Gıda Renklendiricileri ve Sağlık Etkileşimi

Gıda katkı maddeleri içinde önemli bir yere sahip olan renklendiriciler, Uluslararası Gıda Kodeksi Komisyonu tarafından "gıdanın rengini düzenleyen veya renk vermek için eklenen madde" olarak tanımlanmaktadır. Birleşmiş Milletler (BM) organizasyonunun bir parçası olarak Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Gıda Tarım Örgütü (FAO) tarafından oluşturulan Codex Alimentarius Komisyonu (CAC) ile bağlantılı FAO/WHO Gıda Katkı Maddeleri Ortak Uzman Komitesi (JECFA), katkı maddeleri ile ilgili tüm konularda öneri ve tavsiyelerde bulunan bir kuruluştur. Gıda katkı maddelerinin içerdiği sağlık riskleri açısından değerlendirildiği çalışmalarda farklı görüşler ortaya çıkmıştır. Gıdalarda renklendiricilerin araştırıldığı çeşitli çalışmalarda izin verilen renklendiricilerin yüksek miktarlarda kullanıldığı ve ayrıca izin verilmeyen renklendiricilere rastlandığı bildirilmiştir. Çeşitli epidemiyolojik çalışmalarda renklendiricilerin insanlarda astım, aşırı duyarlılık, deri döküntüleri, erken doğum, migren, kanser, tiroid, tümör gibi hastalıklara ve kromozom hasarına neden olduğu belirtilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

gıda renklendiricileri, sağlık, etkileşim

Food Color Additives and Health Interaction

Colorants, which have an important place in food additives, are defined by the International Food Codex Commission as "a substance that regulates the color of food or is added to give color". The Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives (JECFA) affiliated with the Codex Alimentarius Commission (CAC) formed by the World Health Organization (WHO) and the Food Agriculture Organization (FAO) as part of the United Nations (UN) organization, is an authority that makes suggestions and recommendations on all matters concerning the additives. Different opinions have emerged in studies evaluating food additives in terms of health risks involved. In various studies investigating colorants in foods, it has been reported that the permitted colorants are used in high amounts and also that non-permitted colorants are encountered. In various epidemiological studies, it is stated that colorants cause diseases such as asthma, hypersensitivity, skin rashes, premature childbirth, migraine, cancer, thyroid, tumor, and chromosome damage in humans.

Keywords:

