Bingöl İli Merkez İlçe Köylerinde Uygulanan Arazi Toplulaştırma Projesinin Kırsal Alan Planlaması Yönüyle Değerlendirilmesi

Ülkemizde tarım arazileri; tarımın işletmelerce ekonomik olarak yapılmasını engelleyecek derecede bozuk şekilli, yol ağından faydalanamayan, sulama ve drenaj sisteminin uygulanmasını güçleştirici bir durumdadır. Bütünlükten uzak çok parselli arazilerde üretimin kârlı olması oldukça zordur. Belirli bir düzenden ve kullanılabilirlikten yoksun arazilerin üretim, mekanizasyon, işçilik masrafları ve tarla içi geliştirme hizmetlerinden faydalanma oranı üzerinde olumsuz etkileri vardır. Bu sorunun çözümlenmesi ise, kırsal alanda geniş kapsamlı bir arazi düzenlemesine gidilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu araştırmada, Bingöl İli Merkez İlçeye bağlı Ekinyolu, Sarıçiçek, Yeniköy, Dik, Gözeler, İncesu, Çeltiksuyu, Büyüktekören, Garip, Kumgeçit, Güveçli, Ormanardı, Çayağzı, Kılçadır, Gümüşlü ve Erdemli köylerinde uygulanmış olan arazi toplulaştırma projesi sonrası oluşan yol ve parsel durumları, proje öncesi durumla kıyaslanmıştır. Kıyaslamalarda; parsel sayısı, parsel şekli, ortalama parsel büyüklüğü, tarla içi yol uzunlukları dikkate alınmış ve proje başarısını belirlemek için toplulaştırma oranı ve parsel azalım indeksi değerleri belirlenmiştir. Proje sonrasında, proje öncesine göre parsel sayısı %1,22, tarla içi yol uzunlukları %382,1 oranında, yol ağı yoğunluğu ise %398,2 oranında artmıştır. Toplulaştırma öncesi %30,43 olan dikdörtgen ve yamuk şekilli parsel oranı toplulaştırma sonrasında %58.05 olmuştur. Toplulaştırma öncesi %69,57 olan şekilsiz ve üçgen şekilli parsel oranı ise toplulaştırma sonrasında %41,95 olmuştur. Toplulaştırma sonrasında ortalama parsel büyüklüğü proje öncesine göre %5,55 oranında azalmıştır. Toplulaştırma oranı %-1,22 ve parsel azalım indeksi 0,99 olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Arazi toplulaştırma, Bingöl Ovası, Toplulaştırma oranı, Parsel azalım indeksi, Parsel şekli, Yol ağı yoğunluğu

Evaluation of the Land Consolidation Project Implemented in the Villages of the Central District of Bingöl Province in Terms of Rural Area Planning

Agricultural lands in our country have a situation that is irregularly shaped to a degree that prevents agriculture from being done economically by enterprises, cannot benefit from the road network, and makes the application of the irrigation and drainage system difficult. It is very difficult for production to be profitable in multi-parcel lands that are far from integrity. Lands that lack a certain order and availability have negative effects on production, mechanization, labor costs and the rate of benefiting from on-farm development services. Elimination of this problem requires a comprehensive land arrangement in rural areas. In this research, the road and parcels situations formed after the land consolidation project implemented in Ekinyolu, Sarıçiçek, Yeniköy, Dik, Gözeler, İncesu, Çeltiksuyu, Büyüktekören, Garip, Kumgeçit, Güveçli, Ormanardı, Çayağzı, Kılçadır, Gümüşlü and Erdemli villages of the Central District of Bingöl Province has been compared with the pre-project situation. In the comparisons; the number of parcels, parcel shape, average parcel size, in-field road lengths were taken into consideration, and the consolidation ratio and parcel decline index values were determined to determine the project success. After consolidation, the number of parcels increased by 1.22%, in-field road lengths by 382.1%, and road network density by 398.2% compared to before consolidation. The ratio of rectangular and trapezoid shaped parcels, which was 30.43% before consolidation, became 58.05% after consolidation. The rate of irregular and triangular shaped parcels, which was 69.57% before consolidation, became 41.95% after consolidation. After the project, the average parcel size decreased by 5.55% compared to before the project. The consolidation ratio was determined as (-1.22) % and the parcel decline index were 0.99.

