Farklı Ekim Zamanlarında Yetiştirilen Nohut Bitkilerinin (Cicer arietinum L.) Bazı Agronomik ve Fizyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Bu çalışma, Kırşehir ekolojik koşullarında Azkan ve Çağatay nohut çeşitlerinde farklı ekim zamanlarının verim ve fizyolojik özellikler üzerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. 2016 ve 2017 yıllarında olmak üzere iki yıl süreyle tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme deseninde üç tekrarlamalı olarak yürütülen çalışmada üç farklı ekim zamanı (Şubat, Mart ve Nisan) uygulaması yapılmıştır. Çalışmada ana parsellere ekim zamanları, alt parsellere ise çeşitler yerleştirilmiştir. Araştırmada, bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı, bitki başına verim, yüz tane ağırlığı, biyolojik verim, dekara verim, ışık tutum miktarı, ışık tutum etkinliği ve bazı stoma özellikleri incelenmiştir. Yürütülen araştırma sonucunda ekim zamanlarının bitkilerin agronomik ve fizyolojik özellikler bakımından değişim göstermelerine sebep olduğu görülmüştür. Gözlenen değişimlerin ekim zamanlarına ve çeşitlere göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Agronomik özellikler bakımından Çağatay çeşidi biyolojik verim dışında Azkan çeşidine göre daha iyi performans gösterirken, ikinci ekim zamanı olan şubat ayında yapılan ekimlerin bütün parametreler ve çeşitler için en uygun zaman olduğu görülmüştür. Fizyolojik özellikler bakımından ise her iki çeşitte de ekim zamanının önemli derecede etkili olduğu görülmüş olup ekim zamanının ilerlemesiyle fizyolojik özelliklerde azalmaların söz konusu olduğu belirlenmiştir. Ancak bu parametreler bakımından mart ve şubat aylarındaki ekim zamanları değerleri arasındaki farklılığın önemsiz olması nedeniyle Şubat ayı ekimi önerilmiştir.

Determination of Some Agronomic and Physiological Properties of Chickpea (Cicer arietinum L.) Plants Growed in Different Planting Times

This study was carried out in order to determine the effects of different sowing times on yield and physiological characteristics of Azkan and Çağatay chickpea varieties in Kırşehir ecological conditions. Three different sowing times (February, March and April) were applied in the study, which was carried out in three replications in the parcels split pattern in random blocks for two years, in 2016 and 2017. In the study, planting times were placed on the main parcels and varieties were placed on the sub-parcels. In the study, plant height, first pod height, number of pods in the plant, number of seeds in the plant, yield per plant, facial grain weight, biological yield, yield per decare, amount of light attitude, light attitude efficiency and some stoma features were investigated. As a result of the research carried out, it was seen that sowing times caused the plants to experience changes in terms of agronomic and physiological properties. It has been observed that the observed changes differ according to planting times and cultivars. In terms of agronomic features, Çağatay variety performs better than Azkan type except for biological yield, while sowing in February, the second sowing time, was the most appropriate time for all parameters and varieties. In terms of physiological properties, sowing time was found to be significantly effective in both varieties, and it was determined that there was a decrease in physiological properties with the advancement of sowing time. However, since these differences are insignificant between the sowing time values in March and February, November sowing is recommended.

