PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK, ETİK ve ETİK KARAR VERME KAVRAMLARI ÜZERİNE BİR DERLEME

Bu çalışmada psikolojik danışmanlık, etik ve etik karar verme kavramları ile ilgili bir derleme çalışması yapılmıştır. Etik kavramı ve psikolojik danışmanlık mesleğinin etik kurallarını incelemek amacıyla Amerikan Psikolojik Danışmanlar Birliği (ACA, American Counseling Association), Amerikan Okul Danışmanları Birliği (ASCA, American School Counseling Association), Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği etik yaklaşım ve kodları ele alınmıştır. Etik ikilemler açıklanmış ve araştırmacıların gizlilik, ikili-çoklu ilişkiler ve yetkinlik üzerine çalışmalar yaptığına ulaşılarak bu kavramlar üzerinde durulmuştur. Araştırmacıların etik ikilemlerin çözümüne yönelik geliştirdiği etik karar verme modelleri incelenmiştir. Son olarak çalışma ile ilgili sonuç ve öneriler belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Psikolojik danışmanlık;, etik, etik karar verme

A REVIEW ON THE CONCEPTS OF PSYCHOLOGICAL COUNSELING, ETHICS AND ETHICAL DECISION MAKING

In this study, a review study was conducted about concepts of psychological counseling, ethics and ethical decision making. In order to examine the concept of ethics and ethical rules of the psychological counseling profession, the ethical approaches and codes of the American Counseling Association (ACA), American School Counseling Association (ASCA), Turkish Psychological Counseling and Guidance Association are handled. Ethical dilemmas are explained and it is emphasized that researchers have done studies about confidentiality, bileteral-multiple relationships, competence and emphasized on these concepts. Ethical decision making models are examined that researchers are delevoped solutions for ethical dilemmas. Finally, the results and suggestions are indicated.

Keywords:

