Nida KÜLCÜOĞLU, Sevcan ÖZTEMİZ, İbrahim CİNER

Bursa İli Armut Bahçelerinde Cacopsylla pyri (L.) (Hemiptera: Psyllidae)’nin Yayılış Alanının Belirlenmesi

Türkiye’de yetiştiriciliği en çok yapılan yumuşak çekirdekli meyve türlerinden birisi olan armut (Pyrus communis L.) önemli bir ihracat ürünüdür. Marmara Bölgesi’nde armut üretimi en fazla Bursa İlinde yapılmaktadır. Armut yetiştiriciliğinde verimi etkileyen en önemli bitki koruma sorunlarının başında Armut yaprak pireleri olarak bilinen zararlı, Armut psillidi, Cacopsylla pyri (L.) (Hemiptera: Psillidae) gelmektedir. Zararlının nimf ve erginleri armut ağaçlarında doğrudan ve dolaylı zarar yapar. Esas zararı yapan nimfler çiçek, yaprak, tomurcuk ve sürgünlerde emgi yaparak beslenir ve balımsı madde salgılarlar. Salgıladıkları tatlımsı maddeler ile solunum ve fotosentezi engeller ve meyvelerin pazar değerini düşüren bir isli yapı (fumajin) oluşturur. Yoğun bulaşmalarda ağaçların gelişmesi durur; yaprak, çiçek ve meyve dökülmeleri, meyve şekil bozuklukları meydana gelir. Birkaç yıl tekrarlayan yoğun bulaşmalarda ağaçların dallarında ve tümünde ölüm meydana gelir. Ayrıca bazı hastalık etmenlerinin (özellikle ateş yanıklığı hastalığı) vektörlüğünü yaptıkları da bilinmektedir. Bu sebeple zararlının kontrolünde gerekli önlemlerin alınması önemlidir. Bu amaca yönelik ele alınan çalışmada zararlının yayılış alanının belirlenmesi hedeflenmiş olup, çalışma Bursa ilinin en çok armut yetiştirilen 9 ilçesinde (Osmangazi, Kestel, Gürsu, Yıldırım, Kemalpaşa, Karacabey, İznik, Nilüfer ve Orhangazi) 2020-2021 yıllarında yürütülmüştür. Zararlının varlığı sarı yapışkan tuzak, japon şemsiyesi ve gözle kontrol yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışmada Bursa ilinin armut yetiştiriciliği yapılan tüm ilçelerinde bahçelerin zararlı ile bulaşık olduğu (%100) ve zararlının yayılış gösterdiği tespit edilmiştir. Özellikle mayıs ve temmuz aylarında zararlının yoğun olarak bulunduğu gözlemlenmiştir. En fazla bulaşma Kestel ve Gürsü ilçelerinde tespit edilmiştir. Osmangazi ve Yıldırım ilçelerinde bulaşmanın orta seviyede; Nilüfer, Karacabey, Kemalpaşa, Orhangazi ve İznik ilçelerinde ise bulaşmanın az olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Armut, Bursa, Cacopsylla spp, Cacopsylla spp, Psillid, Yayılış alanı

