YENİ BİR KOLLUK TEDBİRİ OLARAK ÖNLEYİCİ GÖZALTI: İÇ GÜVENLİK PAKETİ KAPSAMINDA DÜZENLENEN KORUMA ALTINA ALMA VE UZAKLAŞTIRMA TEDBİRLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Suç işlenmesinin önlenmesi ve toplumu tehlikelerden koruma, kolluk güçlerinin en önemli görev ve sorumluluklarındandır. Önleyici gözaltı tedbiri bu görevin yerine getirilmesini sağlayabilecek bir kolluk tedbiridir. Temel bir insan hakkı olarak kabul edilen kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkını yakından ilgilendiren bu tedbirin düzenlenmesi ve uygulanmasına ilişkin olarak ülkemizde yaşanan süreç önemli tartışmalara sahne olmuştur. 2015 yılında kanunlaşan iç güvenlik paketinin bir parçası olarak düzenlenen koruma altına alma ve uzaklaştırma tedbirleri kolluk mevzuatı bakımından bir eksikliği giderme amacıyla yapılmıştır. Bununla birlikte ortaya çıkan tablo, bu eksikliğin gerçek manada giderilemediğini göstermektedir. Çalışmada önleyici gözaltı tedbirine ilişkin olarak ülkemizde yapılan düzenleme, düzenleme öncesinde gündeme gelen taslak çalışmalar ve karşılaştırmalı hukuk örnekleri ayrıntılı olarak incelemeye tabi tutulmaktadır

Anahtar Kelimeler:

Önleyici Gözaltı, Özgürlük ve Güvenlik Hakkı, Koruma Altına Alma ve Uzaklaştırma Tedbirleri, Kolluk.

Preventive Detention as a New Enforcement Measure: The Review on the Enforcement Meausures of Protecting and Removing Legislated in Domestic Security Package

Preventing crimes and protecting public safety are the most important duties and responsibilities of the law enforcement agencies. Preventive detention is an enforcement measure that can ensure the fulfillment of this duty. The process regarding the regulation and implementation of these measures which is closely related to the right of freedom and security recognized as a fundamental human right has been scened the considerable debates in Turkey. Protecting and removing measures have been enacted as a part of domestic security package aimed to fill the deficiency in terms of law enforcement legislation. However the picture that emerged shows that this shortcoming can not be fixed by the legislative regulation. In this study, the preventive detention as an enforcement measure is discussed in the context of the regulation, draft regulations and the samples of comparative law

Keywords:

Preventive Detention, The Right of Freedom and Security, Enforcement Meausures of Protecting and Removing, Law-enforcement.,

