Murat Dağı (Kütahya-Gediz) Doğal Adaçayı (Salvia spp.) taksonlarının yaprak ve çiçek uçucu bileşenlerinin belirlenmesi

Bu çalışmada Kütahya ilinin Gediz ilçesi sınırları içerisinde yer alan Murat Dağı yöresinde doğal olarak yayılış gösteren Adaçayı (Salvia L.) taksonlarının yaprak ve çiçek uçucu bileşenlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yörede 2016-2017 yılları arasında gerçekleştirilen arazi çalışmaları sonucunda Salvia verbenaca, S. verticillata, S. candidissima subsp. occidentalis, S. virgata, S. sclarea, S. frigida, S. bracteata taksonlarının yayılış gösterdiği tespit edilmiştir. Uçucu bileşenleri belirlemek amacıyla yaprak ve çiçekler oda sıcaklığında kurutulmuş, HS-SPME/GC-MS analizi ile uçucu bileşenleri belirlenmiştir. Analizler sonucunda, S. sclarea’da 34; S. candidissima subsp. occidentalis’te 27; S. verticillata’da 30; S. virgata’da 39; S. frigida’da 33; S. verbenaca’da 31 ve S. bracteata’da 38 uçucu bileşen tespit edilmiştir. Temel bileşenler S. sclarea’da Linalyl acetate (%84,83), Linalool (%2,47) ve β-Myrcene (%2,27), S. candidissima subsp. occidentalis’te γ- terpinene (%28,76), Sabinene (%20,26) ve Linalool (%11,26), S. verticillata’da Benzofuran-2-one (%40,98), trans-Caryophyllene (%14,42), Geyrene (%8,43) ve Methalactone (%), S. virgata’da α -pinene (%37,17), 2 β -pinene (%21,4) ve Limonene (%10,85), S. frigida’da Linalyl acetate (%4,09), β - Myrcene (%9,26) ve β -pinene (%7,87), S. verbenaca’da Linalyl acetate (%1,70), Linalool (%8,66) ve β - Myrcene (%2,73) ve S. bracteata’da Phenethyl alcohol (%9,93), α -Copaene (%8,75) ve Sabinene (%7,03) olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ada Çayı, Uçucu bileşen, Murat Dağı, Kütahya

Determination to leaf and flower volatile components of natural sage taxa (Salvia Spp.) of Murat Mountain (Kütahya-Gediz)

In this study, it was aimed to determine volatile components in leaves and flowers in different collecting periods of sage (Salvia L.) taxa that have natural distribution in Mount Murat in Gediz district in Kütahya province. As result of field studies which were performed between 2016-2017, it was identified to distribution of Salvia verbenaca, Salvia verticillata, Salvia candidissima subsp. occidentalis, Salvia virgata, Salvia sclarea, Salvia frigida, Salvia bracteata taxa in this district. The aim of determining to volatile components, leaves and flowers were dried at room temperature and volatile components were detected by GC-MS equipment. In the end of analyses, 34 volatile components were detected for S. sclarea; 27 for S. candidissima subsp. occidentalis; 30 for S. verticillata; 39 for S. virgata; 33 for S. frigida; 31 for S. verbenaca and also 38 for S. bracteata. Main components were Linalyl acetate (%84,83), Linalool (%2,47) and β -Myrcene (%2,27) for S. sclarea, γ- terpinene (%28,76), Sabinene (%20,26) and Linalool (%11,26) for S. candidissima subsp. occidentalis, Benzofuran-2-one (%40,98), trans-Caryophyllene (%14,42), Geyrene (%8,43) and Methalactone (%) for S. verticillata, α-Pinene (%37,17), 2β-Pinene (%21,4) and Limonene (%10,85) for S. virgata, Linalyl acetate (%44,09), β-Myrcene (%9,26) and β-pinene (%7,87) for S. frigida, Linalyl acetate (%81,70), Linalool (%8,66) and β-Myrcene (%2,73) for S. verbenaca, Phenethyl alcohol (%39,93), α-Copaene (%8,75) and Sabinene (%7,03) for S. bracteata.

