Mehmet Emin KÜÇÜK, Umut AL, N. Erol OLCAY

Türkiye’de Bilimsel Elektronik Dergiler

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki bilimsel elektronik dergilerin profilini oluşturmaktır. Çalışmada öncelikle, “bilimsel elektronik dergi” ölçütüne uyan dergiler belirlenmiştir. Belirlenen dergilerin bir envanteri oluşturulmuş, bu envanter üzerinde Türkiye profilini belirlemeye yönelik analizler yapılmıştır. Belirlenen ölçütlere uyan toplam 253 dergi tespit edilmiştir. Bunların %60’ı üniversitelerce yayımlanmaktadır. Sadece elektronik ortamda yayımlananların oranı %10’dur. Mevcut dergilerin üçte ikisinin 2000 yılından sonra e-yayıncılığa başladığı, toplam dört derginin 20 yıl ve üzeri sayısının elektronik ortamda bulunduğu görülmüştür. E-yayıncılığın ülkemiz için “yeni” olmasının doğal bir sonucu olarak teknolojinin, işlemlerin ve işlevlerin tamamına entegre edilmediği gözlemlenmiştir. Örneğin, dergi içeriklerine erişim noktaları sınırlı olup, tarama özelliği dergilerin sadece %39’unda mevcuttur. Yine dergilerin sadece %19’unun çevrimiçi makale başvurusu kabul ettiği saptanmıştır. Konu ve yayın dili dağılımları incelendiğinde, sağlık bilimleri %37 ve sosyal bilimler %34 alanlarındaki dergilerin mevcut dergilerin üçte ikisinden fazlasını oluşturması diğer disiplinlerin bu disiplinlere göre oldukça “ağır” davrandığı ve Türkçe dışındaki dillerin de ülkemiz dergilerinde bilimsel iletişim dili olarak desteklendiği gözlemlenmiştir sadece Türkçe yayın yapan dergilerin oranı %39 ’dur . Mevcut dergilerin %94 ’ü ücretsiz, bir başka ifadeyle açık erişimlidir.

Anahtar Kelimeler:

Bilimsel dergiler, elektronik dergiler, bilimsel elektronik dergiler, açık erişim, bilimsel iletişim, elektronik yayıncılık

ScholarlyElectronic Journals in Turkey

This study aims to establish the profi le of Turkish scholarly electronic journals. Initially, scholarly electronic journals were identifi ed. Then, the journals' inventory was established and analyses for establishing a country profi le were performed by using the data gathered from the inventory. Some 253 “scholarly electronic journals”were identifi ed, and 60% of those journals are published by Turkish universities and 10% of them are electronic only. Two-thirds of the present journals havestarted e-publishing after the year 2000 and only four journals' back issues go back to 20 years or earlier. It is observed that, information technology is not being fully integrated into the function and process of e-publishing. For example, access points to journals' contents are limited: only 39% of the journals facilitate search in current and back issues. Again, just 19% of the present journals accept online article submission. Examination of subjects and languages of journals has shownthat researchers in health sciences 37% and social sciences 34% are the two major groups that strive to publish in electronic journals. Other subject groups are in a slow transformation process. Languages other than Turkish are also used for scholarly communication in Turkish journals 39% of journals are in only Turkish . Some 94% of journals provide open access

Keywords:

Scholarly journals, electronic journals, scholarly electronic journals, open access, scholarly communication, electronic publishing,

PDF

___

Afzali, M. (2003). Elektronik bilgi kaynaklarının üniversite kütüphanelerine eko nomik etkisi: İran Temel Bilimler İleri Araştırmalar Enstitüsü örneği. Yayım lanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Arms, W. (2000). Digital libraries. Cambridge, MA: MIT Press.
Bakker, S.(2000). To mediate or not: it depends on the medium. Health Libraries Review, 17(1), 41-45.
Buckland, M. (1992). Redesigning library services: A manifesto. 9 Nisan 2007 tarihinde http://sunsite.berkeley.edu/Literature/Library/Redesigning/ adresin den erişildi.
Basın-Yayınve Enformasyon Genel Müdürlüğü. (2006). Türkiye'de süreli ya yınlar. 11 Mayıs 2006 tarihinde http://www.byegm.gov.tr/YAYINLARIMIZ/ TurkSureliYayinlar/iller.asp adresinden erişildi.
Carriveau,K.L. (2001). A brief history of e-prints and the opportunities they open for science librarians. C. Schlembach ve W.H. Mischo (Ed.), Electronic re sources andservices in sci-tech libraries içinde (s. 73-82). Mary Binghamton, NY:Haworth Information Press.
Chan, L. (1999). Electronic journals and academic libraries. Library Hi Tech, 17(1),10-16.
Correia,A.M.R. ve Teixeira, J.C. (2002). New initiatives for electronic schol arly publishing: Academic information sources on the Internet. Y. Tonta (Ed.), Electronic information managementfor PfP nations içinde (s. 2-1 - 2-24). (RTOLecture Series 231, Publication no. RTO-ENP-026-AC/323(IMC 001) TP/44). Ottawa: RTO/NATO.
Directory of Open Access Journals. (2007). 15 Mayıs 2007 tarihinde http://www. doaj.org/ adresinden erişildi.
Harnad, S. (1996).Implementing peer review on the net: Scientific quality control in scholarly electronic journals. R.P. Peek ve G.B. Newby (Ed.), Scholarly publishing:The electronic frontier içinde (s. 103-108). 9 Şubat 2007 tarihinde http://www.ecs.soton.ac.uk/~harnad/Papers/Harnad/harnad96.peer.review. html adresinden erişildi.
Kozak, N. (2003). Türkiye akademik dergiler rehberi-2002. Ankara: Detay Ya yıncılık.
Malinconico,M. (1996). Electronic documents and research libraries. IFLA Jour nal. 22, 211-225.
Moret, B.M.E. (1997). ACM's journal of experimental algorithmics: bridging the gap between theory and practice. The Journal of Electronic Publishing, 3(1). 9 Şubat 2007 tarihinde http://www.press.umich.edu/jep/03-01/JEA.html ad resinden erişildi.
Neal, J.G. (1997). Academic libraries: 2000 and beyond. Library Journal, 121(12), 74-76.
Pettenati,C. (2001). Electronic publishing at the end of 2001. 9 Şubat 2007 ta rihinde http://villaolmo.mib.infn.it/Manuscripts/10_generalities/pettenati.pdf adresindenerişildi.
Sakarya Üniversitesi. (2006). Sanal kütüphane. 15 Mayıs 2006 tarihinde http:// www.kutuphane.sakarya.edu.tr/index.php?pid=sanal adresinden erişildi.
Tonta,Y. (2000). Elektronik yayıncılıkta son gelişmeler. Bilgi Dünyası, 1, 89-132.
Tonta, Y. (1997). Elektronik yayıncılık, bilimsel iletişim ve kütüphaneler. Türk Kütüphaneciliği, 11, 305-314.
Whisler, S. ve Rosenblatt, S.F. (1997). The library and the university press: Two views of the costs and problems of the current system of scholarly publishing. Scho larly Communication and Technology Conference (Atlanta, GA, April 24-25, 1997)'da sunulan bildiri. 11 Temmuz 2007 tarihinde http://www.eric.ed.gov/ ERICDocs/data/ericdocs2sql/content_storage_01/0000019b/80/15/1c/57.pdf adresindenerişildi.