Ekrem VAROL, Ersin GÜLSOY, Rafet ASLANTAŞ

Ümitvar Ceviz (Juglans regia L.) Genotiplerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Türkiye, Kars-Kağızman Yöresi

Bu araştırma; 2015-2016 yıllarında Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Kars’ın Kağızman merkez ilçe veköylerinde yürütülmüş olup, çalışmada tohumdan yetişmiş ceviz (Juglans regia L.) popülasyonu içerisinden, meyve kalitesive ağaç özellikleri bakımından üstün nitelikli ceviz genotiplerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. İki yıl süreyle yapılan gözlemve değerlendirmelere göre yapılan tartılı derecelendirme sonucunda 16 ceviz genotipi ümitvar olarak seçilmiştir. Seçilengenotiplerde ortalama meyve ağırlığı 10.14-14.98 g, iç ağırlığı 5.01-8.08 g, iç oranı % 41.58-60.20 ve kabuk kalınlığı 2.00-4.53 mm arasında belirlenmiştir. Ümitvar genotiplerin % 25’inde iç rengi ‘açık’, % 62.50’sinde ‘sarı’ ve % 33.33’ünde ise‘esmer’ renkli olarak tespit edilmiştir. Seçilen genotiplerin tamamı meyve şekli bakımından yuvarlak ve meyve iriliğibakımından ise ekstra kalite sınıfında yer almıştır. Çiçeklenme yönünden 12 genotipin protandri, 4 genotipin ise protogenikarakterde çiçeklenme gösterdiği belirlenmiştir. Seçilen genotiplerin gelecekteki melezleme ve ıslah çalışmaları için ebeveynolarak kullanılabileceği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Ceviz, Juglans regia L., seleksiyon, pomoloji, fenoloji, Kağızman

A Study on the Determination of Promising Walnut (Juglans regia L.) Genotypes: Turkey, Kars-Kağızman Region

This research was conducted in the central district and villages of Kağızman, Kars province in East Anatolia region

Keywords:

Walnut, Juglans regia L., selection, pomology, phenology, Kağızman,

PDF

___

Akhiani, S., Afshari, H., Parvaneh, T., 2017. Evaluation of some phenological and pomological characteristics of selected Walnut genotypes from Shahroud-Iran. Journal of Nuts, 8(1): 21-30.
Anonymous, 2019. Production Quantity of Walnuts. (http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC), (Erişim tarihi: 22.05.2019).
Bernard, A., Lheureux, F., Dirlewanger, E., 2018. Walnut: past and future of genetic improvement. Tree Genetics & Genomes, 14(1): 1.
Cosmulescu, S., Botu, M., 2012. Walnut biodiversity in south-western Romania resource for perspective cultivars. Pakistan Journal of Botany, 44(1): 307-311.
Gerçekcioğlu, R., Gültekin, N., Bayındır, Y., Özatasever, Ö., 2019. Hekimhan yöresinde ceviz (Juglans regia L.) genotiplerinin seleksiyonu. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 8(3): 70-81.
Gülsoy, E., Kaya, T., Şimşek, M., Pehluvan, M., 2016. Iğdır yöresi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyonu. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1): 25-30. Karadeniz, T., Çorumlu, M.S., 2014. İskilip ceviz genotipleri. Bahçe, 43(1-2): 9-17.
Kırca, S., Yarılgaç, T., Kırca, L., Bak, T., 2014. Study on the selection of walnut (Juglans regia L.) in Trabzon. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, 1(Special Issue): 835-841.
Koc, A., Keles, H., Ercisli, S., 2019. Some pomological properties of promising seed propagated walnut genotypes from inner Turkey. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 47(4): 1094-1099.
Kumar, A., Sharma, N., 2013. Protandrous-protogynous dimorphism in indigenous selections from North Western India and some exotic cultivars of Persian walnut (Juglans regia L.). Advances in Horticultural Science, 27(1-2): 61-66.
Mahmoodi, R., Hassani, D., Amiri, M.E., Jaffaraghaei, M., 2016. Phenological and pomological characteristics of five promised walnut genotypes in Karaj, Iran. Journal of Nuts, 7(1): 1-8.
Muradoğlu, F., Çetin, F., Güler, E., 2017. Seben (Bolu) yöresi ceviz (Juglans regia L.) yetiştiriciliğinin sorun ve çözüm önerileri üzerine genel bir bakış. Bahçe, 46: 255-260.
Ölez, H., 1971. Marmara bölgesi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile yolu ile ıslahı üzerinde araştırmalar. Yalova Bahçe Kültürleri Araştırma Eğitim Merkezi Dergisi, 1(4): 7-21.
Özkan, Y., 1993. Tokat merkez ilçe cevizlerinin seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde araştırmalar. Doktora tezi (Basılmamış), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Rouskas, D., Katranis, N., Zakynthinos, G., Isaakidis, R., 1997. Walnut (Juglans regia L.) seedlings selection in Greece. Acta Horticulturae, 442: 109-116.
Serdar, U., 2002. Camili yöresinde (Artvin-Borçka) kestane seleksiyonu. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(1): 57-60.
Simsek, M., 2010. Determination of walnut genotypes with high fruit bearing and quality in Dicle, Hani, Egil and Kocaköy townships. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpasa University, 27(1): 85-93.
Şen, S.M., 1980. Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi cevizlerinin (Junglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde araştırmalar. Doçentlik tezi, (Basılmamış), Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Erzurum.
Şen, S.M., 1986. Ceviz Yetiştiriciliği. Eser Matbaası, Samsun.
Şen, S.M., 2011. Ceviz Yetiştiriciliği ve Besin Değeri Folklorü. 4. Baskı, ÜÇ M Yayıncılık, Ankara.
Yarılgaç, T., 1997. Gevaş yöresi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerinde araştırmalar. Doktora tezi (basılmamış), Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Yaviç, A., Çelik, F., Kazankaya, A., Doğan, A., 2017. Çatak (Van) ekolojisinde yetiştirilen ilkbahar geç donlarına dayanım gösteren kaliteli ceviz (Juglans regia L.) genotiplerinin seleksiyonu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22(2): 146-152.