food color additives, health, interaction,

PDF

___

[1] Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği. Resmî Gazete Tarihi: 30.06.2013. [cited 2020 Dec 20]. Available from: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/06/20130630-4.htm.
[2] Tebliği, Türk Gıda Kodeksi Gıdalarda Kullanılan Renklendiriciler. Tebliğ 2002/55. Sayı28258, Madde 4, 2009. [cited 2020 Dec 21]. Available from: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2002/08/20020825.htm.
[3] Özdemir FA. (2015). Gıda Renklendiricilerinin Tayini İçin Yeni Yöntemler Geliştirilmesi. Diss. Fen Bilimleri Enstitüsü.
[4] Robinson T, McMullan G, Marchant R, Nigam P. (2001). Remediation of dyes in textile effluent: A critical review on current treatment technologies with a proposed alternative. Bioresource Technology, 77 (3): 247-255. doi: 10.1016/S0960-8524(00)00080-8.
[5] Delwiche J. (2004). The impact of perceptual interactions on perceived flavor. Food Quality and preference, 15 (2): 137-146. doi: 10.1016/S0950-3293(03)00041-7.
[6] Atman ÜC. (2004). Gıda katkı maddeleri ve gıda kontrolü. Sted, 13 (3): 86-88.
[7] Küçüköner E. Helal gıda sertifikasyonunda gıda katkı maddelerinin yeri. 1.Ulusal Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi Gıda Katkı Maddeleri: Sorunlar ve Çözüm Önerileri Kongre Kitabı. 19-20 Kasım. Ankara: Pozitif Tanıtım Hizmetleri. 2011; 12-17.
[8] Karaali A, Özçelik B. (1993). Gıda Katkısı Olarak Doğal ve Sentetik Boyalar, Gıda, 18 (6): 389-396.
[9] Özcan M, Akgül A. (1995). Gıdalar için Doğal Renk Maddeleri-I, Gıda, 20 (4): 209-213.
[10] Stich E. (2016). Food color and coloring food: quality, differentiation and regulatory requirements in the European Union and the United States. In Handbook on Natural Pigments in Food and Beverages. Woodhead Publishing. 3-27.
[11] Oluwaniyi OO, Dosumu OO, Awolola GV, Abdulraheem AF. (2009). Nutritional analysis and stability studies of some natural and synthetic food colourants. American journal of food technology. 4 (5):218-225.
[12] Chaitanya Lakshmi G. Food coloring: the natural way. Res J Chem Sci. 2014;2231(8):606.
[13] Jain A, Mathur P. Evaluating hazards posed by additives in food-a review of studies adopting a risk assessment approach. Curr Res Nutr Food Sci. 2015;3(3):243-255. doi: 10.12944/CRNFSJ.3.3.08
[14] Ekici H, Yipel M, Portakal P, Yarsan E. (2008). Gıda Katkı Maddelerinin Toksikolojik Yönden İncelemesi. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Dergisi, 1-2.
[15] Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives(JECFA). Evaluation of certain food additives and contaminants. Sixtyninth Report of The Joint FAO/WHO Expert Committee on Food dditives (JECFA). WHO Technical Report Series 952. WHO, Geneva: 2009.
[16] Boğa A, Binokay S. (2010). Gıda katkı maddeleri ve sağlığımıza etkileri. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 19 (3): 141-154.
[17] Tarnavölgyi G. (2003). Analysis of consumers attitudes towards food additives using focus group survey. Agriculturae Conspectus Scientificus, 68 (3): 193-196.
[18] Solymosi K, Latruffe N, Morant-Manceau A, Schoefs B. (2015). Food colour additives of natural origin. In Colour additives for foods and beverages. Oxford: Woodhead Publishing, 3-34. doi: 10.1016 / B978-1-78242-011-8.0
[19] Beaglehole R, Bonita R and Maqnusson R. (2011). Global cancer prevention: An important pathway to global health and development. Sydney Law School Legal Studies Research Paper, 11 (77): 1-29. doi: 10.1016/j.puhe.2011.09.029
[20] Küçükoğlu S, Köse S, Özdemir AA, Uruç S. (2019). Annelerin Katkı Maddesi Konan Gıdalar Hakkında Bilgi Ve Tutumlarının Belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 7 (2): 125-136. doi: 10.33715/inonusaglik.561151
[21] Kalyoncu A, Yurttagül M. (1995). Ankara piyasasında satılan Çeşitli dondurma, şekerleme ve pasta süslerine katılan sentetik gıda boyalarının kantitatif olarak araştırılması. Beslenme ve Diyet Dergisi, 24 (2): 279-291.
[22] Yentür G, Ekşi A, Bayhan A. (1996). Ankara piyasasında sağlanan pasta süsleri ve bazı şekerlerde sentetik boya miktarının araştırılması, Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 43: 479-484.
[23] Méndez-Vilas A. (Ed.). (2017). Science within food: up-to-date advances on research and educational ideas. Badajoz, Spain: Formatex Research Center.
[24] Pelsser LM, Frankena K, Toorman J, Savelkoul HF, Pereira RR, Buitelaar JK. (2009). A randomised controlled trial into the effects of food on ADHD. Eur Child Adolesc Psychiatry, 18: 12-19. doi: 10.1007/s00787-008-0695-7
[25] Bateman B, Warner JO, Hutchinson E, et al. (2004). The effects of a double blind, placebo controlled, artificial food colourings and benzoate preservative challenge on hyperactivity in a general population sample of preschool children. Archives of disease in childhood, 89 (6): 506-511. doi: 10.1136/adc.2003.031435
[26] McCann D, Barrett A, Cooper A, et all. (2007). Food additives and hyperactive behaviour in 3-year-old and 8/9-year-old children in the community: a randomised, double-blinded, placebo-controlled trial. The lancet, 370 (9598): 1560-1567. doi: 10.1016/S0140-6736(07)61306-3
[27] Yadav A, Kumar A, Das M, Tripathi A. (2016). Sodium benzoate, a food preservative, affects the functional and activation status of splenocytes at non cytotoxic dose. Food and Chemical Toxicology, 88: 40-47. doi: 10.1016/j.fct.2015.12.016
[28]Yuet-Wan Lok K, Chung WY, Benzie IF, Woo J. (2010). Colour additives in snack foods consumed by primary school children in Hong Kong. Food Additives and Contaminants, 3 (3): 148-155. doi: 10.1080/19393210.2010.5098