PDF

___

ALTIPARMAK, Kerem – AYTAÇ, Ahmet Murat – KARAHANOĞULLARI, Onur – HANÇER, Türkan – AYDIN, Devrim, “Polis Vazife ve Salahiyet Kanunda Değişiklik: Durdurma-Kimlik Sorma-Arama, Parmak İzi Alınması, Silah Kullanma”, Hukuk ve Adalet, S. 11, 2007, http://80.251.40.59/politics.ankara.edu.tr/karahan/makale/pvsk.htm, 15.05.2016.
ARIK, Kemal Fikret, “Avrupa İnsan Hakları Divanında Lawless İşi”, Ankara Ünv. SBF Dergisi, C. 18, S. 2, 1963, s. 265-331.
AVCI, Mustafa, “Önleme Hapsi”, Kamu Hukuku Arşivi Dergisi, Y. 4, S. 1, Mart 2001, s. 1-12.
Bavyera Polis Kanunu (Tercüme Eden: Feridun Yenisey), Emniyet Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara 2007.
BIELEFELDET, Heiner, “Demokratik Hukuk Devletinde Özgürlük ve Güvenlik (Tercüme eden: Yüksel Metin)”, Hukuk Devleti, Hukuki Bir İlke Siyasi Bir İdeal, Adres Yayınları, Ankara 2008, s. 271-295.
COLE, David, “Out of the Shadows: Preventive Detention, Suspected Terrorists, and War”, California Law Review, Vol. 97, 2009, s. 693-750.
ÇELİK, Adem, “Özgürlük ve Güvenlik Bağlamında İç Güvenlik Paketinde Yer Alan Bazı Maddelerinin Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 1, Mayıs 2015, s. 235-263.
EKŞİ, Metin, “Polisin Tehlikeyi ve Suçu Önlemek Amacıyla Kişileri Yakalama ve Uzaklaştırma Yetkisi ve Almanya Örneği”, Suç Önleme Sempozyumu Bildirileri, Bursa 7-8 Ekim 2011, s. 92-110.
ELLIAS, Stella Burch, “Rethinking ‘Preventive Detention’ From A Comparative Perspective: Three Frameworks For Detaining Terrorist Suspects”, Columbia Human Rights Law Review, Vol. 49, 2009, s. 99-234.
ERDAĞ, Ali İhsan, “Kolluğun ‘Durdurma ve Kimlik Sorma’ Yetkisi, (PVSK madde 4/A)”, Ankara Barosu Dergisi, Y. 68, S. 2010/4, s. 37-60.
FORSTER, Susanne, “Birleşik Krallıkta Terörle Mücadelede Suç Sonrası ve Önleyici Çözüm Araçları”, Risk Altındaki Global Dünya Toplumu ve Ceza Hukuku (Criminal Law in the Global Risk Society), Editörler: Feridun YENİSEY - Ulrich SIEBER, Bahçeşehir Ünv. Yayını, İstanbul 2011, s. 433-442
GÜZELOĞLU, Turan, “Önleme Tutuklaması”, Ceza Hukuku Dergisi, S. 10, Ağustos 2009, s. 73-86.
İÇEL, Kayıhan – ÜNVER, Yener (Editörler), Terör ve Düşman Ceza Hukuku, Karşılaştırmalı Güncel Ceza Hukuku Serisi 8, Seçkin Yayınları, Ankara 2008.
KAYA, Abdülkadir, “Önleyici Yakalama”, Risk Altındaki Global Dünya Toplumu ve Ceza Hukuku (Criminal Law in the Global Risk Society), Editörler: Feridun YENİSEY - Ulrich SIEBER, Bahçeşehir Ünv. Yayını, İstanbul 2011, s. 509-517.
KLEIN, Adam - WITTES, Benjamin, “Preventive Detention in American Theory and Practice”, Harvard National Security Journal, Vol. 2, 2011, s. 85-191.
MACOEVI, Monica, Kişinin Özgürlük ve Güvenlik Hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 5. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, Avrupa Konseyi Yayını, Strasbourg 2002.
MULLER, Tim Nikolas, “Ceza Hukuku Vasıtasıyla Terörizmi Önleme”, Risk Altındaki Global Dünya Toplumu ve Ceza Hukuku (Criminal Law in the Global Risk Society), Editörler: Feridun YENİSEY - Ulrich SIEBER, Bahçeşehir Ünv. Yayını, İstanbul 2011, s. 553-563.
NUHOĞLU, Ayşe, “Suç Tehlikesi Sebebiyle Özgürlüğün Sınırlanması”, Risk Altındaki Global Dünya Toplumu ve Ceza Hukuku (Criminal Law in the Global Risk Society), Editörler: Feridun YENİSEY - Ulrich SIEBER, Bahçeşehir Ünv. Yayını, İstanbul 2011, s. 487-497.
OEHMICHEN, Anna, “Incommunicado Detention in Germany: An Example of Reactive Anti-terror Legislation and Long-term Consequences - Part I/II”, German Law Journal, Vol. 09, No. 07, 2008, s. 855-877.
ROSENAU, Henning, “Jakobs’un Düşman Ceza Hukuku Kavramı, Hukukun Düşmanı”, Tercüme Eden: Erhan Temel, Ankara Ünv. Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2008, C. 57, S. 4, s. 391-402.
SAMPSELL - JONES, Ted, “Preventive Detention, Character Evidence and the New Criminal Law”, Utah Law Review 723 (2010), p. 723-777, http://open. wmitchell.edu/facsch/175, 19.08.2015.
ŞAFAK, Ali – BIÇAK, Vahit, Ceza Muhakemesi Hukuku ve Polis, 6. Baskı, Roma Yayınları, Ankara 2005.
ŞAHBAZ, İbrahim, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Kişi Özgürlük ve Güvenliği”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 55, 2004, s. 201-225.
YENİSEY, Feridun, “Önleme Tedbirlerinde Kolluğun Yetkileri”, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, C. I, S. 1, 1978, s. 49-55.
