Fatma İŞLİ, Mesil AKSOY, Selda Emre AYDINGÖZ, Esma KADI

Rational Use of Antibiotics By Family Physicians in Turkey During Primary Healthcare Service: A Cross-Sectional Analysis Through The Prescription Information System

Objectives: Ensuring the rational drug use has become one of the primary targets of health policies of countries. The drug use, which may be affected bymany factors, should be regularly followed up by using scientific methods. In this context, determining the prescribing practices of physicians is the first stepto define the measures to be taken against irrational drug use. In this study, we aimed to determine the rational use of antibiotics by family physicians in allprovinces of Turkey for evaluation of current antibiotic pattern of family physicians across the country and between provinces. Methods: This was aretrospective descriptive study in which e-prescription data of family physicians during 2017 were obtained through the Prescription Information System(PIS). The number and percentage of prescriptions including antibiotics were determined, and the mostly preferred antibiotics in terms of number ofitems/boxes/costs were listed. Ten most commonly prescribed antibiotics were given for Turkey and its provinces. Results: In 2017, 22,778 familyphysicians entered at least one protocol (procedure) into the database through PIS across Turkey. The total number of protocols entered was 282,044,546 ofwhich 50.21% (141,625,433) was prescription protocols. Of all the prescriptions written by family physicians in Turkey, 24.97% includes at least oneantibiotic. When provinces were compared according to antibiotic prescription rates, Mardin was the first with 38.09% (357,950/939,856) followed by35.72% (637,640/1,785,088) in Sanliurfa and 35.23% (2,109,931/5,988,772) in Adana. The three provinces with the lowest antibiotic prescription rates wereEdirne (16.05%; 169,955/1,058,960), Yozgat (16.25%; 100,216/616,531) and Artvin (16.37%; 40,358/246,497). Antibiotics constituted 7.43%(n=29.284.158) of all of the drugs items in prescriptions, and total antibiotic cost is 3.45% (554.866.690 TL) of the total drug cost. Based on the number ofitems in the prescriptions, the most commonly prescribed antibiotics were amoxicillin and enzyme inhibitor, clarithromycin, and cefuroxime. Conclusion:This is the most comprehensive study examining the prescriptions of all family physicians for a year across Turkey. The results of the study showed that onefourth of prescriptions written by family physicians contain antibiotics. This rate is even higher in the south and southeastern regions. Mostly, broadspectrum antibiotics are prescribed. Further research and training activities are needed to achieve the objectives of rational drug use for antibiotic prescribingin Turkey.

Türkiye’de Aile Hekimlerinin Birinci Basamak Sağlık Hizmet Sunumunda Akılcı Antibiyotik Kullanımı: Reçete Bilgi Sistemi Üzerinden Kesitsel Bir Analiz

Giriş: Akılcı ilaç kullanımı, ülkelerin sağlık politikalarının öncelikli hedeflerinden birisi haline gelmiştir. Pek çok faktörden etkilenebilen ilaç kullanımı sürecinin, bilimsel araştırmalarla düzenli olarak takip edilmesi gerekir. Bu kapsamda hekimlerin yazdıkları reçetelerde kullandıkları ilaçların izlenmesi, akılcı olmayan ilaç kullanımına karşı alınacak tedbirlerin belirlenmesi için gereklidir. Bu araştırmada, Türkiye’nin tüm illerindeki aile hekimlerince yazılmış olan reçetelerdeki antibiyotik içerikleri değerlendirilerek mevcut akılcı antibiyotik kullanım profilinin, ülke geneli ve illere göre dağılımının belirlenmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Bu retrospektif tanımlayıcı çalışmada, Türkiye’deki aile hekimlerinin 2017 yılı boyunca yazdıkları reçete verileri, Reçete Bilgi Sistemi (RBS) üzerinden incelenmiştir. Tüm reçeteler arasından antibiyotik yazılanlar bulunarak, kalem/kutu/maliyet açısından en sık reçetelenen antibiyotikler tespit edilmiştir. En sık reçetelenen 10 antibiyotiğin dağılımı, Türkiye geneli için ve illere göre sunulmuştur. Bulgular: 2017 yılı boyunca Türkiye genelinde protokol üreten (işlem yapan) aile hekimi sayısı 22.778’dir. Aile hekimleri tarafından veri tabanına girilen 282.044.546 toplam protokolün %50,21’inde (n=141.625.433) reçete oluşturulmuştur. Türkiye genelinde aile hekimleri tarafından yazılan reçetelerin %24,97’si (35.364.710 reçete) ilaç olarak en az bir antibiyotik içermektedir. Antibiyotik bulunan reçete yüzdelerine göre iller karşılaştırıldığında, %38,09 oranıyla (357.950/939.856) Mardin’in ilk sırada yer aldığı, Şanlıurfa’nın %35,72 (637.640/1.785.088) ve Adana’nın %35,23 (2.109.931/5.988/772) oranlarıyla takip ettiği görülmüştür. En düşük antibiyotik içeren reçete yüzdesine sahip üç il ise Edirne (%16,05; 169.955/1.058.960), Yozgat (%16,25; 100.216/616.531) ve Artvin’dir (%16,37; 40.358/246.497). Reçetelerdeki toplam antibiyotik kalem sayısı, tüm ilaç kalem sayısının %7,41’i (n=29.284.158), toplam antibiyotik maliyeti ise tüm ilaç maliyetinin %3,45’idir (554.866.690 TL). Kalem sayısına göre en sık reçetelenen antibiyotikler, amoksisilin ve beta-laktamaz inhibitörü kombinasyonu, klaritromisin ve sefuroksim aksetil olmuştur. Sonuç: Sunulan çalışma, tüm Türkiye’de aile hekimlerinin bir yıl boyunca ürettikleri reçete verilerinin incelendiği en kapsamlı çalışmadır. Çalışma verilerine göre, ülkemizde aile hekimleri tarafından yazılan her dört reçeteden biri antibiyotik içermektedir. Ülkemizin güney ve güneydoğu bölgesinde bu oran daha da yüksektir. En çok geniş spektrumlu antibiyotikler reçete edilmektedir. Ülkemiz genelinde akılcı ilaç kullanımı hedeflerine ulaşılması için ileri araştırma ve eğitim faaliyetlerine ihtiyaç vardır.