Keywords:

Murat Mountain, Kütahya, Sage, Volatile components,

PDF

___

Başer, K.H.C., 2000. Uçucu Yağların Parlak Geleceği. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bülteni Sayı:15, Anadolu Üniversitesi Tıbbi ve Aromatik Bitki ve İlaç Araştırma Merkezi, Eskişehir.
Baytop, T., 1999. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi Geçmişte ve Bugün (Ⅱ. Basım). Nobel Tıp Kitabevleri.
Bozin, B., Mimika-Dukic, N., Simin, N., Anackov, G., 2006. Characterization of the volatile composition of essential oils of some Lamiaceae Species and the antimicrobial and antioxidant activities of the entire oils. Journal Agricultural and Food Chemistry, 54:1822-182.Ceylan, A., (1996). Tıbbi Bitkiler II (Uçucu Yağ Bitkileri) Ege Üniv. Zir. Fak.Yay. No: 481, Bornova.
Ceylan, A., 1987. Tıbbi Bitkiler (Uçucu Yağ İçerenler), Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, s.481.
Dzumayev, K.K., Tsibulskaya, I.A., Zen Kevich, I.G., Tkachenko, K.G., Satzyperovbir, I.F., 1995. Essential oils from Salvia sclarea L. produced from plants grown in Southern Uzbekistan. Journal of Essential Oil Research, 7:579-604.
Gezgin, D., 2006. Bitki Mitosları. Sel Yayıncılık, İstanbul.
Güner, A., 2012. Türkiye Bitkileri Listesi, Damarlı Bitkiler. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayınları, 1290. syf. İstanbul.
Göger, F., 2006. Salvia virgata Jack. ve Salvia halophila Hedge’nin antioksidan etkilerinin ve bileşimlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir
Kılıç, A., 2005. “Bitkisel Kaynaklı Bazı Uçucu Yağ ve Monoterpenlerin Olası Genotoksik Etkilerinin Araştırılması,” Anadolu Üniversitesi Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, s.33.
Kılıç, A., 2008. Uçucu Yağ Elde Etme Yöntemleri, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Cilt:10, Sayı:13, s.37.
Koçyiğit, M., 2005. Yalova ilinde etnobotanik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Lee, S. H., Kim, Y. S., Lee, S. J., Lee, B. C. (2011). The protective effect of Salvia miltiorrhiza in an animal model of early experimentally induced diabetic nephropathy. Journal of ethnopharmacology, 137(3), 1409-1414.
Pitarokili, D., Tzakou, O., Loukis, A. (2006). Essential oil composition of Salvia verticillata, S. verbenaca, S. glutinosa and S. candidissima growing wild in Greece. Flavour and fragrance journal, 21(4), 670-673.
Pişkin, Ç., 2007. Lamiaceae familyasına mensup bazı baharat bitkilerinin antimikrobiyal etkilerinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Sarıkaya, A., 2019. Determination to volatile components of Salvia tomentosa Miller in Eğirdir province of Isparta Turkey. International Congress on Agriculture and Forestry Research (AGRIFOR), 8-10 April, Marmaris, Turkey, pp.1041.
Sigma-Aldrich, B., Region, P.S.A. (2016). SIG MA-Aldrıch. Sigma, 302(H311), H331.
Sotto, A.D., Evandri, M.G., Mazzonti, G., 2008. Antimutagenic and mutagenic activities of some terpenes in the bacterial reverse mutation assay. Mutation Research, 653(1-2): 130-133.
Vas, G., Vekey, K., 2004. Solid-Phase microextraction: A powerful sample preparation tool prior to mass spectrometric analysis. Journal of Mass Spectrometry, 39:233-254.
Yaltırık, F., Efe, A., 1989. Otsu Bitkiler Sistematiği Ders Kitabı. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınları, İstanbul.
Yaşar, S., Güler, G., Beram, A., Coşkun, D., Ozansoy, D., 2017. Acı yavşan otu (Artemisia absinthlum L.) yaprak uçucu bileşenleri. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8:148-152.
Yumrutaş, Ö., 2007. Salvia verticillata (subsp. amasiaca ve subsp. verticillata) ve Salvia euphratica var. euphratica ve var. leiocalycina’dan elde edilen özütlerin ve uçucu yağların antioksidan aktivitelerinin karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sivas. Zeybek, U., Zeybek., N., 2002. Farmasötik Botanik [Kapalı Tohumlu Bitkiler (Angiospermae) Sistematiği ve Önemli Maddeleri]. Eskişehir Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, Eskişehir.