XI.-XVI. Yüzyıllar Arasında Medrese ve Üniversitelerde Eğitim

Doğu ve Batı Dünyası'nda bilimsel gelişmişlik düzeyindeki farklılaşma, medrese ve üniversitenin zaman içerisindeki gelişimleriyle paralellik göstermektedir. Bilimsel düşüncenin gelişiminde ve toplumların medenileşmesinde çok önemli bir rol üstlenen bu kurumların ortaya çıkışı, etkinliğini hissettirmesi bir anlamda ait oldukları toplumların gelecekteki statüsünü belirlemiştir. Bu çalışmada iki farklı kültürün temel eğitim kurumlarının benzer yönleri ele alınarak aralarındaki etkileşimin ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu etkileşim bilimsel gelişmede izlenecek stratejinin saptanması açısından oldukça önemlidir.

Education of the Madrasa and University Between 11nt and 16nt Centuries

The differentiation at the scientific development level in the Eastern and Western World is somewhat parallel to the development of the madrasa and the university. The emergence of and their influences, which played important roles in the development of scientific taught and the civilization of societies in a way, had been decisive in the formation of their future status. The aim of this research is to shed light on the cross-cultural influences of basic educational institutions of two different cultures by taking into consideration their all similarities. These influences are extremely important in pinpointing the strategy which will be followed in the scientific development.

