Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının incelenmesi

Amaç: Bu çalışma bir üniversitenin Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda öğrenim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını ve bu davranışları etkileyen demografik faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Materyal-Metod: Araştırmanın evrenini Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda öğrenim gören 152 öğrenci oluşturmuştur. Araştırma kapsamına alınan öğrencilerin 128'ine ulaşılmıştır. Öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını belirlemede, gerekli izinler alınarak, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği (SYBD) kullanılmıştır. Sosyo-demografik özelliklerin yanı sıra sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkilediği düşünülen bazı faktörler ile ilgili soruların yer aldığı bir anket ve SYBD Ölçeği uygulanmıştır. Verilerin analizi t testi, tek yönlü varyans analizi ve Kruskal-Wallis H testi kullanılarak yapılmıştır. Bulgular: Öğrencilerin SYBD ölçeği puanları genel toplamda (126.52±18.93) ve alt ölçeklerden sağlık sorumluluğu (22.82±5.43), fiziksel aktivite (10.72±3.33), beslenme (14.85±3.39), kendini gerçekleştirme (39.18±6.25), kişilerarası ilişkiler (20.70±3.75) ve stres yönetimi (18.26±3.43) bulunmuştur. Öğrenciler kendini gerçekleştirmeden en yüksek, fiziksel aktiviteden en düşük puanı almıştır. Araştırmada öğrencilerin SYBD ölçeği puanlarının bölüme, mezun oldukları lise türüne, kronik bir hastalığa sahip olmaya ve günlük ortalama uyku süresine göre değiştiği görülmüştür (p0.05). Sonuç: Bu çalışmada öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları puanları orta düzeyde bulunmuştur. Öğrencilerin sağlıklı seçimler yapabilmeleri sağlanmalı, uygun sağlık eğitim girişimleri geliştirilmelidir. Sağlığı Koruma ve Geliştirme ile ilgili konulara eğitim müfredatı içinde daha fazla yer verilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlıklı yaşam biçimi davranışları, Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencileri, Sağlığın geliştirilmesi

An investigation about the healthy life style behaviours of vocational school of health services students

Objective: This descriptive research was carried out to determine the demographic characteristics that effects healthy life style behavior of the students at Vocational School of Medical Services. Material-Method: The study context included 152 students in Vocational School of Medical Services. 128 of students could be reached at the time of enrolment. The healthy life style behavior scale (HLSB) was used to measure healthy life style behaviors, after the necessary permitions obtained. Questions about sociodemographic characteristics, and some factors thought to be influential on healthy life style behaviours are asked, and the questionnaire of HLSB Scale were applied. The Data were analysed using t- test, one-way analysis of variance and Kruskal-Wallis H test. Results: The total scores HLSB scale of students (126.52±18.93), the subscales of health responsibility (22.82±5.43), the subscales of physical activity (10.72±3.33), the subscales of nutrition (14.85±3.39), the subscales of self actualization (39.18±6.25), the subscales of interpersonal relationships (20.70±3.75) and the subscales of stress management (18.26±3.43) were found. The students performed the best in self actualization and the worst in physical activity. It was seen that students' scores of HLSB scale change according to their programs, type of graduated high schools, having a chronic illness and daily sleep time (p0.05). Conclusions: As a result, healthy life style behavior of students was generally found to be at moderate level in this study. Students should be empowered to make healthy choices, and appropriate health education interventions should be developed. The issues about health protection and health promotion should take place much more in education curriculas.

Keywords:

Healthy life style behaviours, Students of vocational school of health services, Developing of health,

PDF

___

Öz F. Sağlık Alanında Temel Kavramlar. Ankara: İmaj İç ve Dış Ticaret AŞ; 2004, s.12.
Tillet LA, Pender NJ. The Health Promotion. In Tomey MA, Alligood MR, eds. Nursing Theorist and Their Work. Mosby, St Louis Baltimore; 1998, s.529-535.
Pender NJ, Murdaug CL, Parsons MA. Health Promotion in Nursing Practice. 2002. http://www.nursing.umich.edu/ faculty/chart.gif, erişim tarihi: 10 Eylül 2014.
Esin MN. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Hemşirelik Bülteni 1999; 2(45): 87- 96.
Damrosch S. General strategies for motivating people to change of their behavior. Nurs Clin North Am 1991; 26(4): 833-838.
Ottawa Charter for Health Promotion. WHO/HPR/ HEP/95.1. 17-21 Kasım 1986, Ottowa, Ontarino, Kanada. http://www.mecd.gob.es/dms-static/574eadc8-07b6-450f- b5b2-085ff1e201c8/ottawacharterhp-pdf.pdf, erişim tarihi: 10 Eylül 2014.
Gözüm S, Bağ B. Etkin sağlık eğitiminde sosyal bilişsel öğrenme kuramının kullanımı. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 1998; 1(2): 32-43.
Spellbring AM. Nursings role in health promotion. Nurs Clin North Am 1991; 26(4): 805-815.
Pasinlioğlu T, Gözüm S. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personelinin sağlık davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 1998; 2(2): 60-68.
Lee RL, Yuen Loke A. Health-promoting behaviors and psychosocial well-being of university students in Hong Kong. Public Health Nurs 2005; 22(3): 209-220.
Brill JB. Lifestyle intervention strategies for the prevention and treatment of hypertension: A review. Am J Lifestyle Med 2011; 5(4): 346-360.
Cürcani M, Tan M, Özdelikara A. Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2010; 9(5): 487-492.
Karasar N. Bilimsel Araştırma Yöntemi. 11.baskı. Ankara: Nobel Yayıncılık. 2002; s.77.
Johnson JL. Ratner PA, Bottorff JL, Hayduk LA. An exploration of Pender’s health promotion model using LISREL. Nurs Res 1993; 42(3): 132-138.
Bagwell MM. Bush HA. Improving health promotion for blue-collar workers. J Nurs Care Qual 2000; 14(4): 65-71.
Altun İ. Kocaeli’nde yaşayan halkın sağlıkla ilgili tutumlarına ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarına ilişkin bir çalışma. Sağlık ve Toplum 2002; 12(3): 41-51.
Ayaz S, Tezcan S, Akıncı F. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 9(2): 26- 34.
İlhan N, Batmaz M, Akhan LU. Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2010; 3(3): 34-43.
Aksungur A, Göktaş B, Önder Ö, Cankul İ. Öğrencilerin sağlıklı yaşam davranışlarının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi 2011; 10(1): 1-12.
Cihangiroğlu Z, Deveci SE. Fırat Üniversitesi Elazığ Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Fırat Tıp Dergisi 2011; 16(2): 78-83.
Geçgil E, Yıldız S. Adölesanlara yönelik beslenme ve stresle baş etme eğitiminin sağlığı geliştirmeye
Sayan A, Erci B. Çalışan kadınların sağlığı geliştirici Adana.
tutum ve davranışları ile özbakım gücü arasındaki ilişkinin
Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2001; 4(2): 11-19. 26. Güner İC, Demir F. Ameliyathane hemşirelerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 9(3): 17-25. 27. Bakoğlu E, Yetkin A. Hipertansiyonlu hastaların özbakım gücünün değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2000; 4(1): 41-49.