BİR MASAL KARŞILAŞTIRMASI: RAPUNZEL İLE MAHBUB-I DİLBER

Masallar, mitler gibi insanlığın ortak deneyimlerinin bir ürünüdür. Bütün insanlığın ortak yaşam tarzının, yani insan olmanın gereğini yerine getirmenin izlerini süreceğimiz soyut yasaları, somut bir dille anlatır. Böylece unutulmaya yüz tutmuş değerlere yeniden bilinç verir. Dünya üzerinde yaşayan farklı toplulukların masalları karşılaştırıldığında bir toplumda var olan bir kültürel kodun diğerinde de var olabileceğini ispatlar. Bu durum günümüz dünyasında kültür endüstrisi alanında her topluluğun kendisine yer bulabileceğinin ve bunun yanında yerel kültürlerin, tek tipleşme karşısında yok olmasını engellenebileceğinin çözümünü sunar. Kültür endüstrisi alanına aktarılan her yerel masalın yeniden canlanması, Batı’nın kültürel kodlarıyla büyüyen nesillerin kendi kültürel kimliğnin sınırlarını çizmesinin ipuçlarını verir. Anadolu masallarından Nardaniye Hanım masalının Batı varyantı Pamuk Prenses, Nohut Oğlan’ın Batı varyantı Parmak Çocuk, Küllü Fatma’nın Batı varyantı Sindirella olarak halkbilimciler tarafından tespit edilmiştir. Bu çalışmada ise Adıyaman kentinde derlenmiş “Mahbub-ı Dilber” (Sabır Taşı) masalının Batı varyantında Grimm Kardeşlerin derlediği “Rapunzel’in karşılığı olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada Rapunzel ile Mahbub-ı Dilber masalı karşılaştırmalı edebiyat yöntemi ile ele alınmış, bunların benzer ve farklı kültürel kodlarının ortaya konması amaçlanmıştır. Ayrıca masalın evrensel boyutundan hareketle soyut yasalarının hangi kültür olursa olsun değişmediği görülmüştür. Her iki masalın benzer ve farklı yönlerinin olduğu görülmüştür. Kültür endüstrisi alanında ana ve yan sektörlerde bu türden Anadolu masallarının birer ürüne dönüştürülerek yeni nesillere kültürel kod aktarımının yapılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

A FOLK TALE COMPARISON: RAPUNZEL AND MAHBUB-I DILBER

Folk tales, like myths, are the product of the common experiences of humanity. They describe the abstract laws, which bear the traces of the common life style of all humanity, that is, an essential part of being human, in a concrete language. Thus, they revive the values that have almost sunk into oblivion. When the folk tales of various world societies are compared, they prove that a cultural code that exists in one society can exist in another. This suggests that every community can find a place for itself in the global cultural industry today and that preventing the disappearance of local cultures in the face of uniformization is indeed possible. The revival of every local folk tale transferred to the field of cultural industry helps generations that grow with the cultural codes of the West to draw the boundaries of their own cultural identity. Regarding Anatolian folk tales, that the Western version of “Nardaniye Hanım” is “Snow White,” the Western version of “Nohut Oğlan (Chickpea Boy)” is “Finger Child”, and the Western version of “Küllü Fatma” is “Cinderella” has been confirmed by folklorists. Collected in the city of Adıyaman, the “Mahbub-ı Dilber” (as patient as Job) folk tale has been found out to be a counterpart of “Rapunzel”, which was compiled by Grimm Brothers. In the present study, Rapunzel and Mahbub-ı Dilber tales were analyzed comparatively, aiming to reveal the similar and different cultural codes they have. Moreover, considering the universal dimension of the folk tale, it was found that the abstract laws of the tale remain the same regardless of the local culture. Both tales were found to have similar and different aspects. It was concluded that by converting such Anatolian tales into products in the main and subsectors of the cultural industry, they can be transferred to new generations.

