İNGİLİZ BELGELERİNE GÖRE MUDANYA MÜTAREKESİNE UZANAN SÜREÇ

Mudanya Mütarekesi, tarihsel anlamda sadece heyetler arasındaki görüşmeler ve sonunda imzalanan metin ile açıklanamaz. Büyük Zafer'den sonra ateşkes imzalanmasına ve bu arada Yunanlıların daha fazla zarar görmemesine yönelik İngiliz diplomatik çabalar ile diğer siyasi trafik de önemlidir. Bu araştırmamızda yayımlanmış İngiliz gizli belgeleri ışığında Mudanya Mütarekesine giden süreç ele alınmaktadır.

The Process of the Mudanya Armistice According to the Documents of the England

The Process of the Mudanya Armistice According to the Documents of the England For the better understanding of the Mudanya Armistice, the process of the armistice and the historic clearance of the parts must be known better. The Bolshevik rebellion in Russia not only influenced the Anatolian movement but also reveal the differences of the sights of the Alies. Actually, all the conflicts took place between the Russia and the England. After coming to an agreement with the Bolshevik and getting the aid from them and securing the east border, the Anatolian movement expand the national organization and showed the refusal of the Sevr. M. Kemal planned to set the England, establishing a Kurdish and Armenian state in east and optimizing the Greece in west, against the France that is angry because of losing the biggest share. Anyway, the İtalian was the first country getting out of the Anatolia, because of giving west Anatolia to Greece by England. The military success of the Ankara administration was the most important factor that closed up the France and İtalian to Ankara. Both France and İtalian comed up to Ankara not only for relaxing their public opinion but also preventing the policy of England. As you see, there were these things in the process of the armistice. And also, the parts reached an agreement with these national benefits.

___

Aybars, Ergün; Osmanlı'dan İşgal Yıllarına, Mütareke'den Cumhuriyet Günlerine Mudanya, 2008, s.68
Çolak, İhsan; Moskova Antlaşmasına Giden Yol, Milli Mücadele Dönemi TBMM., Bolşevik İlişkileri, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 49, Mart 2001
Yavuz, Bilge Sükan; 1921 Tarihli Türk - Fransız Antlaşmasına Hazırlık Aşamaları, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 23, Mart 1992
Akgün, Seçil; Mudanya Mütarekesi ve Uluslararası Sonuçları, U.Ü. 1993, s.52 (Türkgeldi, Ali; Mondros ve Mudanya Mütakereleri Tarihi Ant., 1948, s.149
Şimşir, Bilal; İngiliz Belgelerinde Atatürk, Cilt 4
İngiltere'nin Atina Eşgüderi Bentinck'ten Dış İşleri Bakanı Lord Curzon'a 2 Eylül 1922 Tarihli Mesaj (Şimşir, Bilal; İngiliz Belgelerinde Atatürk, Cilt 4)
İngiltere'nin İstanbul Yüksek Komiseri Rumbold'dan, Lord Curzon'a 5 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
İngiltere'nin İstanbul Yüksek Komiseri Rumbold'dan, Lord Curzon'a 12 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
İtalya'nın Londra Büyükelçisi D.F. Martinon'ın, Lord Curzon'a 9 Eylül 1922 Tarihli Nota
Lord Curzon'dan Martinon'a 11 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
Lord Curzon'dan Martinon'a 10 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
Rumbold'dan Lord Curzon'a 14 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
Rumbold'dan Lord Curzon'a 12 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
Hindistan Kralı Naibin'den, Hindistan İşleri Bakanlığına 11 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
İngiltere'nin Mısır Yüksek Komiseri Mareşal Allenby'dan, Lord Curzon'a 16 Eylül 1922 Tarihli mesaj
Aybars, Ergün; Ulusal Zaferimizi Taçlandıran Kent Mudanya, 2007, s.79
Aybars, Ulusal Zaferimizi Taçlandıran Kent Mudanya, a.g.e., s.84.
İngiliz Kabinesi Sekreter Vekilliği'nden, Lord Curzon'a 17 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
İngiliz Kabinesi Toplantı Tutanağı, 18 Eylül 1922 Aybars, Ergün; s.79
Koloniler Bakanı Churchill'den, İngiliz Kabinesine, 23 Eylül 1922 Tarihli Mesaj Aybars, Ergün; s.80
İngiltere'nin Bükreş Elçisi Deriny'den, Lord Curzon'a 18 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
Nutuk, Cilt 2, s.459
İstanbul İngiliz orduları Başkomutanı General Harrington'dan, İngiltere Savunma Bakanlığı'na, 20 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
Fransa Başbakanı M. Poincare ile İngiltere Dış İşleri Bakanı Lord Curzon Arasındaki Toplantı Tutanağı, 20 Eylül 1922 Aybars, Ergün; s.80
Fransa Başbakanı, İngiltere Dışişleri Bakanı ve İtalya'nın Paris Büyükelçişi Arasındaki Toplantı Tutanağı, 20 Eylül 1922
Lord Curzon'dan İngiltere Hükümetine Yapılan Telefon, 20 Eylül 1922
İngiltere Dışişleri Bakanlığı Müşteşarı Crowe'dan Paris Büyükelçisi Lord Hardinge'ye 21 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
General Harrington'dan Savunma Bakanlığı'na 21 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
Rumbold'dan, Lord Curzon'a 21 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
İngiltere Deniz Bakanlığı'nda, Akdeniz Başkomutanlığı'na, 22 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
Fransa Başbakanı, İngiltere Dışişleri Bakanı ve İtalya'nın Paris Büyükelçisi Arasında Fransa Dışişleri Bakanlığı'nda Yapılan Görüşmenin İngiliz Sekreterince Kaleme Alınan Tutanağı, 22 Eylül 1922
İngiliz Gizli Haber Alma Örgütü Raporu, 22 Eylül 1922
Fransa Başbakanı, İngiltere Dışişleri bakanı ve İtalya'nın Paris Büyükelçisi Arasındaki Toplantı Tutanağı, 23 Eylül 1922
Lord Curzon, m. Poincare ve Kont Sforza İmzasıyla Ankara Hükümeti'ne Gönderilen Nota, 23 Eylül 1922
İngiltere'nin Paris Büyükelçisi Lord Hardinge'den, Dışişlerine (Lord Curzon'dan, İngiliz Kabinesine) 23 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
İngiliz Gizli Haber Alma Örgütü Raporu, 25 Eylül 1922
Akgün, Seçil; Mudanya Mütarekesi ve Uluslararası Sonuçları, U.Ü. 1993, s.52 (Akgün, Yahya; Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu, Ankara 1981, s.247)
Akgün, Seçil; Mudanya Mütarekesi ve Uluslararası Sonuçları, U.Ü. 1993, s.52 (Harrington, Charles; age .., s.116)
General Harrington'dan, Savunma Bakanlığına, 27 Eylül 1922 Tarihli Mesaj
İngiltere Bakanlar Kurulu Toplantısında Alınan Kararlar ve Ortaya Atılan Görüşler, 28 Eylül 1922
Lord Curzon'dan, Rumbold'a 28 Eylül 1922 Tarihli Mesaj Nutuk, s.460
Aybars, Ergün; Ulusal Zaferimizi Taçlandıran Kent Mudanya, 2007, s.79
Aybars, Ergün; Ulusal Zaferimizi Taçlandıran Kent Mudanya, 2007, s.84