“BETİMLEYİCİ TIP TERİMİ” KAVRAMI VE ESKİ ANADOLU TÜRKÇESİYLE YAZILMIŞ TIP METİNLERİNDEKİ BETİMLEYİCİ TERİMLER

Bu makalede, 14.-15. yüzyıllarda Eski Anadolu Türkçesiyle (EAT) yazılmış tıp eserlerinin dili farklı bir yönüyle mercek altına alınmıştır. EAT dönemi tıp eserlerinin hemen hemen tümünde görülen ve önemli bir işlev üstelenen “Betimleyici tıp terimleri” üzerinde bugüne kadar hiçbir çalışma yapılmamıştır. Oysa bu terimler, bugünkü modern tıpta da önemli bir yer tutmaktadır. EAT dönemi tıp eserleriyle ilgili kimi çalışmalarda söz konusu terimlerin sadece varlığından bahsedilmiş, ancak bunlar tıp terminolojisinden sayılmamıştır. Çalışmamız, tıp metinlerindeki terminoloji tiplerinden ve üslup çeşitlerinden yola çıkarak betimleyici tıp teriminin ne olduğunu, EAT metinlerinde hangi amaçla ve nasıl bir işlevle kullanıldığını ve bu terimlerin tıp dilinin Türkçeleşmesine katkısını hekim-metin-toplum ilişkisi çerçevesinde ve göstergebilimin olanaklarından faydalanarak tartışmaya açmaktadır

Anahtar Kelimeler:

Betimleyici tıp terimi, Eski Anadolu Türkçesi, Tıp dili, Tıp terimleri, Osmanlı hekimliği

“Betimleyici Tıp Terimi” Kavramı ve Eski Anadolu Türkçesiyle Yazılmış Tıp Metinlerindeki Betimleyici Terimler

Keywords:

-,

PDF

___

ALTINTAŞ, Ayten (2004), Yâdigâr (Tabîb İbn-i Şerîf). C. II, 5. Merkez Efendi Geleneksel Tıp Günleri Anısına (14-22 Mayıs 2004), Yerküre Yayınları, İstanbul.
BAYAT, Ali Haydar (2005), Kitâbü’l-Müntehâb fî’t-Tıbb 6. Merkez Efendi Geleneksel Tıp Festivali Anısına (3-12 Haziran 2005), İstanbul.
BAYAT, Ali Haydar ve Necdet OKUMUŞ (2004), Mürşid (Göz Hastalıkları) İnceleme-Metin-Dizin-Sözlük, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
DEMİR, Hüseyin (2002), Zahire-i Muradiye, (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilim- ler EnstitüsüYayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
DEMİR, Remzi (2001), Osmanlılarda Bilimsel Düşüncenin Yapısı, Epos Yayın- ları, Ankara.
ERTEN, Asalet (2003), Tıp Terminolojisi ve Tıp Metinleri Çevirisi, Seçkin Ya- yınları, Ankara.
KAYA, Emel (2008), Muhyiddin Mehî’nin Müfîd (Nazmü’t-Teshîl) Adlı Eseri (İnceleme-Metin Dizin) ve Bu Eserin XV. Yüzyıl Türk Tıp Dilinin Oluşma- sındaki Yeri, 3 Cilt, (Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayşımlanmamış Doktora Tezi), Konya.
ÖNLER, Zafer (1990),. Müntahab-ı Şifâ I (Giriş-Metin), Türk Dil Kurumu Ya- yınları, Ankara.
SARI, Nil (1999), “Osmanlı Hekimliği ve Tıp Bilimi”, Yeni Tıp Tarihi Araştır- maları, S.5, İstanbul, s.11-68.
TEKELİ, Sevim (1994), “Bilim Dillerinin Tarihsel Gelişimlerine Bir Bakış”, Bilim, Kültür ve Öğretim Dili Olarak Türkçe, Türk Tarih Kurumu Yayın- ları, Ankara, s.205-232.
TDK (1998), Türkçe Sözlük, C. 2, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Uzel, İlter (1992), Cerrâhiyyetü’l-Haniyye (Şerefeddin Sabuncuoğlu). I. Cilt, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
UZEL İlter ve Kenan SÜVEREN (1999), Şerefeddin Sabuncuoğlu- Mücerrebname, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
YAVUZ, Kemal (1983), “XIII.-XIV. Asır Dil Yadigârlarının Anadolu Sahasında Türkçe Yazılış Sebepleri ve Bu Devir Müelliflerinin Türkçe Hakkındaki Görüşleri”, Türk Dünyası Araştırmaları Yıllığı Faruk Kadri Timurtaş’a Armağan, S. 27, Ankara, s. 9-57. Kısaltmalar CH
KMT Kitâbü’l-Müntehâb fî’t-Tıbb M Mf. MŞ
Müc. Mücerrebnâme TS Y Yadigâr