Türkiye’de ekonomik krizler ve tarımsal kooperatiflerin önemi

Türkiye’de tarımın GSYİH’daki payı son yıllarda %9’lar düzeyine gerilemekle birlikte Milli gelir, istihdam ve ihracattaki önemini korumaktadır. Türkiye’de krizin tarıma etkileri, sektörün etki alanının geniş olması nedeniyle daima çok önemli olmuştur. Bu nedenle tarım sektörünün krizlere karşı dayanıklı olması genel ekonomi için de hayati önem taşımaktadır. Türkiye’de halen tarım sektörünün temel sorunlarının başında üretim aşamasından tüketime kadar geçen süreçte ekonomik örgütlenmedeki yetersizlikler gelmektedir. Sektör örgütsüz olması nedeniyle krizlere karşı daha zayıf bir yapıda olmakta ve bazen de katkıda bulunmadığı krizlerle savaşmak zorunda kalmaktadır. Bu çalışmada son yıllarda yaşanan gıda krizi ve küresel mali krizin ortaya çıkış nedenleri ve sonuçları dikkate alınarak üretici örgütlenmesinin bu krizlerin etkilerini azaltmadaki rolleri incelenmektedir. Bu kapsamda ekonomik amaçlı örgütleme modeli ele alınarak Türkiye’de etkili bir örgütlenme modelinin sağlayacağı katkılar irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

kooperatifler, ekonomik kriz, ihracat, ithalat, Türkiye

Economic crisis in Turkey and the important of agricultural cooperatives

While the share of agriculture in Gross Domestic Product (GDP) in Turkey is decreasing to %9, it’s importance in national income, employment and exports is maintaining. In Turkey, the effects of crisis to agriculture have been very important because the sector’s zone of influence is extensive. Therefore, the stability of agricultural sector against crisis is also vital for general economy. One of the leading basic problem in agricultural sector of Turkey is still the inadequacy of economic organization in the process beginning with production until consumption. Because of the lack of an organization, the sector’s structure is instable against crisis and some times, it is obliged to struggle with the crisis that the sector do not contribute. In this study, considering the starting reasons and results of the food crisis and global financial crises experienced in 2007 and 2008, the role of producer organizations in decreasing the effects of these crises is investigated. In this context, by handling economic oriented organization model, the factors effecting the achievement of the goals of producer organization in Turkey and their results is denoted. At this point, by creating problem and objective trees, the contributions of a strong and effective organization model is explicated.

Keywords:

cooperatives, economic crises, exports, imports, Turkey,

PDF

___

Anonim, 2010. Kooperatifçilik Strateji Belgesi ve Eylem Planı Taslağı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Ank.
Anonim, 2010a. Tarımda Rekabetçi Yapılar -Türkiye’de Kooperatif Dikey Örg. Sist. Güçlendirmenin Sağlayacağı Fırsatlar, Türkiye’de Tarımsal Amaçlı Koop. Örg. Dest. Prj. (TKD) 1. Calıstayı 6 .6. 2007, http://www.dgrvtr.org/documentsandmedia_tr. html erişim, (05.05.2010).
Anonim, 2010b. Kooperatifçilik Strateji Belgesi , www.turkiyemillikoop.org.tr, erişim (02.06.2010).
Anonim, 2010c. Coop.Statistics. http://www.ica.coop/coop/statistics.html, erişim( 02.06.2010).
Anonim, 2010d . Ulusal hesaplar, dış ticaret, üretici, tüketici, işgücü İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr, erişim( 08.05.2010).
Anonim, 2010e. Referans Belge, http://www.turkiyemillikoop.org.tr/ erişim (28.06. 2010)
Anonim;2010 f . FaizOranları, http://www.tcmb.gov.tr/yeni/evds/ko nusma/tur/2001/tbmm/PBKsunu.html, erişim (10.06.2010).
Anonim, 2009. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşk. ve Dest. Gn. Md. Hizmetleri 2009, s. 5, Ank.
Anonim, 2006,Konuşma metni, http://www.turkiyemillikoop.org.tr/konusmametni erişim( 02.06.2010)
Anonim, 2004, Tarımsal Örgütler ve Örgütlenme, II Tarım Şurası, X. Komisyon, Ankara (www. http://tarimsurasi.tarim.gov.tr/orta.htm, erişim, (02.06.2010).
Anonim, 2003. Smita Premchander and V.Prameela in collaboration vith Wim Polman “Promoting rural women’s cooperative businesses in Tahilland” A training kit, RAP Publication 2004/1, FAO and UN Regional Office for Asia and Pacific, Bankok.
Ay, A. ve Z.Karaçor, 2001. Sonrası Dönemde Türkiye Ekonomisinde Krizden Büyümeye Geçiş Üzerine Bir Tartışma, http://www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/makaleler/, erişim (10.06.2010).
Başkaya, Y.,S., T.Gürgür ve F.Öğünç, 2008. Küresel Isınma, Küreselleşme ve Gıda Krizi-Türkiye’de İşlenmiş Gıda Fiyatları Üzerine Ampirik Bir Çalışma, Central Bank Review ISSN 1330-0701, http://www.tcmb.gov.tr/research/review/, erişim (12.04.2010).
Buchenrieder, G. und C.Csaki., 2009. Auswirkungen der gegenwaertigen Finanz-und Wirtschaftskrise auf die laendlichen Raeume sowie die Agrar-und Erhaehrungswirtschaft in Europa und Mittelasien, http://www.iamo.de/dok/iamo2010_de.pdf, erişim ( 12.04.2010).
Dellal, İ., 2008. “Küresel İklim Değişikliği ve Enerji Kıskacında Tarım”, İGEME’den Bakış, S. 35, Ank.
Dellal, İ. ve G.Keskin, 2008. Küresel Mali Kriz: Tarım Sekt Riskler ve Fırsatlar, TEAE Y. No: 170, Ank.
Eraktan, G., 2008. Küresel Gıda Krizi ve Türkiye, ASAM Bakış No: 5: 2-24, www.asam.org.tr, erişim (4.6.2008).
İnan, H.,2004. Tarım Koop. Önemi ve Türkiye'de Tarım Koop., Hasad Dergisi, Sayı 29, İstanbul, s.93-94.
Keskin, G., T.Özüdoğru, C.Nazlı and S.van Berkum, 2009. Sectoral Analysis: Dairy, Tomato, Cereal, Poultry (Editors İlkay Dellal and Siemen van Berkum), Turkish Tomato Sector Analysis, TEAE Publication number: 171, pp:59-91.
Kıymaz, T. ve Y.Saçlı, 2008. Tarım ve Gıda Ürünleri Fiyatlarında Yaşanan Sorun ve Öneriler, DPT Yayın No: 2767, Ankara.
Mülayim, Z.G., 2006. Kooperatifçilik(Genişletilmiş 5.Baskı), Yetkin Yayınları, Ankara.
Özdemir, G., 2005a. Cooperative- Shareholder Relations in Agricultural Cooperatives in Turkey, Journal of Asian Economics, 16(2) 315-325
Özdemir, G., 2005b. Türkiye’de Kadın Kooperatifleri, Büyüme ve Gelişme Perspektifleri, Frederich Ebert Vakfı Tarafından desteklenen I. Kadın Kooperatifleri Buluşması toplantısında sunulan bildiri,27-28 Haziran 2005. İst.
Özdemir, G., 2008. Günümüz Kooperatiflerinde Dönüşümün Örneği: Kadın Kooperatifleri, XIX. Milletlerarası Türk Koop. Kongresi, 9-10 Ekim 2008,s202-209.
Özdemir, G. and C. Sağlam, 2009. Sustainable Use of Medicinal Aromatic Plants and Employment of Women ın Its Production: Case of Kumbağ Uçmakdere Area, International Conference on:"Sustaınable Development In Southeast Europe", BENA, 16-18 June 2009, Tekirdag and 19-20 June 2009, İst, p:38.
Kiper, T., G.Özdemir, and B.Başaran, 2009. “Applicability Of Agricultural Tourism In The Case Of Mürefte Şarköy And Women’s Role”, International Conference On:"Pollutıon Management And Envıronmental Protectıon" İn Tirana, Albania, BENA, September, 16-20, 2009, p:119.
Turan, N.,1997. Avrupa’da Kooperatifçilik Hareketi ve Avrupa Birliği Kooperatif İlişkileri, Kooperatifçilik Dergisi, Sayı: 117.
Türkekul, B.veC.Abay, 2009. Türkiye’de Ekonomik Krizler ve Tarıma Yansımaları, “Küresel Kriz ve Tarım” konulu çalıştayı, 19 Subat 2009 İzmir, (http://journal.tarekoder.org/webfolders/files/calistay2009.pdf,erişim (04.06.2010)