Keywords:

Land consolidation, Bingöl Plain, Consolidation rate, Parcel decline index, Parcel shape, Road network density,

PDF

___

[1] Itır O. Kayseri - Melikgazi - Sarımsaklı Köyü Arazi Toplulaştırma Projesi ve Toplulaştırma Sonrasında Yol - Parsel Durumlarının Analizi [Yüksek Lisans Tezi], Ankara, Ankara Üniversitesi; 2013.
[2] Şengün MN. Arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri sulama suyunun tasarruflu kullanımına etkisi ve çalışmaları yürütmesi gereken kurumsal yapıdaki yanlışlıklar.TMMOB Su Politikaları Kongresi, Tebliğler Kitabı, Ankara: 2005.
[3] Boyraz Z, Üstündağ Ö, Kırsal alanlarda arazi toplulaştırma çalışmalarının önemi. NWSA: Nature Sciences. 2008; 3(3): 563-15.
[4] Manavbaşı İD. Sivas İli Ulaş İlçesi Karacalar Köyü arazi toplulaştırma çalışması ve uygun yağmurlama sulama sisteminin projelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi; 2012.
[5] Küsek G. Arazi toplulaştırma projelerinde bilgisayardan yararlanma olanakları ve Çakırköy uygulaması [Doktora Tezi]. Adana: Çukurova Üniversitesi; 1995.
[6] Çevik B, Tekinel O. Arazi Toplulaştırması. Ç.Ü. Ders Notları. Adana, 1987.
[7] Parlak Z. Yaşanabilir Bir Kırsal Oluşturmak Arazi Toplulaştırması. 2010. [erişim tarihi: 25.09.2020] http://www.tarimreformu.gov.tr/library/belge/kitap kirsal_alan_arazi_ toplulastirma _ ziya_parlak%20.pdf
[8] Boztoprak T. Arazi toplulaştırma çalışmasının kültürteknik özelliklerinin sürdürülebilir arazi yönetimi açısından irdelenmesi: Kayseri örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi; 2010.
[9] Takka S. Arazi Toplulaştırması, Kültürteknik Derneği Yayınları No:1, Ankara, 1993.
[10] Arıcı İ, Demir AO. Tarla içi geliştirme hizmetlerinin kırsal çevreye etkisi. Tarım-Çevre İlişkileri Sempozyumu, 1996, Mersin: 1996. p. 69-11.
[11] Eminoğlu G, Çakmak B Burdur. Kemer-Elmacık Köyü arazi toplulaştırma etkinliğinin değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Üniv., Fen Bil. Enstitüsü Bilimsel Araşt Dergisi, 2013; 5: 39-14.
[12] Akkaya A, Gündoğdu ST, Arıcı İ. Arazi Toplulaştırması Planlama ve Projelemesi Ders Kitabı, Bursa, 2010.
[13] Ayrancı Y. Parsel yer değiştirme oranının (pyo) arazi toplulaştırması projelerinin değerlendirilmesinde kullanımı. Turkish J Agricult and Forest. 2000; 24: 745-4.
[14] Akkaya A, Gündoğdu KS, Arıcı İ. Some metric ındices for the assessment of land consolidation projects. Pakistan J Biologi Sci. 2007; 10(9): 1390-8.
[15] Soylu H.. Bingöl`ün coğrafi özellikleri. III. Bingöl Sempozyumu. 2013. Bingöl: 2013. p. 413-23.
[16] MGM. Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 2019. [Erişim Tarihi: 20.05.2019] https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m
[17] Demir Y. Bingöl Ovası`nda farklı fizyografik üniteler üzerinde oluşmuş toprakların sınıflandırılması ve hidrolik özelliklerinin belirlenmesi [Doktora Tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi; 2016.
[18] Arıcı İ. Arazi Toplulaştırması. U.Ü. Ziraat Fakültesi Ders Notları, No: 60, Bursa, 1994.
[19] Eser Ö, Uçan K. Arazi Toplulaştırılması Etkinliğinin Belirlenmesi. KSÜ Doğa Biliml Dergisi. 2012; 15(2): 38-8.
[20] Peker M, Dağdelen N. Aydın bölgesi toplulaştırma sahalarında toplulaştırma öncesi ve sonrası kültürteknik hizmetlerinin irdelenmesi. Adnan Menderes Üniv Ziraat Fak Derg. 2016; 13(1): 25 – 9.
[21] Çelebi M. Toplulaştırmanın Karaman ilinde sulama ve diğer tarımsal faaliyetlerin verimliliği üzerinde etkileri. Tarım Bil Araşt Derg. 2010; 3(2): 1-6.
[22] Kır M. Sinop Boyabat Cemalettin Köyü arazi toplulaştırmasının tarımsal altyapı hizmetleri yönünden değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Tokat: Gazi Osman Paşa Üniversitesi; 2012.
[23] Abacı M. Sinop Boyabat Durağan Katılımcı Arazi Toplulaştırma Projesi Yayınlanmamış Değerlendirme Özeti. Tarım Reformu Bölge Müdürlüğü, Samsun, 2009.
[24] Avcı M. Manisa Yeni Harmanlı Köyü tarım arazilerinin miras yoluyla parçalanma durumu üzerine bir araştırma, E. Ü. Ziraat Fakültesi Derg. 1992;
[25] Yağanoğlu AV, Okuroğlu M, Hanay A. Arazi Toplulaştırması, Atatürk ÜnivZiraat Fak. Ders Yay. No: 159, Erzurum. 2000.