PDF

___

1. World Health Organization (WHO). Promoting rational use of medicines: core components. WHO Policy Perspectives on Medicines. No 5. WHO/EDM/2002. http://archives.who.int/tbs/rational/h3011e.pdf Erişim tarihi: Mart 2019, pp: 1.

2. Holloway K, van Dijk L. The World Medicines Situation 2011-Rational use of medicines. WHO, Geneva, 2011. http://apps.who.int/medicinedocs/documents/s2 0054en/s20054en.pdf Erişim tarihi: Mart 2019, pp: 2.

3. World Health Organization (WHO). Medicines use in primary care in developing and transitional countries-Fact Book summarizing results from studies reported between 1990 and 2006. WHO/EMP/MAR/2009. https://www.who.int/medicines/publications/w ho_emp_2009.3/en/ Erişim tarihi: Mart 2019, pp: 13.

4. Aksoy M, Alkan A, İşli F. Sağlık Bakanlığı’nın akılcı ilaç kullanımını yaygınlaştırma faaliyetleri. Turkiye Klinikleri J Pharmacol-Special Topics 2015;3(1):19-26.

5. Altindis S. Akılcı ilaç kullanımına sistematik bir bakış. J Biotechnol and Strategic Health Res 2017;2(1):34-8.

6. İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası. Türkiye İlaç Sektörü Raporu 2018. http://ieis.org.tr/ieis/tr/sektorraporu2018#6 Erişim tarihi: Aralık 2019, pp: 26.

7. T.C. Kalkınma Bakanlığı. Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018. İlaç Çalışma Grubu Raporu 2014. http://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2018/10/10_IlacCalismaGrubu Raporu.pdf Erişim tarihi: Aralık 2019, pp: 31.

8. Demirtürk N. Birinci basamakta akılcı antibiyotik kullanımı. Turkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics 2017;8(3):204-9.

9. World Health Organization (WHO). WHO Global Strategy for Containment of Antimicrobial Resistance. WHO/CDS/CSR/DRS/2001. https://www.who.int/drugresistance/WHO_Glo bal_Strategy_English.pdf Erişim tarihi: Mart 2019, pp: 11-13.

10. T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu (2003-2011). Akdağ R (ed). Ankara, 2012, pp: 14-19.

11. World Health Organization (WHO). The World Medicines Situation. 2004. Chapter 8. Rational use of medicines. https://apps.who.int/medicinedocs/pdf/s6160e/s 6160e.pdf Erişim tarihi: Aralık 2019, pp: 77.

12. Kurt H, Karabay O, Birengel S, Memikoglu O, Yılmaz Bozkurt G, Yalçı A. Effects of legal antibiotic restrictions on consumption of broad-spectrum beta-lactam antibiotics, glycopeptides and amphotericin B. Chemotherapy 2010;56(5):359-63.

13. Tunger O, Karakaya Y, Cetin CB, Dinc G, Borand H. Rational antibiotic use. J Infect Dev Ctries 2009;3(2):88-93.

14. Altunsoy A, Aypak C, Azap A, Ergönül Ö, Balık I. The impact of a nationwide antibiotic restriction program on antibiotic usage and resistance against nosocomial pathogens in Turkey. Int J Med Sci 2011;8(4):339-44.