YENİSEY, Feridun, “Önleme Yakalaması”, Risk Altındaki Global Dünya Toplumu ve Ceza Hukuku (Criminal Law in the Global Risk Society), Editörler: Feridun YENİSEY - Ulrich SIEBER, Bahçeşehir Ünv. Yayını, İstanbul 2011, s. 475- 485.
YENİSEY, Feridun, Yeni Ceza Muhakemesi Hukuku Soruşturma Evresi ve Adli Kolluk, Ulus Basım Yayın, İstanbul 2011.
YENİSEY, Feridun, “İç Güvenlik Paketi Hakkında Görüşler”, Çağın Polisi Dergisi (E. Dergi) , S. 157, Ocak 2015, http://www.caginpolisi.com.tr/ic-guvenlik-paketi-hakkinda-gorusler/, 08.01.2016.
YILMAZ, Ejder, Hukuk Sözlüğü, Yetkin Yayınları, 7. Baskı, Ankara 2002.
YÜCEL, Mustafa Tören, Hukuk Sosyolojisi, Türkiye Adalet Akademisi Yayını, Ankara 2014.
ALTIPARMAK, Kerem, “Önleyici Gözaltıyla Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Kalmaz”, http://bianet.org/bianet/insan-haklari/150470-onleyici-gozaltiyla-toplanti-ve-gosteri-yuruyusu-kalmaz, 07.10.2013.
BAUDRILLARD, Jean, “Sanal Evren ve Haber Dünyası”, (28 Nisan 2004 tarihinde İzmir’de yaptığı konuşma metninden - Tercüme Eden: Oğuz Adanır), İzinsiz Gösteri, S. 7, 2004, http://www.izinsizgosteri.net/new/?page=1&content=27, 03.05.2015.
ERTEKİN, Orhan Gazi, “Bu Bir Yasa Değil Anayasadır!”, http://www.birgun. net/news/view/bu-bir-yasa-degil-anayasadir/13343, 08.02.2105.
FEYZİOĞLU, Metin, “Feyzioğlu’nun İç Güvenlik Paketi Kaygısı” http://www. ulkehaber.com/guncel/haber/90865-feyzioglunun-ic-guvenlik-paketi-kaygisi, 12.02.2015.
FIRAT, Ali Haydar, “Önleyici Önlemler”, Radikal 2, 20.10.2013.
GÖKTÜRK, Gülay, “Önleme Hapsi”, http://www.bugun.com.tr/onleme-hapsi-yazisi-819492, 08.10.2013.
JUNIOR, Valdenor, “Protesters, Preventive Detentions and the Kafkian Nightmare”, https://c4ss.org/content/29676, 27.07.2014.
KABOĞLU, İbrahim Ö, “Örtülü Paket ve Önleyici Gözaltı”, http://birgun.net/ yazi-goster/ibrahim-o-kaboglu/10-10-2013/ortulu-paket-ve-onleyici-gozalti-800.html, 10.10.2013.
KABOĞLU İbrahim Ö. – İLKİZ, Fikret, “Amicus Curiae Raporu”, Türk Ceza Hukuku Derneği ve Anayasa Hukuku Araştırma Derneği, http://www.tchd.org.tr/ Uploads/dosyalar/ RAPOR.pdf, 17.05.2016.
ÖZGENÇ, İzzet, “Prof. Özgenç’ten AYM’ye İç Güvenlik Kanunu Çağrısı!”, http:// www.aktifhaber.com/prof-ozgencten-aymye-ic-guvenlik-kanunu-cagrisi-1153057h.htm,11.04.2015.
PİŞKİN, Levent, “İç Güvenlik Paketi ya da Düşman Ceza Hukuku”, http://www. cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/203307/ic_Guvenlik_Paketi_ya_da_Dusman_ Ceza_Hukuku.html, 01.02.2015.
SLOBOGIN, Christopher, “Preventive Detention in Europe and the United States” Social and Political Theory Workshop, Vanderbilt University 2014, http:// www.law.unc.edu/documents/faculty/adversaryconference/sloboginravennapaper.pdf, 04.06.2015.
SÖZÜER, Adem, “İç Güvenlik Paketi Anayasaya Aykırı”, http://www.hukukihaber.net/gundem/prof-dr-adem-sozuer-uyardi-ic-guvenlik-paketi-anayasa-ya-aykiri-h53241.html, 17.02.2015.
SÖZÜER, Adem, “İç Güvenlik Paketi, İÜHF son Sınıf Öğrencileri İçin Bilgi Notu”, s. 4-5, http://hukuk.istanbul.edu.tr/wp-content/uploads/2015/06/%C4%- B0%C3%A7-G%C3%BCvenlik-Paketi-Bilgi-Notu.pdf, 17.05.2016.
ŞEN, Ersan, “İç Güvenlik Paketi Önerileri”, http://www.haber7.com/yazarlar/ prof-dr-ersan-sen/1302524-ic-guvenlik-paketi-onerileri, 21.02.2105.
ŞEN, Ersan, “Önleme Gözaltısı”, http://www.haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersan-sen/1082963-onleme-gozaltisi, 08.10.2013.
The National Council for Civil Liberties (İngiltere İnsan Hakları ve Özgürlükler Ulusal Birliği) Report: “Terrorism Pre-Charged Detention, Comparative Law Study”, Temmuz 2010, https://www.liberty-human-rights.org.uk/sites/default/files/comparative-law-study-2010-pre-charge-detention.pdf, 04.12.2014.
TÜRMEN, Rıza, “Gösteri Yürüyüşü Hakkı ve Önleyici Gözaltılar”, http://gundem.milliyet.com.tr/gosteri-yuruyus-hakki-ve-önleyici/gundem/ydetay/ 1786273/default.htm, 03.11.2013.
YAVUZ, Hakan A., “Bardağa Hangi Tarafından Bakmalı? Rehabilitasyon ve Yeniden Sosyalleşme Kavramları Bağlamında Türk Ceza İnfaz Sistemi Üzerine Düşünceler”, Türk ve Avrupa Hukukunda Yeni Anlayışlar: Denetimli Serbestlik Düzenlemeleri ve Uygulamalar Konulu Panelde Sunulan Tebliğ, Akdeniz Üniversitesi, Antalya, 7-8 Nisan 2016, https://independent.academia.edu/ HakanYavuz, 10.05.2016.