Sidika Özlem CENGİZHAN, Esra GÜNEY, Tuba UÇAR

Ebeveynlerin Aşı Öncesi Kaygı Düzeylerinin Belirlenmesi

Giriş: Araştırma, 0-2 yaş arasında çocuğu olan ebeveynlerin aşı öncesi kaygı düzeylerini belirlemek amacıyla yapıldı. Yöntem: Kesitsel tipte yapılan araştırma, Mayıs-Eylül 2020 tarihleri arasında Adıyaman İl merkezine bağlı bir Aile Sağlığı Merkezinde (ASM) yürütüldü. Araştırmaya ASM’ye kayıtlı 0-2 yaş arası çocuğu olan ebeveynlerin tamamı alındı (n=488). Veriler Kişisel Bilgi Formu, Durumluk Kaygı Ölçeği (DKÖ) ve Sürekli Kaygı Ölçeği (SKÖ) ile toplandı. Bulgular: Araştırmaya katılan ebeveynlerin DKÖ puan ortalamasının kadınlarda 36,90±8,99, erkeklerde 36,50±10,61 olduğu (p>0,05); SKÖ puan ortalamasının kadınlarda 44,93±8,45, erkeklerde 38,74±8,26 olduğu saptandı (p<0,05). Araştırmada ebeveynler arasında 30 yaş ve üzerindekilerin (p=0,004), gelir düzeyi yüksek olanların (p=0,010) ve aşı konusunda kararsız olup yaptıranların (p<0,001) DKÖ puan ortalamalarının daha yüksek olduğu belirlendi. Ayrıca ebeveynler arasında okur-yazar olmayanların (p<0,001), gelir düzeyi düşük olanların (p<0,001), çocuğu sağlıklı olmayanların (p=0,008), çocuğunu 18. ayda aşıya getirenlerin (p=0,020), aşı konusunda kararsız olup yaptıranların (p=0,030) ve aşı konusunda bilgi sahibi olmayanların (p=0,026) SKÖ puan ortalamalarının daha yüksek olduğu belirlendi. Sonuç: Araştırma sonuçları, aşılama öncesi anne ve babaların durumluk kaygı düzeylerinin benzer olduğu, annelerin yaşadığı sürekli kaygı düzeyinin babalardan daha fazla olduğunu gösterdi. Ayrıca ebeveynlerin durumluk ve sürekli kaygılarının bazı değişkenlerden etkilendiği belirlendi.

Anahtar Kelimeler:

aşı, kaygı, ebeveynler, çocuk

Determination of Pre-Vaccination Anxiety Levels of Parents

Introduction: The study was conducted to determine the pre-vaccination anxiety levels of parents with children between the ages of 0-2. Method: The cross-sectional study was conducted between May and September 2020 at the one Family Health Center (FHC) in Adıyaman. All parents with children between 0-2 years old who were registered with FHC at the time of the study (n=488). Personal Information Form, State Anxiety Scale (SAI) and Trait Anxiety Inventory (TAI) were used to collect data. Result: Parents' mean SAI score is 36.90±8.99 for women and 36.50±10.61 for men (p>0.05); The mean score of TAI was found to be 44.93±8.45 for women and 38.74±8.26 for men (p<0.05). In the study, it was determined that the average SAI scores of parents aged 30 and over (p=0.004), high income level (p=0.010) and those who were indecisive about vaccination (p<0.001) were higher. In addition, among the parents, those who were illiterate (p<0.001), those with low income (p<0.001), those whose children were not healthy (p=0.008), those who had their children vaccinated at the 18th month (p=0.020), those who were indecisive about vaccination (p=0.030) and those who did not know about the vaccine (p=0.026) were found to have higher mean TAI scores. Conclusion: The results of the study showed that the state anxiety levels of the mothers and fathers were similar before vaccination, and the trait anxiety level experienced by the mothers was higher than the fathers. In addition, it was determined that the state and trait anxiety of the parents were affected by some variables.

