Elektronik Kaynak Lisans Anlaşmaları: Türkiye’de Kütüphane ve Kütüphanecilerin Durumu

Elektronik bilgi kaynaklarının kullanımının yaygınlaşması ile birlikte bu kaynakların sağlanmasında lisans anlaşmalarının önemi de artmıştır. Bu anlaşmalarda temel amaç alıcı kütüphane ile satıcı yayıncı, sağlayıcı arasında temel sınırlama ve izinlerin belirlenmesidir. Bu çalışma ile elektronik kaynak lisans anlaşmaları konusunda Türkiye’deki kütüphane ve kütüphanecilerin mevcut durumunu ortaya çıkarmak hedeflenmektedir. Bu hedef doğrultusunda hazırlanan anket üniversite ve araştırma kütüphanecilerine dağıtılmış ve 52 cevap alınmıştır. Araştırmada, kütüphanelerin çoğunda lisans anlaşmalarını standart hale getirmeye yardımcı olacak koleksiyon yönetimi dokümanı bulunmadığı, ancak araştırmaya katılan kütüphanecilerin lisans anlaşmaları ile ilgili bilgi sahibi olduğu ve kendilerini geliştirmeye açık oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Elektronik yayıncılık alanı sürekli geliştiğinden alandaki değişikliklerin takip edilmesi hem kütüphaneler hem de kütüphaneciler açısından büyük öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler:

Lisans anlaşmaları, elektronik yayıncılık, elektronik bilgi kaynakları.

License Agreements .for Electronic Resources: The Current Situation of Turkish Libraries and Librarians

Parallel to the increase in the use of electronic resources, the license agreements to provide these sources come into prominence. The main aim of the agreements is to determine main restrictions and permissions between recipient library and vendor publisher or provider . This paper targets to reveal current situation of Turkish libraries and librarians on the subject of license agreements. Toachieve this target, a questionnaire was distributed to university and research librarians and 52 librarians responded to the questionnaire. As a result, it is founded that libraries don t have a collection development document which helps to make license agreements standardized. On the other hand, the librarians have knowledge about license agreements and want to improve their knowledge levels. It is important to follow changings on electronic publishing for libraries and librarians by the reason of rapid developments on this area

Keywords:

License agreements, electronicpublishing, electronic information sources,

PDF

___

Al, U. ve Al, P. (2003). Elektronik bilgi kaynaklarının seçimi. Bilgi Dünyası, 4(1), 1-14.
Al,U. ve Tonta, Y. (2007). Tam metin makale kullanım verilerinin bibliyometrik analizi. Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu. Hacettepe Üniversitesi, 24-26 Ekim 2007, Ankara. Bildiriler içinde (ss. 209-217). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
Allison, D., Beth, M. N. ve Signe, S. (2000). Database selection: one size does not fit all. Faculty Publications, UNL Libraries. Paper 59.
ANKOS. (2013a). TRNSL ve lisans ilkeleri. 3 Mart 2014 tarihinde http://www.ankos.gen.tr/index.php/ haberler/134-trnsl-ve-lisans-ilkeleri adresinden erişildi.
ANKOS. (2013b). Lisans anlaşmaları grubu (LAG). 11 Aralık 2013 tarihinde http://www.ankos.gen.tr/ index.php/lag adresindenerişildi.
ANKOS. (2014a). Üyeler. 2 Mart 2014 tarihinde http://www.ankos.gen.tr/index.php/ankoshakkinda/ organizasyon/uyeleradresindenerişildi.
ANKOS. (2014b). Ankos abone olunan veri tabanları. 2 Mart 2014 tarihinde http://online.ankos.gen. tr/raporlar/vts.php?donem=2014 adresindenerişildi.
Association of Research Libraries. (1997). Principles for licensing electronic resources. Final Draft, July 15, 1997. 14 Ocak 2013 tarihinde http://www.arl.org/storage/documents/publications/ licensing-principles-1997.pdf adresinden erişildi.
Atılgan, D. ve Yalçın, Y. (2009). Elektronik kaynakların seçimi ve değerlendirilmesi. Türk Kütüphaneciliği, 23, 769-802.
CambridgeOnline Dictionary. (2011). License agreement. 14 Ocak 2013 tarihinde http://dictionary. cambridge.org/dictionary/business-english/licence-agreement?q=license+agreement adresinden erişildi.
Collins, M. (2007). SERU: an alternative to licensing - an interview with Selden Durgom Lamoureux. Serials Review, 33(2), 122-128.
Fischer, C. (2006). Electronicresources pricing: A variety of models. Against the Grain, 18(3), 18-22.
Hahn, K.L. (2007). SERU (Shared Electronic Resource Understanding): Opening up new possibilities for electronic resource transactions. DLib Magazine, 13,11-12.
Johnson, S., Evensen, O.G., Gelfand, J., Lammers, G., Sipe, L. ve Zilper, N. (2012). Key issues for e-resource collection development: a guide for libraries. Acquisition and Collection DevelopmentSection, IFLA. 14 Ocak 2013 tarihinde http://www.ifla.org/fiies/assets/acquisition- collection-development/pııblications/I
LibLicense. (2012). About LibLicense. 14 Ocak 2013 tarihinde http://liblicense.crl.edu/about-liblicense/ about-this-site/ adresinden erişildi.
McKenzie, J. ve diğerleri. (2009). Digital collection development plan task force final report. 14 Ocak 2013tarihinde http://www.lib.berkeley.edu/Collections/pdfs/digital_collection_development_ plan.pdfadresinden erişildi.
Metz, P. (2000).Principles of selection for electronic resources. Library Trends, 48, 711-728.
NISO. (2008). SERU: a shared electronic resource understanding: a recommended practiceof the National Information Standards Organization. Baltimore, MD: National Information Standards Organization (NISO).
Okerson, A.S. (1996). Buy or lease? Two models for scholarly information at the end (or the beginning) ofan Era. Daedalus, 125(4), 55-76.
Poynder, R. (2011). The big deal: not price but cost. Information Today. 14 Ocak 2013 tarihinde http:// www.mfotoday.com/it/sep11/The-Big-Deal-Not-Price-But-Cost.shtmladresinden erişildi.
Reiners, L. A. (2012). Patron-driven acquisition: the experience of three university libraries. SCONUL Focus, 55, 33-37.
Soete, G. J. (1999). Managing the licensing of electronic products. Washington, DC: Association of Research Libraries.
Tonta, Y. (2000). Elektronik yayıncılıkta son gelişmeler. Bilgi Dünyası, 1, 89-132.
TÜBİTAK. (2010). TÜBİTAK ULAKBİM koleksiyon geliştirme politikası. 14 Ocak 2013 tarihinde http://goo.gl/gzM8D adresindenerişildi.
ULAKBİM.(2011a). TÜBİTAK ULAKBİM EKUAL hakkında.14 Ocak 2013 tarihinde http://ekual. ulakbim.gov.tr/hakkinda/ adresinden erişildi.
ULAKBİM.(2011b). TÜBİTAK ULAKBİM EKUAL lisans anlaşmaları. 14 Ocak 2013 tarihinde http:// ekual.ulakbim.gov.tr/lisans/ adresinden erişildi.
Yu, H. ve Breivold, S. (2008). Electronic resource management in libraries: research and practice. New York: InformationScience Reference.