Psychological counseling, ethic, ethical decision making,

PDF

___

Akfert, S. K. (2012). Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1791-1812.
Altınkurt, Y. & Yılmaz, K. (2011). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlerin Mesleki Etik Dışı Davranışlar İle İlgili Görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(22), 113-128.
American Counseling Association (ACA). (2014). ACA Code of ethics. (Elektronic version).
Arslan, Ü. ve Sommers‐Flanagan, J. (2018a). Ethical beliefs of counseling students in Turkey. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [PAU Journal of Education] 44,196- 212. doi: 10.9779/PUJE.2018.214
Arslan, Ü. ve Sommers‐Flanagan, J. (2018b). The new stage of the Turkish counseling system: explosive growth (2000 to the present). Journal of Multicultural Counseling and Development, 46, 115-128. doi:10.1002/jmcd.12096
Arslan, Ü., Karataş, U.Y., Dostuoğlu, E. (2019). Psikolojik danışmanlık alanında mevcut ve gelişen etik sorunlar. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 86-103.
Bond, T. (2017). Psikolojik Danışmanlıkta Etik ve Yasal Konular. (B. Yeşilyaprak, Çev.) (3. bs.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Camadan, F. (2018). Psikolojik danışmanın yaşadığı çatışma: etik ikilem. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1),76-94.
Corey, G., Corey, M.S., Corey, C. ve Callanan, P. (2015). Issues and ethics in the helping profession. (9th Ed.). Pasific Grove, CA: Brooks/Cole Cengace Learning.
Çetinkaya, R. S. (2014). Ethical judgments of counselors: results from a Turkish sample. Ethics & Behavior, 25(5), 400-417. doi: 10.1080/10508422.2014.941981
Çetinkaya, R. S. (2015). Ethical dilemmas of Turkish counsellors: a critical incidents study. British Journal of Guidance & Counselling, 43(4), 476-491. doi: 10.1080/03069885. 2014.987726
Çetinkaya, R. (2020). Psikolojik danışmanlıkta meslek etiği ve yasal konular. (5. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Çetinkaya Yıldız, E. (2019). Okul psikolojik danışmanlarının gizlilik, çoklu ilişkiler ve mesleki yeterlik konularındaki etik ikilemleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4), 1472-1486.
Erdirençelebi, M. & Filizöz, B. (2019). Meslek Etiği ve Akademisyenlerin Etik Değerleri Üzerine Nicel Bir Araştırma. OPUS International Journal of Society Researches, 14(20), 1228-1258. doi: 10.26466/opus.599983
Erdur-Baker, Ö. ve Çetinkaya, E. (2007). Etik: Davranışta kırılma noktası. (R. Özyürek, F. Korkut-Owen, D. W. Owen, Ed.), Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik: Meslekleşme sürecindeki ilerlemeler (ss. 163-182). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Freeman, S. (2000). Ethics: An introduction to philosophy and practice. Belmont, CA: Wadsworth.
ForesterMiller, H. ve Davis, T. (1996). A Practitioner’s guide to ethical decision making. American Counseling Association.
Gümüş, A. E. ve Gümüş, M. A. (2020). Psikolojik danışmada etik ve hukuk. (3. bs.). İstanbul: Vedat Kitapçılık.
Hackney, H. ve Cormier, S. (2008). Psikolojik danışma ilke ve teknikleri: psikolojik yardım süreci el kitabı. (T. Ergene, S. Aydemir Sevim, Çev.). Ankara: Mentis Yayıncılık.
Hardal, M. (2011). Common ethical violations and ethical action patterns among Turkish mental health professıonals and the factors that influence them (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Herlihy, B., ve Corey, G. (2015). ACA Ethical Standards casebook. (7th Ed.) American Counseling Association (ACA).
Herlihy, B., ve Corey, G. (2015). Boundary issues in counseling. American Counselling Association (ACA).
İkiz, F. E., Otlu, B. M. ve Arslan, Ü. (2017). Trainee psychological counselors’ understanding of ethics. International Journal of Humanities and Social Science Invention, 6(2), 20-17.
İkiz, F. E., Sevinç, A., Kaval, A., Yeğintürk, G. ve Kalen, S. (2017). Okul psikolojik danışma hizmetlerinde mesleki etik ihtiyaçlarının belirlenmesi. İş Ahlakı Dergisi, 10(2), 223-245.
İkiz, F. E., Şensoy, G., Balkan, K. ve Akıman, H. (2017). Psikolojik danışmanların meslek etiğine yönelik algıları: özel çalışanlara yönelik bir inceleme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(4),152-171.
İkiz, F. E. ve Totan, T. (2014). Etkili psikolojik danışman niteliklerinin değerlendirilmesine ilişkin ölçek geliştirme çalışması. Turkish Psychological Counseling & Guidance Journal, 5(42), 269-279.
İkiz, F. E., Uz Baş, A. ve Arslan, Ü. (Ed.) (2021). Psikolojik danışma etik kodları. Ankara: Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği.
Koocher, G. P. ve Keith-Spiegel, P. (2008). Ethics in psychology and the mental health professions: Standards and cases (3th Ed.). New York: Oxford University Press. Lehr, R., Lehr, A. ve Sumarah, J. (2007). Confidentiality and informed consent: school counsellors’ perceptions of ethical practices. Canadian Journal of Counseling, 41(1), 16- 30.
Luke, M., Goodrich, K. M., & Gilbride, D. D. (2013). Intercultural model of ethical decisionmaking: Addressing worldview dilemmas in school counseling. Counseling and Values Journal, 58(2), 177-194.
Oktay, B. & Oktay, F. (2018). Bir Etik İhlal Olarak Hasta ve Terapist Arasındaki Cinsel İlişkiler. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (44), 103-110.
Siviş-Çetinkaya, R. (2014). Ethical judgements of counselors: Results from a Turkish sample. Ethics and Behavior, 25(5), 400-417. doi: 10.1080/10508422.2014.941981
Taşdan, M., ve Yalçın, İ. (2007). Psikolojik danışma ve rehberlikte etik. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 99-107.
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği (2006). Psikolojik danışma ve rehberlik alanında çalışanlar için etik kurallar. Ankara.
Üzar Özçetin, Y. S. & Yalçın, İ. (2015). Grupla Psikolojik Danışma Sürecinde Bir Risk Alanı: Sınır Aşımları. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5 (43), 128-136.
Voltan Acar, N. (2012). Grupla psikolojik danışma ilke ve teknikleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Welfel, E.R. (2006). Ethics in counseling & psyhcotherapy. Standarts, research, & emerging issues. (3th Ed.). Belmont: Thomson.