___

  • Alptekin, A. B. (2009). Türk Masal ve Halk Hikâyelerinde Görmeyen Gözün Tedavi Edilmesi Motifi Üzerine. Milli Folklor, 81, 18-26.
  • Azadovski, M. (2002). Sibirya’dan Bir Masal Anası. Çeviren: İlhan Başgöz, Ankara, T. C. Kültür Bakanlığı Yay.
  • Dundes, A. (2007). Antropolog ve Folklorda Karşılaştırmalı Metot. Milli Folklor Çeviren: Ferya Çalış, 73, 81-95.
  • Eberhard, W. - Boratav, P. N. (1953). Typen Turkischer Volkmärchen. Franz Steiner Verlag GMBH, Wiesbaden
  • Erdentuğ, A. (1977).Türkiye, İran ve Pakistanda Geleneksel Köy Ailesinin Özellikleri. Ankara Üniv. Dil Coğrafya ve Tarih Fakültesi Antropoloji Dergisi, 10, 63-74.
  • Ergun, P. (2014).Türk Masal Anlatıcısının Kimliği. Milli Folklor, 104, 33-45.
  • Fromm, E. (2003). Rüyalar, Masallar, Mitoslar. Çeviren: Aydın Arıtan, ve Kaan H. Ökten, İstanbul, Arıtan Yay.
  • Grimm, J.&Grimm W. (2018). Grimm MasallarıI-II. Çeviren: Kamuran Şipal,, İstanbul, YKY.
  • Günay, U. (2011) .Elazığ Masalları ve Propp Metodu, Ankara, Akçağ Yay.
  • Krohn, &Krohn, K. (1996). Halk Bilimi Yöntemi. Çeviren: Günseli İçöz, Ankara TDK Yay.
  • Levi-Strauss, C. (2013). Mit ve Anlam. Çeviren: Demir Gökhan Yavuz, İstanbul, İthaki Yay.
  • Von Sydow, C. W. (2005). Coğrafya ve Masal Ekotipleri, Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 2, Çeviren: Tuğçe Işıkhan, Yayına Hazırlayanlar: Öcal Oğuz, Selcan Gürçayır, Ankara, Geleneksel Yayıncılık.

___

APA AKKAYA S (2019). BİR MASAL KARŞILAŞTIRMASI: RAPUNZEL İLE MAHBUB-I DİLBER. Turkish Studies - Language and Literature, 14(4), 1669 - 1686. DOI: 10.29228/TurkishStudies.39903
Chicago AKKAYA Sunay BİR MASAL KARŞILAŞTIRMASI: RAPUNZEL İLE MAHBUB-I DİLBER. Turkish Studies - Language and Literature 14, no.4 (2019): 1669 - 1686. DOI: 10.29228/TurkishStudies.39903
MLA AKKAYA Sunay BİR MASAL KARŞILAŞTIRMASI: RAPUNZEL İLE MAHBUB-I DİLBER. Turkish Studies - Language and Literature, vol.14, no.4, 2019, ss.1669 - 1686. DOI: 10.29228/TurkishStudies.39903
AMA AKKAYA S BİR MASAL KARŞILAŞTIRMASI: RAPUNZEL İLE MAHBUB-I DİLBER. Turkish Studies - Language and Literature. 2019; 14(4): 1669 - 1686. DOI: 10.29228/TurkishStudies.39903
Vancouver AKKAYA S BİR MASAL KARŞILAŞTIRMASI: RAPUNZEL İLE MAHBUB-I DİLBER. Turkish Studies - Language and Literature. 2019; 14(4): 1669 - 1686. DOI: 10.29228/TurkishStudies.39903
IEEE AKKAYA S "BİR MASAL KARŞILAŞTIRMASI: RAPUNZEL İLE MAHBUB-I DİLBER." Turkish Studies - Language and Literature, 14, ss.1669 - 1686, 2019. DOI: 10.29228/TurkishStudies.39903
ISNAD AKKAYA, Sunay. "BİR MASAL KARŞILAŞTIRMASI: RAPUNZEL İLE MAHBUB-I DİLBER". Turkish Studies - Language and Literature 14/4 (2019), 1669-1686. 10.29228/TurkishStudies.39903