Engin ÖZGÖZ, Ebubekir ALTUNTAŞ, Abdullah KASAP

Tokat-Kazova’da Mısır Yetiştiriciliğinde Ekim Kalitesinin Değerlendirilmesinde İstatistiksel Proses Kontrol Yaklaşımı

Bu çalışmada, Tokat/Kazova’da yer alan 10 farklı üreticinin arazilerinde, dane mısır yetiştiriciliğinde uyguladıkları ekim işleminin kalitesinin, İstatistiksel Proses Kontrolü ile değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Ekim işleminin kalitesinin belirlenmesinde; tarla filiz çıkış derecesi, sıra üzeri bitki dağılımı ve ekim derinliği düzgünlüğü kullanılmıştır. Sıra üzeri bitki dağılım düzgünlüğü için kabul edilebilir bitki aralığı, ikizlenme oranı ve boşluk oranı belirlenmiştir. Deneme alanlarında tarla filiz çıkış derecesi, %59,60 (D arazisi) ile %93,13 (B arazisi) değerleri arasındadır. Deneme alanlarında kabul edilebilir bitki aralığı, ikizlenme oranı ve boşluk oranı değerleri sırasıyla %65,56 - %90,24, %4,02 – 15,69 ve %5,11 – %12,91 arasında değişmektedir. Sıra üzeri bitki dağılım düzgünlüğü parametrelerine göre yapılan değerlendirmede, deneme alanlarında yapılan ekim işleminin genel olarak ‘Orta’ ve ‘Yetersiz’ olduğu sonucuna varılmıştır. Benzer şekilde, sıra üzeri bitki dağılımı ve ekim derinliği düzgünlüğünün İstatistiksel Proses Kontrolü yöntemine göre hazırlanan bireysel ortalama ve hareketli aralık kalite grafikleri de ekim sürecinin kontrol altında olmadığını göstermiştir. Bu sonuçlara göre, sürdürülebilir tarımsal üretim için ekim işleminin kalitesini olumsuz yönde etkileyen faktörlerle ilgili önlem alınması gerekmektedir.

Statistical Process Control Approach in the Evaluation of Sowing Quality in Corn Cultivation in Tokat-Kazova

In this study, it was aimed to evaluate of the quality of the sowing process applied by 10 differentproducers in their fields in Tokat / Kazova, in the cultivation of grain corn, by Statistical ProcessControl. In determining of the quality of the sowing process, plant spacing uniformity, seeding depthuniformity and ratio of plant emergence were used. Acceptable plant spacing, the multiples ratio andthe miss ratio were determined for planting spacing uniformity on the row. Plant emergence ratiovalues varied between 59.60% (D field) and 93.13% (B field) in the trial areas. Acceptable plantspacing, the multiples ratio and the miss ratio values ranged from 65.56% - 90.24%, 4.02 - 15.69%and 5.11% - 12.91%, in the trial areas, respectively. It was concluded that the sowing process isgenerally ‘Moderate’ and ‘Inadequate’ according to the parameters of plant spacing uniformity.Similarly, individual and moving range quality charts prepared for statistical quality control of plantspacing uniformity and seeding depth uniformity showed that the sowing process was not undercontrol. According to these results, it is necessary to take precautions regarding the factors thatnegatively affect the quality of the sowing process for sustainable agricultural production.

