Perıtaklorofenol (PCP) endüstriyel bir çok alanda yaygın kullanımı olan genel biyosit ajandır. Bakterisid, fungisid, insektisid, herbisid ve molluskisid etkilere sahiptir. PCP ve tuzları günümüzde, başlıca ağaç koruyucu ve daha az oranlarda deri ve tekstil koruyucu olarak uygulanmaktadır. PCP farklı amaçlarla çok çeşitli uygulama alanlarına sahip olması nedeniyle, ekosistemde geniş bir dağılım göstermektedir. Akut ve kronik zehirlenmelere yol açmaktadır. Toksi k etkileri; oksidatıf fosforilasyonu engelleyerek ve DNA hasarına sebep olarak oluşturduğu Heri sürülmektedir. PCP'nin bütün yollardan vücuda kolayca alınabileceği belirtilmektedir. Bu çalışmada; PCP'nin, vücuda deri yoluyla alınması ve idrarla atılımı araştırılmıştır. Bu amaçla Wistar Albino ırkı ratlara 1, 3, 5, 50, 100 ve 200 ppm (NaPCP/axonge) derişimlerinde hazırlanmış pomatlar dermal olarak bir hafta süre ile uygulandı. PCP'nin idrarla atılımları 50 ppm ve üzerinde doz uygulamalarında elde edildi. Atılımın, 24-36 saatler arasında toplanan idrarlarda en yüksek düzeylerde olduğu saptandı. Uygulamanın 7. gününde deney hayvanları otopsiye alınarak, doku ve organlarında kalıntı düzeyleri araştırıldı. Kas dokuda; 5 ppm < PCP, karaciğerde, 50 ppm < PCP ve böbreklerde 200 ppm doz uygulamalarında kalıntı saptandı. Beyinde kalıntıya rastlanmadı. Çalışmada ayrıca, 12 ppm PCP içeren 3x6 cm boyutlarında şlenm ş g ys l k der örneğ ratların tıraşlanarak tüyler nden arındırılmış arka sırt der bölges ne bir hafta süre ile direkt olarak temas ettirildi. Bu hayvanların 36-48 saatler arasında toplanan idrarlarında 96±18 ng/ml PCP kalıntısı bulundu. Uygulamanın 7. gününde doku ve organlardaki kalıntı araştırmasında sadece, kas dokuda 50±15 ng/g PCPsaptandı. Çevresel bir kirletici olan PCP'nin, düşük düzeylerde kirlilik içeren işlenmiş giysilik derilerden cilde temas yoluyla vücuda alınabileceği görülmektedir. Toplum sağlığı üzerine istenmeyen etkilerinden dolayı PCP kullanımı, özellikle deri sanyiinde yasal denetime alınmalıdır. Anahtar kelimeler: Pentaklorofenol, dermal emilim, kalıntı, idrar, doku ve organ, rat, deri.

Pentachlorophenol (PCP) is a general bi oci de used worldwide in a variety of industrial areas. It has bactericidal, fungicidal, insecticidal, herbicidal and molluscicidal properties. Nowadays PCP and its salt are mainly applied in wood, followed by textile and leather preservation. Because of its numerous and different applications PCP has become widely distrubuted in ecosystem. Its acute and chronic toxicity is due to interference with oxidative phosphorylation and DNA damage. In this study, the absorbtion risk of PCP by dermal administration was investigated. The pomades which prepared at the levels 1, 3, 5, 50, 100 and 200 ppm NaPCP/axonge was treated to the Wistar Albino rats as a single dose by dermal administration during one week. The urinary excreation of PCP was detected at the 50 ppm and upper doses. At 24-36 hr, the excreation is increased the highest levels. At the 7 th of treatment, the experimental animals were autopsied and than liver, kidneys, muscle and brain tissues were analyzed. PCP residues, there were in the muscle, liver and kidneys for 5, 50 and 200 ppm or upper application doses respectively. In this study also, wearing leather samples containing 12 ppm PCP was kept in contact to the back of the rat skin which was prepared by removal of fur for a period of one week. In the urinary of rats, it is detected 96±18 ng/ml PCP at the 36-48 hr. Tissues were analyzed at the 7 th day. The residue, there was only the muscle tissue as 50±15 ng/g. PCP has led to a substantial environment contamination is established that can be absorbed in the body by dermal from leather. Because of the potential toxic effects on the puplic health, its applications should be prohibited. Key words: Pentachlorophenol, rats, dermal absorption, residue, urine, tissues, leather.