Ultrason ovulasyon indüksiyonu yapılan hastalarda, follikül gelişimini izlemek üzere yaygın olarak kullanılmaktadır. Klomifen sitratın (CC) dominant follikül gelişimi üzerine etkisi spontan sikluslara göre belirgindir. Bu çalışma ovulatuar disfonksiyonu olan 48 hastada yapıldı. 48 hastanın 24'üne yalnızca CC, diğer 24 hastaya ise CC+ konjuge östrojen verildi. Çalışma ve kontrol grupları arasında 14. gün ölçülen serum E2, serum T düzeyi, ve dominant follikül çapları esas alındığında istatistiksel olarak anlamlı fark gözlendi (p< 0.05). Klomifen sitrat ile eksojen östrojen verilen sikluslarda belirgin olarak artmış dominant follikül çapın nedenini tam olarak açıklayamadık, ancak görünen o ki bu sikluslarda azalmış serum T düzeyleri vardı ve bir olasılıkla bu sorumlu faktör olabilirdi. Ancak bu konuda daha sağlıklı bilgilerin elde edilebilmesi için daha geniş serilerde, özellikle androjen serisini de içeren hormonal ve gelişmiş görüntüleme tekniklerinin kullanıldığı ayrıntılı çalışmalara gereksinim vardır. [Journal of Turgut Özal Medical Center 1996;3(3):191-194] Anahtar kelimeler: Klomifen sitrat, ultrasound, anovulasyon, konjuge östrojen.

Ultrasound is commonly used to asses growth of the dominant follicle in patients underwent ovulation induction. Accelerated growth has also been found in clomiphene citrate cycles. This study was performed in 48 patients with ovulatory dysfunction. Twenty-four patients received only clomiphene citrate (CC) while the other 24 patients received CC and conjugated estrogen. Based on the levels of serum E2, T, and the diameters of dominant follicle on 14th day, there was significant difference between study and control groups (p< 0.05). We could not explain the reason of increased dominant follicle diameter, but there were the low levels of serum T in these cycles, and may be this could be a responsible reason. However, to have the exact data, the further hormonal investigation including androgens series and the developed imaging techniques should be used in larger studies. [Journal of Turgut Özal Medical Center 1996;3(3):191-194] Key words: Clomiphene citrate, ultrasound monitoring, anovulation, conjugated estrogen