PDF

___

Anonim, 1999. Tarımsal mekanizasyon araçları deney ilke ve metotları. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anonim, 2020. Tokat ili 2019 yılı tarım istatistikleri. https://tokat.tarımorman.gov.tr/ (Erişim tarihi: 21.08.2020).
Alcantara AS, Ormond ATS, Sousa Junior PR, Silva RP, Kazama E.H. 2017. Shifts and harvesting systems on quality of impurities samples in sugarcane. Journal of the Brazilian
Association of Agricultural Engineering 37(3): 510-519. Aydın ZB, Arıkan Kargı S. 2018. İstatistiksel kalite kontrol teknikleri ile otomotiv sektöründe bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 16(1): 41-63.
Aykas E, Yalçın H, Yazgı A. 2013. Balta tipi gömücü ayağa sahip tek dane ekim makinalarının farklı bölgelerde mısır ekiminde ekim performansının karşılaştırılması. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi (Journal of Agricultural Machinery Science) 9(1): 67-72.
Birgören, B. 2015. İstatistiksel Kalite Kontrolü. 1. Basım, Yayın No: 1257, Matematik/İstatistik No: 62, ISBN: 978-605-320- 163-2, Nobel Yayınevi, Ankara.
Cassia MT, Silva RP, Chioderolli CA, Noronha RHF, Santos EP. 2013. Quality of mechanized coffee harvesting in circular planting system. Ciência Rural, Santa Maria 43(1): 28-34.
Chioderoli CA, Silva RP, Noronha RHF, Cassia MT, Santos EP. 2012. Perdas de grãos e distribuição de palha na colheita mecanizada de soja. Bragantia, Campinas 71(1): 112-121.
Compagnon AM, Silva RP, Cassia MT, Graat D, Voltarelli MA. 2012. Comparação entre métodos de perdas na colheita mecanizada de soja. Scientia Agropecuaria, Trujillo 3(3): 215-223.
Compagnon AM, Furlani CEA, Silva RP, Cassia MT, Arriel FH. 2016. Billet metering mechanism of a sugarcane planter Ariel. African Journal of Agricultural Research 11(38): 3643-3650.
Cortez JW, Missio C, Barreto AKG, Silva MD, Reis G. 2016. Quality of sugarcane mechanized planting. Journal of the Brazilian Association of Agricultural Engineering 36(6): 1136-1144.
Çelik M. 2015. İstatistiksel kalite kontrol yöntemlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Adana/Türkiye.
Damasceno AF, Furlani CEA, Zerbato C, Noronha RHF, Zoia RM. 2017. Quality of planting systems in varieties of sugarcane. African Journal of Agricultural Research, 12(22): 1914-1921.
Karayel D, Özmerzi A. 2005. Hassas ekimde gömücü ayakların tohum dağılımına etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 18(1): 139-150.
Kachman SD, Smith JA. 1995. Alternative measures of accuracy in plant spacing for planter using single seed metering. Transactions of the ASAE 38: 379–387.
Kocabıyık H, Çay A. 2016. Tek Dane Ekim Makinaları İçin Elektro-Mekanik Hareket İletim Sistemi Tasarımı ve Geliştirilmesi. TÜBİTAK TOVAG 114 O 656 nolu proje sonuç raporu, 116 s.
Lima FBF, Silva MAF, Silva R.P. 2017. Quality of mechanical soybean harvesting at two travel speeds. Journal of the Brazilian Association of Agricultural Engineering 37(6): 1171-1182.
Noronha RHF, Silva R.P, Chioderoli CA, Santos EP, Cassia MT, 2011. Controle estatístico aplicado ao processo de colheita mecanizada diurna e noturna de cana-de-açúcar. Bragantia, Campinas 70(4): 931-938.
Önal İ. 2006. Ekim-Bakım-Gübreleme Makinaları. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, Yayın No: 490, İzmir.
Paixao CSS, Santos AF, Voltarelli MA, Silva RP, Carneiro FM. 2017. Times of efficiency and quality of soybean crop mechanical operation in geometry functions of plots. Journal of the Brazilian Association of Agricultural Engineering 37(1): 106-115.
Silva RP, Cassia MT, Voltarelli MA, Compagnon AM, Furlani CEA. 2013. Qualidade da colheita mecanizada de feijão (Phaseolus vulgaris) em dois sistemas de preparo do solo. Ciência Agronômica, Fortaleza 44(1): 61-69.
Toledo A, Silva RP, Furlani CEA. 2013. Quality of cut and basecutter blade configuration for the mechanized harvest of green sugarcane. Scientia Agricola, Piracicaba 70(6): 384-389.
Voltarelli MA, 2013. Quality of operation mechanized planting of sugarcane in the day and night shift. M. Sci. Thesis. Universidade Estadual Paulista, Brazil.
Voltarelli MA, Silva RP, Rosalen DL, Zerbato C. Cassia MA, 2013. Quality of performance of the operation of sugarcane mechanized planting in day and night shifts. Australian Journal Crop Science 7(9): 1396-1406.
Voltarelli MA, Silva RP, Zerbato C, Silva VFA, Cavichioli FA. 2014. Agronomic capability of mechanized sugarcane planting. Australian Journal of Crop Science 8(10): 1448- 1460.
Voltarelli MA, Silva RP, Zerbato C, Paixao CSS, Tavares T.O. 2015. Monitoring of mechanical sugarcane harvesting through control charts. Journal of the Brazilian Association of Agricultural Engineering 35(6): 1079-1092.
Yang L, He XT, Cui T, Zhang DX, Shi S, Zhang R, Wang M. 2015. Development of mechatronic driving system for seed meters equipped on conventional precision corn planter. International Journal of Agricultural and Biological Engineering 8(4): 1-9.
Yazgı A, Yalçın H, Aykas E, Tozan M. 2017. Baltalı ve diskli gömücü ayağa sahip tek dane ekim makinalarının sırta ekim performanslarının karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi- Journal of Agricultural Science 23: 195-207.
Zerbato C, Cavichioli FA, Raveli MB, Marrafon M, Silva RP. 2013. Controle estatístico de processo aplicado à colheita mecanizada de milho. Engenharia na Agricultura, Viçosa, MG 21(3): 261-270.
Zerbato C, Furlani CEA, Voltarelli MA, Bertonha RS, Silva RP, 2014. Quality control to seeding methods and densities in peanut crop. Australian Journal Crop Science 8(6): 992-998.
Zerbato C, Furlani CEA, Silva RP, Voltarelli MA, Santos AF. 2017. Statistical control of processes aplied for peanut mechanical digging in soil textural classes. Journal of the Brazilian Association of Agricultural Engineering 37(2): 315- 322.