TÜRKÇE VE ARNAVUTÇA AD DURUM SİSTEMLERİNİN ANLAMBİLİM AÇISINDAN KARŞILAŞTIRMALI İNCELEMESİ: ‘BENİM ADIM KIRMIZI’ ÖRNEĞİ

Sözcükler, çoğu kez cümlenin yapım öğeleri ya da anlamdan tecrit edilmiş bir sözlük birimi olarak tanımlanır. Anlambilimin başlıca işi, anlamın bir dilin içinde kodlandırılması yöntemini incelemektir. Anlambilimin ele aldığı dil düzeyleri, sözcük altı düzeyi ve sözcük üstü düzeyleridir (H.G.Widowson, 1996, s.53). Kısacası, biçimbirimlerin de anlamını ele almaktadır. Bu şekilde, bağlı biçimbirimleri de inceleme kapsamında almaktadır. Ad çekimi ekleri bu türden bir inceleme konusu ve belki de yüzde yüz açık ve net sınırlaması olmayan çok karışık ve soyut bir dil aracı olarak çeşitli teori çerçeveleri kapsamında ele alınmıştır. Iki dilin ad çekimi sisteminin karşılaştırmalı incelemesi her iki dilin arasındaki fark ve benzerliklerin tespitinden yola çıkarak bu konu hakkında daha net bir fikir oluşturma imkanını sunar. Bu çalışmada, iki dilin ad durum sistemlerini cümle içindeki işlevleri ve anlamları üzerindenincelemesini yapmak için Orhan Pamuk’un ‘Benim Adım Kırmızı’ adlı romanı ve Arnavutça çevirisini kullanacağız. Roman metnini seçmemizin nedenidil normlarını incelemek için uygun bir platform olmasıdır. Elde edeceğimiz nicelik bilgilerine dayanarak iki dilde durum eklerinin kullanım, anlam rolü, sözdizimsel işelevleri, ad durumu yükleme araçlarının benzerlik ve farklarının sıklığını ölçeceğiz ve alternatiflerini de gözlemleyeceğiz. Türkçe ad durumu ekleri Arnavutçaya çevirilirken yapılan dil seçimleri hangileridir? Türkçe ad durum eklerinin çeviri sırasında işlevlerinin değişip değişmediği gibi soru ve konulara değinilecektir.

PDF

___

Akcan İ.(2010):, Konu RolleriTürkçe Eylem Veritabani Temelinde Bir Anlambilimsel Konu RolleriModel Önerisi,Ankara Üniversitesi, basılmamış doktora tezi.

Blake, Barry J. (1994).Case.Cambridge [England]: Cambridge University Press. pp.67–71.ISBN0-521-44114-5.

Börekçi, M., (2015). “Söz Dizim Kuramları Bağlamında Türkçe Söz Dizimi / Turkish Syntax In Point Of Syntax Theories”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. H. Ömer Karpuz Armağanı), Volume 10/16 Fall 2015, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOINumber: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8986, p. 355-370.

Dik S.C. and Hageveld K., (1989a),Theory of functional grammar(15.1.2. Case Marking), Dordrecht: Foris.

Dowty D., (1991),Thematic protoroles and argument selection,Language, Vol. 67, No. 3. pp. 547-619.

Ergin M. (2012), Türk Dil Bilgisi, Bayrak, İstanbul.

Fillmore, C. J. (1968). The case for case. In: E. Bach & R. T. Harms (eds.), Universals in Linguistic Theory. New York: Holt, Rinehart and Winston, 1-88.

Grupi i autoreve (2002), Gramatika e gjuhës shqipe, Morfologjia, Vëllimi I, Tiranë.

Grupi i autoreve (2002), Gramatika e gjuhës shqipe, Sintaksa,Vëllimi II, Tiranë.

H.G.Widowson (2000), Linguistics, Oxford Uni. Press.

Halliday M.A.K., (2014), Halliday’s Introduction to Functional Grammar, London and NY:Routledge

.Hoop H., Malchukov A., Case marking strategies, alındığı yer: https://www.eva.mpg.de/lingua/conference/10CompetingMotivations/pdf/DeHoop_Malchukov_2008_LI_proofs.pdf

Janda L. (1993), Geography of case semantics,The Czech Dative and Russian Instrumental,Berlin –New York, Mouton de Gruyter.

Karaagaç G. (2012), Türkçenin Dilbilgisi,Ankara, Akçağ Yayınları.

LewisG.L. (2nded.2000), Turkish Grammar, Oxford –NewYork, Oxford University Press.

Pamuk O, çev. Drita Çetaku-Turdiu (2007), Unë jam e Kuqja, Tiranë.

Pamuk O., (2006), Benim Adım Kırmızı, Istanbul.

Topalli K. (2009), Sistemi rasor i emrave të shqipes, Tiranë: Plejad

Pesetsky D., Torrego E. (2012), Case Chapter to appear in C.Boeckx(ed.), The Oxford Handbook of Linguistic Minimalism, DOI:10.1093/oxfordhb/9780199549368.001.0001

Polisi M. (2002), Gramatika e Gjuhës Turke, Prishtinë, Logos.

Radford A., (1981), Case in Transformational Syntax, NY, Oxford University Press.

Redli J., Sistem Padeža sa kvalifikativnim značenjem u kopulativnom predikatu u romanu Ostrvo MešeSelimovića, alınan yer: https://www.academia.edu/2361925/Sistem_pade%C5%BEa_sa_kvalifikativnim_zna%C4%8Denjem_u_kopulativnom_predikatu_u_romanu_Ostrvo_Me%C5%A1e_Selimovi%C4%87a.

Sadiku G. (2013),“Shkakësia si kategori logjike dhe gjuhësore në shqip dhe gjermanisht”, UT, alınan yer: http://www.doktoratura.unitir.edu.al/wp-content/uploads/2014/11/Doktoratura-Gentian-Sadiku-Fakulteti-i-Gjuheve-te-Huaja-Departamenti-i-Gjuhes-Gjermane.pdf

Stipčević, B. & T. Samardžić (2003). Terminologija sintakse padeža Mihaila Stevanovića. Naučni sastanak slavista u Vukove dane 32/3. Terminološka standardizacija lingvističkog opusa savremenog srpskog jezika. Beograd: Filološki fakultet, 139-156.

Ungerer F, Schmid H.J.(2006), Un Introduction to Cognitive Linguistics ,Routledge.

http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5620bfdde92c99.86224504

http://www.fjalorshqip.com/

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