Keywords:

vaccine, anxiety, parent, child,

PDF

___

1. Arısoy ES, Çiftçi E, Hacımustafaoğlu M, Kara A, Kuyucu N, Somer A, Vardal F. Clinical practical recommendations for Turkish national vaccination schedule for previously healthy children (National Vaccination Schedule) and vaccines not included in the schedule. Journal of Pediatric Infection. 2015; 9(1): 1-11.
2. Yiğit T, Oktay BÖ, Özdemir CN, Moustafa PS. Aşı karşıtlığı ve fikri gelişimi. J Res Soc Sci Humanit . 2020; 7(53), 1244-61.
3. WHO. Immunization coverage. 2018. [Erişim Tarihi: 01.12.2020] Url: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/immunization-coverage: World Health Organization.
4. TC. Sağlık Bakanlığı. Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi . 2009/17, 2009 Ankara: Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. [Erişim tarihi: 03.12.2020]. https://www.saglik.gov.tr/TR,11137/genisletilmis-bagisiklama-programi-genelgesi-2009.html
5. TNSA (Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması Ana Rapor) Bilim N. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması Temel Bulgular. 2018. Ankara: 133. [Erişim Tarihi: 30.10.2021]. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/23356.
6. Bosch X, Capblanch K, Banerjee A, Burton. Unvaccinated children in years of increasing coverage: how many and who are they? Evidence from 96 low and middle income countries. Trop. Med. Int. Health. 2012; 17(6):697-710.
7. Taiwo L, Idris S , Abubakar A , Nguku P, Nsubuga P, Gidado S, Okeke L, Emiasegen S, Wazir E. Factors affecting access to information on routine immunization among mothers of under 5 children in Kaduna State Nigeria 2015. Pan Afr Med J. 2017; 27(186):1-8.
8. Üzüm Ö,Eliaçık K, Hortu HÖ, Karadağ Öncel E. Ebeveynlerin aşı yaklaşımlarını etkileyen faktörler:bir eğitim araştırma hastanesine ilişkin değerlendirme. J Pediatr Inf. 2019;13(3):144-9.
9. Çıtak G, Aksoy DÖ. Aşılamada Önemli Bir Engel: Aşı Reddi. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2020; 7(2): 15-20.
10. Gür E. Aşı kararsızlığı - aşı reddi. Turk Pediatri Ars. 2019; 54(1): 1–2.
11. Hazır E. 0-24 Aylık Bebek/Çocukların Ebeveynlerinin Aşı Red Sıklığı ve Nedenleri. Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2018: 14-5.
12. Yüksel HG, Topuzoğlu A. Aşı Redlerinin Artması ve Aşı Karşıtlığını Etkileyen Faktörler. Estüdam Halk Sağlığı Dergisi. 2019; 4(2): 244-58.
13. Öner N, Le Compte A. Süreksiz durumluk sürekli kaygı envanteri el kitabı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi; 1998. p.1-26.
14. Kaufman J, Ryan R, Walsh L, Horey D, Leask J, Robinson P, Hill S. Face-to-face interventions for informing or educating parents about early childhood vaccination. The Cochrane database of systematic reviews. 2018; 5(5): CD010038.
15. Bearden DJ, Feinstein A, Cohen LL. The influence of parent preprocedural anxiety on child procedural pain: mediation by child procedural anxiety. J Pediatr Psychol. 2012; 37(6):680-686.
16. Luthy KE, Beckstrand RL, Asay W, Hewett C. Vaccinating parents experience vaccine anxiety too. J Am Assoc Nurse Pract. 2013;25 (12) ; 667–73.
17. Tezol Ö, Erkasar F, Çıtak ÇE. Pediatrik Kanser Hastalarının Ebeveynlerinin Sürekli Kaygı Düzeyleri ve Aşı Karşıtlığı. Osmangazi Tıp Dergisi, Sosyal Pediatri Özel Sayısı. 2020; 51-8.
18. Özceylan G, Toprak D, Esen ES. Vaccine rejection and hesitation in Turkey. Hum Vaccin Immunother. 2020;16(5):1034-9.
19. Möller, EL, Majdandzić, M, De Vente, W, Bögels, SM. The volutionary basis of sex differences in parenting and its relationship with child anxiety in Western societies. J of Experimental Psychopathology, 2013; 4:88–117.