TOPLUMUN EDİLGEN CÜMLE ALGISI

Başka kültürlerin etkisi altında kalan ve kimliklerinden uzaklaşmaya başlayan toplumlar kültürel olarak da yozlaşmaya başlar. Kültür yozlaşmaları bir süre sonra dildeki bozulmaları da beraberinde getirir. Farklı toplumların kültürel değerleri yavaş yavaş Türk toplumunun içine girdiği ve bozulmaların da yavaş yavaş olduğu göz önüne alındığında farkındalığın algılanamadığı gözlemlenmektedir. Edilgen çatılı cümle kullanımı bu yozlaşma sonucu artış gösteren bir kullanım şeklidir. Çalışmamız, kültürel yapının bozulmasıyla daha fazla kullanılmaya başlanan edilgen çatılı cümlelerin toplum üzerindeki olumsuz etkileri üzerinedir. Edilgen çatılı cümle kullanımının yaygınlaşması sonucu toplumun kültürel yozlaşmaya daha meyilli hale geldiği görülmektedir. Araştırma betimsel niteliktedir. Tarama modelinden yararlanılmıştır. Çalışmanın verilerini toplumun farklı yaş gurubu ve eğitim düzeyindeki 273 kişiye uygulanan anket sonuçları oluşturmaktadır. Anket sorularının 3 tanesi demografik özellik taşırken 14 tanesi ise edilgen çatı kullanımıyla ilgilidir. Edilgen çatılı cümle kullanımının toplumu pasifleştirip pasifleştirmediği sonucuna odaklı yorumlar getirilerek hazırlanan farklı sorulara verilen cevaplar tablolar halinde hazırlanmış ve yorumlanmıştır. Çalışmamızın sonucunda edilgen çatılı cümle kullanımının hareketli bir özelliğe sahip Türk toplumunun aktif yapısına uygun bir kullanım olmadığı söylenebilir. Aktif olma ve insanı ön plana çıkartmanın ayırıcı özellik olduğu Türk dilinde, pasiflik ve öznenin geri plana atılmasına sebep olan edilgen çatının kullanımı insanları da zamanla pasifize etmektedir. Dil ile ilgili bir unsurun sosyal yapıyla değerlendirildiği bu çalışma dil-toplum açısından önem taşımaktadır.

PASSIVE SENTENCE PERCEPTION OF SOCIETY

The Societies which are under the effect of different cultures and becoming alienated to their identities start to degenerate culturally as well. Cultural degeneration brings language deformation along in time. Considering that different society’s cultural values penetrate gradually into Turkish society and the degeneration happens gradually, it is observed that a proper awareness could not be created. Usage of passive sentences is a kind of usage which is a result of the degeneration. Topic of our study consists of the negative influence of the passive sentences which are used more widely after the degeneration of the culture, on the society. As a result of the proliferation of the usage of passive sentences, it could be seen that the society became more prone to degenerate culturally. The research is descriptive in natüre. The data was collected via questionnaire by using survey method. Data of the study consist of the results of a survey conducted to 273 people with different age and educational level. While 3 of the survey questions are demographic, 14 question is about the usage of passive sentences. The answers given to the different questions which are prepared focusing on the issue whether passive sentences passivize the society or not are tabulated and interpreted. As a result of our study it can be said that usage of passive sentences is not appropriate for active structure of nomadic Turkish society. Usage of the passive voice, which causes subject to be pushed into the background and passiveness, in Turkish language, in which being active and bringing man into the forefront is peculiar, passivizes the people in time. This study in which an element related to language is being evaluated with respect to social structure is important in terms of language-society relation.

___

  • Avcı, Y., Korkmaz, N. (2010). Yabancı dil ve kültürlerin siyasi amaçlarla Türkçenin cümle yapısına etkisi. II Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi.
  • Avcı, Y. (2012). Yabancı dil olarak türkçe öğretiminde dil-düşünce analizi teorisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(3): 1.
  • Çiçek, M. (2013). Türkçede Çifte Edilgenlik Kavramı Üzerine Bir Araştırma. Ç.Ü. Türkoloji Dergisi.
  • Dizdaroğlu, H. (1976). Tümcebilgisi. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Duru, M. Ö. (2008). Türk Dilinde Edilgen Çatı (Tarihi-Karşılaştırmalı Bir Durum Çalışması). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Samsun.
  • Ediskun, H. (1999). Türk Dilbilgisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Ergin, M. (1995). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları.
  • Gökalp, Z. (1976). Türk Medeniyeti Tarihi. İstanbul: Ziya Gökalp Yayınları.
  • Güvenç, B. (1994). Kültür Konusu ve Sorunlarımız. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Hatiboğlu, V. (1982). Türkçenin Sözdizimi. Ankara: Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Basımevi.
  • Hengirmen, M. (1998). Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Engin Yayınevi.
  • Kafesoğlu, İ. (2011). Türk Milli Kültürü. Ankara: Ötüken Neşriyat.
  • Karabulut, F. (2012). Türk Dilinde ve Dünya Dillerinde Edilgen Yapı Tipolojisi Dilbilimsel Bir İnceleme. Ankara: Grafiker Yayınları.
  • Korkmaz, Z. (2003). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Ögel, B. (1971). Türk Kültürünün Gelişme Çağları. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.