Türk düşünce tarihini yazmayı ilk deneyen münevverlerden biri hiç kuşkusuz seçkin bilim adamı Hilmi Ziya Ülken’dir. Ülken, hayatı adeta soluk soluğa yaşamış ve yoğun eğitim-öğretim faaliyetlerinin yanı sıra kendinden sonra da yıllarca yaşayacak olan birçok eser kaleme almış üstün nitelikli bir bilim adamıdır. Türk kültür tarihinin 20. yüzyılda gelişimine en büyük katkıyı sunan araştırmacıların başında gelen Ülken, aynı zamanda felsefe ve sosyolojinin Türk akademilerinde birer disiplin haline gelmesinde ciddi emekler sarf etmiştir. Onun kaleme aldığı birçok kitap bugün dahi alanlarında temel kitaplar olarak emsalsiz yerlerini muhafaza etmektedirler. Örneğin 1933 yılında iki cilt hâlinde yayımlanan Türk Tefekkür Tarihi adlı yapıtı alanında bir ilk olduğu için bu anlamda oldukça büyük önem taşımaktadır. Eserin bu derece önemli olmasını sağlayan diğer bir etken ise Türk tarihinin ilk dönemlerinden itibaren Türk düşüncesinin gelişimini titiz bir incelemeyle gün yüzüne çıkarmış olmasıdır. Türk Tefekkür Tarihi adlı eser Türk düşüncesini ilk defa sistemli bir araştırma konusu yapan çalışma olması nedeniyle tarihî bir misyonu da üzerine almıştır. Çünkü 1930’lu yıllardan günümüze yaklaşık seksen yıl geçmiştir. Türk düşünce tarihi alanında bugün yazılan eserlerle bu kitabın karşılaştırılması aynı zamanda bu disiplinle ilgili bilimsel gelişmelerin ulaştığı seviye hakkında bize önemli bilgiler sunmaktadır. Bu kitapta Türk kültürünün “Kutadgu Bilig”, “Atabetül Hakayik” gibi büyük ve klasik eserlerinin çeşitli açılardan yorumu, araştırılması ve tahlili de yer almaktadır.