PDF

___

Anonim. 2017. Elma, Armut ve Ayva Entegre Mücadele Teknik Talimatı. T.C. Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara, 213 s.
Anonim. 2014. Armut psillidi (Cacopsylla pyri. L.). T.C. Ankara Valiliği İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü. Tanıtım broşürü, Ankara, 2s.
Avilla, J., Artigues, M., Marti, S. ve Sarasua M. J. 1992. Parasitoides de Cacopsylla pyri (L.)(=Psylla pyri L.) presentes en una plantation comercial de p‟eral en 72 Lleida no sometida a tratami-entos insecticidas. Boletin de Sanidad Vegetal Plagas, 18 (1) : 133-138.
Bell, R. L. ve Stuart L. C. 1990. Resistance in eastern european Pyrus germplasm to pear psylla nymphal feding. Hort Science, 25 (7) : 789-791.
Bell, R.L., 2003. Resistance to pear psylla nymphal feeding of germplasm from Central Europe. Acta Horticulturae, 622: 343-345.
Berrada, S., Nguyen, T.X., Lemoine, J., Vanpoucke, J. ve Fournier, D. 1995. Thirteen pear species and cultivars evaluated for resistance to Cacopsylla pyri (Homoptera: Psyllidae). Environmental Entomology, 24(6): 1604-1607.
Burckhardt, D. ve Hodkinson, J.D. 1986. A revision of the West Palaearctic pear psyllids (Hemiptera:Psyllidae). Bulletin of Entomological research, 76 (1) : 129-132.
Burckhardt, D. ve Önuçar, A. 1993. A review of Turkish jumping plant-lice (Homoptera, Psylloidea). Revue Suisse De Zoologie, 100 (3) : 547-574.
Carraro, L., 1998. Transmission of pear decline by using naturally ınfected Cacopsylla pyri L. Acta Horticulturae, 472: 665-668.
Drohojowska, J. ve Burckhardt, D. 2014. The jumping plant-lice (Hemiptera, Psylloidea) of Turkey: achecklist and new records. Turkish Journal of Zoology 38: 559-568.
Er, H. 1996. Ankara ilinde armut ağaçlarında zararlı Cacopsylla pyri (L.) (Homoptera: Psyllidae) doğal düşman yoğunluklarının saptanması üzerine araştırmalar. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi (yayınlanmış) Ankara, 68s.
Er, H.Ş. 2008. Armut zararlısı Cacopsylla pyri (L.) (Homoptera: Psyllidae)’nin Ankara ilindeki biyolojisi üzerinde araştırmalar. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara, 90 s.
Erler, F. 2002. Antalya ilinde Cacopsylla pyri (L.) (Homoptera: Psyllidae)‟nin avcı doğal düşmanları ve bunların ilaçlanan ve ilaçlanamayan armut bahçelerindeki popülasyon durumları. Türkiye 5. Biyolojik Mücadele Kongresi, 4-7 Eylül, Erzurum, s. 117-126.
Erler, F. 2004. Bazı armut çeşitlerinin armut psyllidi, Cacopsylla pyri (L.) (Hom., Psyllidae)’ye duyarlılık düzeyleri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17 (2) : 121-125.
Gencer, N.S., Coşkuncu, K.S. ve Kumral, N.A. 2005. Bursa ilinde incir bahçelerinde görülen zararlı ve yararlı türlerin saptanması, J. of Fac. of Agric. OMU, 20 (2): 24-30.
Gençer, N.S. 1999. Bursa ilinde armutlarda zarar yapan Cacopsylla (Homoptera: Pysilladae) türleri üzerinde biyolojik ve ekolojik araştırmalar. Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Bursa, 97s.
Güçlü, S. ve Burckhardt, D. 1996. New records of jumping plant-lice (Hemiptera, Psylloidea) from Turkey. Entomofauna, 17: 381-384.
Horton, D.R. 1990. Distibution and survival eggs of summerform pear psylla (Homoptera: Psyllidae) affected by leaf midvein. Environ. Entmology, 19 (3) : 656-661.
İmrek, B., Erler, F., Güven, H. ve Tosun, H.Ş. 2017. Bazı bitki uçucu yağlarının armut psillidi [Cacopsylla pyri(L.) (Hemiptera: Psyllidae)]’nin kışlık formuna karşı yumurta bırakmayı engelleyici ve ovisidal etkileri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(3): 259-265.
Klimaszewski, SM. ve Lodos, N. 1979. Further data about jumping plant lice of Turkey (Homoptera: Psylloidea). Türkiye Bitki Koruma Dergisi, 3: 3-16.
Koçak. Ö. 2017. Hatay ilinde yetiştirilen elma ve armut ağaçlarında zararlı Cacopsylla (Hemiptera: Psyllidae) türlerinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Hatay, 33s.
Kovancı, B., Gençer, N.S., Kaya, M. ve Akbudak, B. 2000. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi armut bahçesinde Cacopsylla pyri (L.)(Homoptera: Psyllidae)’nin populasyon değişimi üzerinde araştırmalar. Türk. Entomol. Derg., 24 (4): 289-300.
Nguyen, T.X. 1985. Establishment d’une eçhelle morphometrique pour les Psyllidae (Insecta-Homoptera): polymorphisme saisonnier de Psylla pyri L. Academie des Sciences, 301 (7) : 369-372.
Önuçar, A. 1983. İzmir ve Çevresinde Bitkilerde Zararlı Psyllid (Homoptera: Psyllinea) Türlerinin Tanınmaları, Konukçuları ve Taksonomileri Üzerinde Araştırmalar. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü, İzmir Bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Araştırma Eserleri Serisi No: 44, Ankara, 122 s.
Sugar, D., Righetti, T. L. ve Westigard, P.H. 1989. Relatioship between densities of pear psylla and twospotted spider mite and pear leaf nutrient levels. Hort. Science, 24 (2) : 242-245. Tuik, 2020. Bitkisel Üretim İstatikleri. (Web sayfası: http://tuik.gov.tr/PreTablo. do ?alt_id=1001) (Erişim tarihi: 23.09.2020).
Ulubaş Serçe, Ç., Gazel, M., Çağlayan, K., Bas, M. ve Son, L. 2006. Phytoplazma diseases of fruit trees in germplasm and commercial orchards in Turkey. J. Plant Pathology, 88: 179-185.
Winfield, A. L., Hancock M., Jackson A. W. Ve Hommon R. P. 1984. Pear succer P. pyricola in Southeast England, Srop/Wprs Bull. 7 (5) : 45-54.
Yıldırım, B. 1993. Konya yöresinde armut ağaçlarında zarar yapan Psyllidae (Homoptera) familyası türleri, zarar şekli, kısa biyolojisi ve popülasyon düzeyinin tesbiti üzerinde çalışmalar. E.Ü. Zir. Fak. Bit. Kor. Böl. Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 33 s.