Tütün Kullanımını Bırakmayı Düşünen Hastaların Tütün Kullanımına İlişkin Temel Davranış Özellikleri

Amaç. Sigara içenlerin çoğu sigara bırakmayı yardımsız olarak denemekte ve kısa süre sonra tekrar sigara içmeye başlamaktadır. Ülkemizde sigara karşıtı kampanyalar ve sigara kullanımına bağlı giderek artan hastalıklar nedeniyle sigara kullanan kişilerin sigara bırakma polikliniklerine başvuru sayısı günden güne artmaktadır. Çalışmamızın amacı, tütün kullanımını bırakmayı düşünen hastaların tütün kullanımına ilişkin temel davranış özelliklerinin araştırılmasıydı. Yöntem.İleriye dönük tanımlayıcı tipteki araştırmaya Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Aile Hekimliği Polikliniğine 1 Eylül 2017 - 31 Ağustos 2018 tarihleri arasında sigara kullanımını bırakmak için başvuran sigara içicileri katıldı. Veri toplama tütün kullanımını bırakma polikliniği izlem protokolü formu,veri analizi ise SPSS 18.0 programı ile yapıldı. Tanımlayıcı istatistiksel yöntemlerin yanı sıra niceliksel değişkenler için t testi ve Mann Whitney-U testi, kategorik değişkenler için ki-kare testi kullanıldı. Bulgular. Çoğu erkek olan 146 katılımcının yaş ortalaması 41,8 idi. En çok ifade edilen sigarayı bırakma nedeni hastalık ya da hasta olma korkusuydu (%69,9). Başvuranların sigaraya başlama yaşı ortalama 16,4 ve toplam sigara içme yükü 28,6 paket/yıldı. Kadın ve erkeklerin sigaraya başlama yaşı benzerdi ancak erkekler daha yoğun şekilde sigara içmişti (kadınlarda sigara içme yükü ortalama 21,2 paket/yıl, erkeklerde 32,9 paket/yıl, p=0,008). Yaklaşık üçte biri çok yüksek düzeyde nikotin bağımlısı olan içicilerin %59,6’sı sosyal etki ile sigaraya başlamıştı. Sigara içme isteğini en çok stres artırmaktaydı (%60,3). Yüzde 74’ü sigara bırakmaya hazırlanma evresinde gelen sigara bağımlılarına en çok verilen tıbbi tedavi %69,9 ile nikotin replasman tedavisi idi.Sonuç. Sigarayı bırakmak isteyen içiciler sigara içmeye daha çok sosyal etki ile ve erken yaşta başlamakta, en çok stresle başa çıkma aracı olarak sigara kullanmakta ve hastalık ya da hastalık korkusuyla sigarayı bırakmak istemektedir. Sigara bırakma danışmanlığı sürecinde hastaların bu temel sigara içme davranış özelliklerine de odaklanmalıdır.

Basic Behavioural Characteristics of Tobacco Use in Patirnts Who Plan Quitting

Aim/Background. Most smokers try to stop smoking without professional support and soon begin to smoke again. In our country, the numberof admissions to smoking cessation outpatient clinics are gradually increasing due to the anti-smoking campaigns and increasing smokingrelated diseases. The aim of the present study was to investigate the basic behavioural characteristics of tobacco use in patients who plan toquitting. Methods.Patients who applied to Outpatient Clinics of Family Medicine Department of Adnan Menderes University Hospitalbetween September 1st, 2017 and August 31st, 2018 with the aim of smoking cessation were included in this prospective descriptivestudy.Data collection was done through the follow-up protocol form of smoking cessation outpatient clinic. Data analysis was done by usingSPSS 18.0 program. Besides comparative statistical methods, t test and Mann Whitney-U test were used for quantitative variables, and chisquare test was used for categorical variables. Results.The mean age of 146 patients who were mostly male was 41.8 years. The mostcommon reason for quitting smoking was fear of being ill or the present disease (69.9%). The mean age of starting to smoke was 16.4 yearsand the smoking-load was 28.6 packs/year. The age of starting smoking was similar in males and females however males had smoked moreheavily(smoking load was 212 package/year and 32.9 package year in females and males, respectively, p=0.08).Approximately one third ofsmokers were nicotine-dependent at very high levels and started to smoke with social impact (59.6%). Stress was the most common factor ofdesire to smoke (60.3%). Approximately 74% of the cigarette addicts were at the stage of preparing to quit smoking and the most commonmedical treatment used was nicotine replacement treatment (69.9%). Conclusions.Smokers who want to quit smoking generally startsmoking due to social impact at an early age and use cigarettes as a tool of coping with stress and want to quit smoking due to diseases orfear to be ill. It is important to focus on the basic characteristics of the patients’ smoking behaviour in smoking cessation process.

