Kalemlerini kendi toplumlarının meseleleri için kullanmış olsalar da farklı çağlarda ve farklı kültürlerin yazarları olarak, gerek Goriot Baba'da Honoré de Balzac; gerekse Ayaşlı ile Kiracıları'nda Memduh Şevket Esendal pansiyon yaşamını ele alarak bulundukları toplumu ve bürokrasiyi bazen farklı pencerelerden bazen de benzer söylemlerle eleştiri yağmuruna tutan şahsiyetlerdir. Balzac'ın Goriot Baba'sı ve Esendal'ın Ayaşlı ile Kiracıları, mizah ve hicvin çemberlediği, aristokrasi, bürokrasi ve toplumdaki çürümüşlüğü, kokuşmuşluğu, yozlaşmışlığı ve tükenmişliği masaya yatırarak ast-üst tabakalar arasındaki uçurumu gözler önüne sererler. Burada bu iki roman benzer ve farklı açılardan karşılaştırmalı bir yaklaşımla inceleneceklerdir.