PDF

___

Artz 1996 Frederick B. Artz, Ortaçağların Tini: İS. 200 -1500 Bir Tarihsel Gözlem, Çeviren: Aziz Yardımlı. 3. Baskı. İstanbul: İdea Yayınları.
Adıvar 1970 A. Adnan Adıvar, Osmanlı Türklerinde İlim, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1970.
Adıvar 1980 A. Adnan Adıvar, Bilim ve Din, İstanbul: Remzi kitabevi, 1980.
Asztalos 1992 Monika Asztalos, "The Faculty of Theology", A History of the University in Europe Volume I: Universities in the Middle Ages içinde (409-441), Editor: Hilde de Ridder-Symoens. Cambridge: Cambridge University Press.
Atuf 1930 Nafî Atuf, Türk Maarif Tarihi Hakkında Bir Deneme, Vol. 1. İstanbul.
Baltacı 1976 Cahit Baltacı, XV. XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri, İstanbul.
Bilge 1984 Mustafa Bilge, İlk Osmanlı Medreseleri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
Bodner ve Metz 1997 George M. Bodner and Patricia A. Metz, "Cooperative Learning: A Alternative to Teaching at a Medieval University", Australian Science Teachers Journal, XLIII-1, 23-28.
Burke 2000 Peter Burke, Bilginin Toplumsal Tarihi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları
Çüçen 2000 Kadir Çüçen, Ortaçağ Felsefesi Tarihi, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
Devellioğlu 2002 Ferit Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, İstanbul: Aydın Kitabevi.
Donnelly 2002 Matt Donnelly, "Medieval U." Christian History, XXI-1,19-22.
Er 1999 Hamit Er, Osmanlı Devletinde Çağdaşlaşma ve Eğitim, İstanbul: Rağbet Yayınları.
Garcia 1992 Antonio Garcia Y Garcia, "The Faculties of Law", A History of the University in Europe Volume I: Universities in the Middle Ages içinde (388-408), Editor: Hilde de Ridder-Symoens. Cambridge: Cambridge University Press.
Grant 1997 Edward Grant, "When Did Modern Science Begin?" American Scholar, LXVI-1, 105-113.
Hızlı 1991 Mefail Hızlı, "Osmanlılarda İlk Medreseler ve İlk Müderrisler", Milli Kültür, 88, 27-31.
İnalcık 2003 Halil İnalcık, Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600), 3.bs. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
İzgi 1997 Cevat İzgi, Osmanlı Medreselerinde İlim II, İstanbul: İz Yayınlan.
Kibre ve Siraisi 1978 Pearl Kibre and Nancy Siraisi, "The Instutional Setting: The Universities", Science in the Middle Ages içinde (120-143). Chicago.
Küken 2001 Gülnihal Küken, Ortaçağ Eğitim Felsefesi, İstanbul: Alfa Yayınlan.
Küyel 1977 Mübahat Küyel, "Klasik, Skolastik, Modern". Klasik Çağ Düşüncesi ve Çağdaş Kültür I. Simpozyumu içinde (29-42). Baskıya Hazırlayanlar: Suat Sinanoğlu, Filiz Öktem ve Candan Türkkan. Ankara: TTK.
Leff 1992 Gordon Leff, "The Trivium and Three Philosophies", A History of the University in Europe Volume I: Universities in the Middle Ages içinde (307-336), Editor: Hilde de Ridder-Symoens. Cambridge: Cambridge University Press.
Makdisi 2004 George Makdisi, Ortaçağda Yüksek Öğretim: İslam Dünyası ve Hıristiyan Batı, Çevirenler: Ali Hakan Çavuşoğlu ve Hasan Tuncay Başoğlu. İstanbul: Gelenek Yayıncılık.
Mescid 1971 İslam Ansiklopedisi: İslam Alemi, Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografi Lügati, Cilt. 8: 50-56, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı.
North 1992 John North, "The Quadrivium", A History of the University in Europe Volume I: Universities in the Middle Ages içinde (337-35$), Editor: Hilde de Ridder-Symoens. Cambridge: Cambridge University Pres.
Öğüt 1984 Deniz Öğüt, "Üniversite Tarihi Üzerine-1", Yeni Olgu, XXXI-1,49-51.
Öymen 1966 Hıfzırrahman Raşit Öymen, "Orta Çağ'm II. Yarısındaki Gelişmeler Üniversiteler ve Şehir Okulları (1200-1500)" Eğitim Hareketleri, XII-140-141, 21-30.
Sami 1989 Şemsettin Sami, Kamus-ı Türki, İstanbul.
Sayılı 2002 Aydın Sayılı, "Ortaçağ İslam Dünyasında Yüksek Öğretim Medrese: Higher Education in Medieval Islam The Madrasa", Çeviren: Pecep Duran, [Yay.y.].
Sayılı 1964 Aydın Sayılı, Ortaçağ İslam Dünyasında İlmi Çalışma Temposundaki Ağırlaşmanın Bazı Temel Sebepleri (Avrupa ile Mukayese). Araştırma I, 1963'ten ayrı basım. Ankara: Felsefe Araştırmaları Enstitüsü, Dil ve Tarih -Coğrafya Fakültesi.
Schwinges 1992 Rainer Christoph Schwinges, "Student Education, Student Life", A History of the University in Europe Volume I: Universities in the Middle Ages içinde (195-243), Editor: Hilde de Ridder-Symoens. Cambridge: Cambridge University Press.
Siraisi 1992 Nancy Siraisi, "The Faculty of Medicine". A History of the University in Europe Volume I: Universities in the Middle Ages içinde (360-387), Editor: Hilde de Ridder-Symoens. Cambridge: Cambridge University Press.
Tanilli 1998 Server Tanilli, Yüzyılların Gerçeği ve Mirası, Cilt II Ortaçağ Feodal Dünya, İstanbul: Adam Yayınları.
Tekeli ve İlkin 1999 İlhan Tekeli ve Selim İlkin, Osmanlı İmparatorluğu 'nda Eğitim ve Bilgi Üretim Sisteminin Oluşumu ve Dönüşümü, Ankara: TTK.
Unan 1999 Fahri Unan, "Osmanlı Medreselerinde İlmi Verimi ve İlim Anlayışını Etkileyen Amiller", Türkiye Günlüğü, 58: 95-105.
Uzunçarşılı 1965 İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Devletinde İlmiye Teşkilâtı, İstanbul: TTK.
1971 "Ortaçağda Avrupa Ülkelerinde Üniversitelere gerilen Hak ve İmtiyazlar", Çeviren: Necmi Eryılmaz. Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi, VII-1, 298-313.
Versan 1989 Vakur Versan, "Üniversitelerin Tarihi Gelişimi ve Toplumsal Görevi", Hukuk Araştırmaları, IV-1-3, 13-17.
Westfall 2004 Richord S. Westfall, Modern Bilimin Oluşumu, 14. bs. Çev: İsmail Hakkı Duru, Ankara: TÜBİTAK.
Yıldırım 2003 Cemal Yıldırım, Bilim Tarihi, 8. bs. İstanbul: Remzi Kitabevi.