PDF

___

1. World Health Organization. Tobacco Fact sheet 2016 http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs 339/en (Erişimtarihi: 18.05.2017).
2. Karlıkaya C, Öztuna F, Solak Z ve ark. Tütünkontrolü. ToraksDergisi 2006;7:51-64.
3. KüreselYetişkinTütünAraştırması. Türkiye 2012. Sağlık Bakanlığı Yayın no: 948, Yayın tarihi 2014;s. 34.
4. Hughers JR, Gulliver SB et al. Smoking cessation among self-quitters. Health Psycol. 1992; 11: 331-334.
5. Simon AJ, Carmody TP, Hudes HS, et al. Intensive smoking cessation counseling versus minimal counseling among hospitalized smokers treated with transdermal nicotine replacement: A randomizedtrial. Am J Med 2003;114:555-62.
6. West R, McNeill A, Raw M. Smoking cessation guidelines for health professionals: an update. Thorax 2000; 55: 987-99.
7. Yaşar Z, Kurt Ö. K ve ark. Biryıllıksigarabırakmapolikliniksonuçlarımız: sigarabırakmadaetkiliolanfaktörler. EurasianJournal of Pulmonoloji; 2014; 16: 99-104
8. Argüder E.,Hasanoğlu C., Karalezli A. Sigarabırakmayaeğilimiartıranfaktörler. TuberkToraksDerneği; 2012. 60(2): s. 129- 135.
9. İzmir A, Akçay Ş ve ark. BaşkentÜniversitesi İzmir ZübeydeHanımHastanesisigarabırakmapolikli niği 1 yıllıkizlemsonuçları. BalıkesirSağlıkBilimleriDergisi. 2015; 4; 2: 65-70.
10. Kökten R. Trakyaüniversitesi tıp fakültesisigarabırakmapolikliniğiçalışmaların ındeğerlendirilmesi. Uzmanlıktezi. TrakyaÜniversitesi Tıp FakültesiGöğüsHastalıklarıAnabilim Dalı. Edirne, 2008: 30-55
11. Tonnesen P, Paoletti P, Gustavsson G, Russel MA, Saracci R, GulsikA et al. Higher dosage nicotine patches increase one-year smoking cessation rates: results from the European CEASE trial. EurRespir J 1999; 13: 238-46.
12. Fiore MC, Smith SS, Jorenby DE, Baker TB. The effectiveness of the nicotine patch for smoking cessation. A meta-analysis. JAMA 1994; 271: 1940-7
13. AdayAvcı B. Aydın iliEfelerilçesi’ndeailesağlığımerkezlerinebaşv urankişilerdesigaraiçmesıklığıveilişkilifaktörl er. Uzmanlıktezi. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp FakültesiAileHekimliğiAnabilim Dalı. Aydın, 2018: 30-62
14. Öncel S, Gebizlioğlu Ö, Alioğlu FA. Risk Factors For Smoking Behavior Among University Students. Turk J Med Sci 2011;41(6):1071-1080.
15. Royce MJ, Corbett K, Sorensen G, Ockene J. Gender, social pressure and smoking cessations: the community intervention trial for smoking cessation (commit) at baseline. Soc. Sci. Med. Vol. 44 No: 3, pp 359-370, 1997.
16. Fidan F, Pala E, Ünlü M, ve ark. SigaraBırakmayıEtkileyenFaktörlerveUygula nanTedavilerinBaşarıOranları. The Medical Journal Of Kocatepe 2015;6(3):27-34.
17. Sağlam L. Investigation Of The Results Of A Smoking Cessation Clinic And The Factors Associated With Success. Turk J MedSci 2012;42(3):515-522.
18. Ünüvar E. M.,Dişcigil G. Sigarayıbırakmagirişimlerindebaşarıyıetkiley enfaktörler – hekimadaylarıörneği. Journal of Turkish Family Physicions. 2017. 8(3): 57- 65.
19. Yılmaz A, Turan A. SigaraBırakmatedavisindekihastalarımızınge nelözelliklerivetedavibaşarısınıetkileyenfaktö rler. İzmir GöğüsHastanesiDergisi. 2015; XXIX; 3:145-149.
20. WHO. Report on the Global Tobacco Epidemic, 2011-MPOWER. Warning about the dangers of tobacco. Accessed date: 05.01.2012. Available from: http://whqlibdoc.who.int/publications/2011/9 789240687813_eng.pdf: p. 49