamalar. In European Liberal Forum, Almanya. Uluslararası Göç Örgütü (IOM). Göç Terimleri Sözlüğü. (2009) Uluslararası Göç Hukuku, Yayın No: 18, İsviçre.
UNICEF. (2014). “Türkiye’de Şartlı Nakit Transferi Programının İyileştirilmesine Yönelik Politika Belgesi”. Şartlı Nakit Transferinin (ŞNT) Geliştirilmesi Çalıştayı (10 Eylül 2013 Ankara).
UNICEF. (2018). “Unıcef 2017 Yıllık Raporu”. TÜRKİYE - UNICEF Ülke İş Birliği Programı, 2016-2020 (Mayıs 2018).
Uzun, C. B. (2012). Türkiye’deki Şartlı Nakit Transferi Yardımlarının Bölgesel Dağılımı. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(28), s. 37-59.
Yavuz, Ö. ve Mızrak, S. (2016). Acil Durumlarda Okul Çağındaki Çocukların Eğitimi: Türkiye’deki Suriyeli Mülteciler Örneği. Göç Dergisi, 3(2), s. 175-199, https://doi.org/10.33182/gd.v3i2.578.
Zabcı, F. Ç. (2003). Sosyal Riski Azaltma Projesi: Yoksulluğu Azaltmak Mı, Zengini Yoksuldan Korumak Mı? Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Dergisi, 58(1), s. 215-239.
Web 1: Başkanlık. https://www.goc.gov.tr/baskanligin-gorevleri (Erişim Tarihi: 19.01.2022).
Web 2: İstatistikler. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 (Erişim Tarihi: 26.03.2022).
Web 3: Mülteciler Derneği. https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/?gclid=CjwKCAjwuYWSBhByEiwAKd_n_oQ4IjjOOQCV8qy3Q-zY2R5K253TI_uPFA4Tf-tJxRDBt8O4doYQyhoCJ-cQAvD_BwE (Erişim Tarihi: 26.03.2022).
Web 4: PIKTES Projesi. https://piktes.gov.tr/cms/Home/Hakkimizda# (Erişim Tarihi: 02.02.2022)
Web 5: Yaygın Eğitim Programı. https://www.unicef.org/turkey/media/8006/file (Erişim Tarihi: 20.01.2022)
Web 6: Şartlı Eğitim Yardımı Programı (Ş.E.Y.). https://www.unicef.org/turkey/sartli-egitim-yardimi-programi-sey (Erişim Tarihi: 03.01.2022).
Web 7: Yabancılara Yönelik Şartlı Eğitim Yardımı Programı (ŞEY). https://platform.kizilaykart.org/tr/sey.html (Erişim Tarihi: 11.12.2021)
Web 8: Kızılay Toplum Merkezleri. https://toplummerkezi.kizilay.org.tr/ (Erişim Tarihi: 20.11.2021)
Web 9: Şartlı Eğitim (ŞEY) ve Şartlı Sağlık (ŞSY) Yardımı. https://www.aile.gov.tr/sss/sosyal-yardimlar-genel-mudurlugu/sartli-egitim-saglik-yardimi/ (Erişim Tarihi: 02.05.2022).
Web 10: Türkiye’de Çocukların Eğitim Yoluyla Korunması. https://www.unicef.org/turkiye/hikayeler/t%C3%BCrkiyede-%C3%A7ocuklar%C4%B1n-e%C4%9Fitim-yoluyla-korunmas%C4%B1 (Erişim tarihi: 02.05.2022).