15. Sahin H, Arsu G, Köseli D, Büke C. Evaluation of primary health care physicians' knowledge on rational antibiotic use. Mikrobiyol Bul 2008;42(2):343-8.

16. Mollahaliloglu S, Alkan A, Donertas B, Ozgulcu S, Akici A. Assessment of antibiotic prescribing at different hospitals and primary health care facilities. Saudi Pharm J 2013;21(3):281-91.

17. Mollahaliloglu S, Alkan A, Donertas B, Ozgulcu S, Akici A. Prescribing practices of physicians at different health care institutions. Eurasian J Med 2013;45(2):92-8.

18. Sürmelioğlu N, Kıroğlu O, Erdoğdu T, Karataş Y. Measures for prevention of irrational drug use. Arch Med Rev J 2015;24(4):452-62.

19. Avci IY, Kilic S, Acikel CH, Ucar M, Hasde M, Eyigun CP, et al. Outpatient prescription of oral antibiotics in a training hospital in Turkey: trends in the last decade. J Infect 2006;52(1):9- 14.

20. Karabay O, Özdemir D, Güçlü E, Yıldırım M, İnce N, Küçükbayrak A, et al. Attitudes and behaviors of family physicians regarding use of antibiotics. J Microbiol Infect Dis 2011;1(2):53-7.

21. Patel V, Vaidya R, Naik D, Borker P. Irrational drug use in India: a prescription survey from Goa. J Postgrad Med 2005;51(1):9-12.

22. Gong Y, Yang C, Yin X, Zhu M, Yang H, Wang Y, et al. The effect of essential medicines programme on rational use of medicines in China. Health Policy Plan 2016;31(1):21-7.

23. De Costa A, Bhartiya S, Eltayb A, Nandeswar S, Diwan VK. Patterns of drug use in the public sector primary health centers of Bhopal district. Pharm World Sci 2008;30(5):584-9.

24. Akande TM, Ologe MO. Prescription pattern at a secondary health care facility in Ilorin, Nigeria. Ann Afr Med 2007;6(4):186-9.

25. Alam K, Mishra P, Prabhu M, Shankar PR, Palaian S, Bhandari RB, et al. A study on rational drug prescribing and dispensing in outpatients in a tertiary care teaching hospital of Western Nepal. Kathmandu Univ Med J (KUMJ) 2006;4(4):436-43

26. Bashrahil KA. Indicators of rational drug use and health services in Hadramout, Yemen. East Mediterr Health J 2010;16(2):151-5.

27. Ref. Hawes L, Turner L, Buising K, Mazza D. Use of electronic medical records to describe general practitioner antibiotic prescribing patterns. Aust J Gen Pract 2018;47(11):796- 800.

28. Dumpis U, Hahlin A, Varvuolyte S, Stenmark S, Veide S, Valinteliene R, Jurkeviciene A, Struwe J. Antibiotic prescription and clinical management of common infections among general practitioners in Latvia, Lithuania, and Sweden: a pilot survey with a simple protocol. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2018;37(2):355-361.

29. T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü “Birinci Basamakta Akılcı Reçete Yazımı” Araştırma Serisi 7. Ankara, 2011, pp: 52-56.

30. T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu. Akılcı İlaç Kullanımı Dairesi Etkinlikleri. http://www.akilciilac.gov.tr/ Erişim tarihi: Mart 2019.

31. Ceyhan M, Yildirim I, Ecevit C, Aydogan A, Ornek A, Salman N, et al. Inappropriate antimicrobial use in Turkish pediatric hospitals: a multicenter point prevalence survey. Int J Infect Dis 2010;14(1):55-61.

32. Sharma R, Chopra VS, Kour G. Use of antibiotics for respiratory illnesses in rural India. J Clin Diag Res 2009;(3)1557-61.

33. Kumar J, Shaik MM, Kathi MC, Deka A, Gambhir SS. Prescribing indicators and pattern of use of antibiotics among medical outpatients in a teaching hospital of Central Nepal. Nepal Med Coll J 2010;6(2);7-13.

34. Türkiye İstatistik Kurumu. Sağlık Harcamaları İstatistikleri 2017. https://www.tuseb.gov.tr/enstitu/tacese/yuklem eler/RAPORLAR/tuik_2018_saglik_harcamala ri_2017.pdf Erişim tarihi: Mart 2019, pp: 1-2.

35. T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2017. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/30147,turk cesiydijiv1pdf.pdf?0 Erişim tarihi: Mart 2019, pp: 1-2. Erişim tarihi: Mart 2019, pp: 201-212.