Sema ETİKAN, Mustafa ARLI

Sergil (Plumbago europaea) bitkisinden elde edilen renkler ve bu renklerin yün halı iplikleri üzerindeki ışık ve sürtünme haslıkları

Sergil (Plumbago europaea), doğal boyalar içinde, boya bitkisi olarak önemli bir yere sahiptir. Boyacılıkta genellikle sergil (Plumbago europaea)in tamamı (kök, gövde, yaprak, çiçek) kullanılır. Bu çalışmada sergilden elde edilen renkler ve bu renklerin yün halı iplikleri üzerindeki ışık ve sürtünme haslıkları araştırılmıştır. Sergil ile herhangi bir renk tespit etmek için boyamada kullanılacak en ideal boyama yöntemi, haslık değeri, en ideal mordan, uygun mordan oranı, bitki oranı ve boyama yöntemi belirlenmesine çalışılmıştır. Araştırmada yün halı ipliklerinin boyanmasında yüne göre % 100 oranında sergil bitkisi ve % 3 oranında asit miktarı sabit tutulmuştur. Buna göre A yönteminde yün halı iplikleri önce asitle işlem görmüş, sonra mordanlanmış ve ardından boyanmış, B yönteminde yün halı iplikleri önce mordanlanmış, asit boyama işlemi sırasında floteye ilave edilmiş, C yönteminde asit ve mordan boyama işlemi sırasında floteye birlikte ilave edilmiştir. Araştırmada toplam 90 adet boyama yapılmıştır. Boyamalardan elde edilen renkler kuru kayısı renginden yeşil kahveye hatta kızıl kahverengiye kadar değişiklik göstermektedir. Bu renklerin ışık haslıkları 1 ile 6, sürtünme haslıkları ise 1 ile 4-5 arasında değişmektedir.