PDF

___

Anonymous, 2018. Gıda ve Tarım Örgütü. http://www.fao.org/statistics. Son erişim tarihi: 01.06.2020.
Anonymous, 2019. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&lo cale=tr. Son erişim tarihi: 05.06.2020.
Azkan, N., Kaçar, O., Doğangüzel, E., Sincik, M., Çöplü, N. 1999. Bursa Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Nohut Hat ve Çeşitlerinde Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkisi, Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Adana, 3: 318-323 s.
Dennis, F. G., Lipecki, J. J., Kiang, C. L. 1970. Effects of photoperiod and other factors upon flowering and runner development of three strawberry cultivars. J. Am. Soc. Hort. Sci. 95: 750-754 p.
Durner, E. F., Barden, J. A., Himelrick, D. G., Poling, E. B. 1984. Photoperiod and temperature effects on flower and runner development in day-neutral, June bearing and ever bearing strawberries. J. Am. Soc. Hort. Sci. 109: 396-400 p.
Engin, M. 1989. Çukurova Koşullarında Yüksek Verimli Uygun Kışlık Nohut Çeşitlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(6): 93-103 s.
Eser, D. 1978. Yemeklik Tane Baklagiller, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notu, Ankara, 98 s.
Gülen, H., Köksal, N., Eriş, A. 2004. Farklı anaçlar üzerine aşılı bazı kiraz ve elma çeşitlerinde stoma yoğunluğu ve stoma boyutları. Bahçe, 33 (1-2): 1-5 s.
Güler, M. 2011. Ankara Koşullarında Ekim Zamanı ve Sıra Aralığı Mesafesinin Nohutta Verim ve Kaliteye Etkisi, IX. Türkiye Tarla Bitkileri Kongresi, Bursa, 12-15 Eylül, 1: 577-582 s.
Karadavut, U., Palta, Ç., Tezel, M., Aksoyak, Ş. 2011. Determination of Some Physiological Characters in Alfalfa (Medicago sativa L.). Süleyman Demirel University, Journal of Agricultural Faculty, 6 (2):8-16 p.
Karadavut, U., Sözen,Ö., Yağmur, M. 2019. Farklı Ekim Zamanlarında Yetiştirilen Nohut Bitkilerinin Kök Büyümesinin Weibull Modeli ile Tahmini. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6 (4): 893-903 s.
Lawlor, D. W., Cornic, G. 2002.PhotosyntheticCarbonAssimilationand AssociatedMetabolism in Relation to Water Deficits in Higher Plants. Plant Cell Environment, 25 (2): 275-294 p.
Muchow, R. C. 1988. Effect of nitrogen supply on the comparative productivity of maize and sorghum in a semi-arid tropical environment I. Leaf growth and leaf nitrogen. Field Crops Research, 18 (1): 1-16 p.
Oren, R. Sperry, J. S., Katul, G. G., Pataki, D. E., Ewers, B. E., Phillips, N., Schaffer, K. V. R. 1999. Survey and synthesis of intra-and inter specific variation in stomatal sensitivity to vapor pressure deficit. Plant, Cell and Environment, 22: 1515-1526 p.
Robert, F., Risser, G., Petel, G. 1999. Photoperiod and temperature effect on growth of strawberry plant (Fragaria x ananassa Duch.): development of a morphological test to assess the dormancy induction. Sci. Hort. 80: 217-226 p.
Sıngh, S. P. 1988. Genetic Variability and Path Coefficient Studies in Chickpea, International Chickpea Newsletter, 18: 10- 12 p.
Smithson, J. B., Thompson, J. A., Summerfield, R. J., Roberts, E. H. 1985. Grain Legume Crops, Summerfield, RJ and Roberts, EH (eds), 312 p.
Sözen, Ö., Karadavut, U. 2018a. Determination of Genotype x Environment Interactions of Some Chickpea (Cicer arietinum L.) Genotypes by Using Different Stability Methods. Tarım Bilimleri Dergisi, 24 (4): 431-438 p.
Sözen, Ö., Karadavut, U. 2018b. Correlation and Path Analysis for Yield Performance and Yield Components of Chickpea (Cicer arietinum L.) Genotypes Cultivated in Central Anatolia. Pakistan Journal of Botany, 50 (2): 625-633p.
Şanlı, A. 2007. Tohum muameleleri ile farklı ekim zamanlarının nohudun (Cicer arietinum L.) verim ve verim unsurlarına etkileri. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 70 s. Yiğitoğlu, D. 2006. Kahramanmaraş koşullarında farklı bitki sıklıklarının kışlık ve yazlık ekilen bazı nohut çeşitlerinde (Cicerarietinum L.) verim ve verim ile ilgili özelliklere etkisi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi (Basılmamış), Adana.
Wood, H.J.; Hunt, J.D.; , P.V. 1997.Modelling the growth of feather crystals. Acta Materialia. 45(2):569-574
Zaffaroni, E., Schneiter, A. A. 1989.Farklı sıra düzenlemelerinde yetiştirilen yarı bodur ve standart yükseklikteki ayçiçeği hibritlerinin su kullanım verimliliği ve hafif kesişimi. Agron. J., 81: 831-836 p.