Sürdürülebilir orman yönetimi ölçüt ve göstergelerinin Türkiye için modellenmesi

Bu çalışmada, Türkiye ormancılığının ve orman kaynaklarının sosyal, ekonomik ve ekolojik koşulları dikkate alınarak “Türkiye Ulusal Sürdürülebilir Orman Yönetimi Ölçüt ve Göstergeleri”nin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, küresel düzeyde devam eden bölgesel süreçler ve özellikle uluslararası aktörlerce gerçekleştirilen ölçüt ve göstergelerin geliştirilmesinin temel alındığı toplantı ve çalışmalar gözden geçirilmiş, Orman Genel Müdürlüğü’nün halihazırda kullandığı ölçüt ve gösterge seti bir anket çalışmasıyla ülke düzeyinde sorgulanmıştır. Sonuç olarak, Türkiye orman kaynaklarının sürdürülebilir olarak yönetilip yönetilmediğini izlemek, değerlendirmek ve raporlamak için 9 ölçüt ve bunlara ilişkin 90 gösterge çalışma sonucunda tanımlanmıştır. Ulusal düzeyde ortaya konulan bu ölçüt ve göstergeler, daha sonra yapılacak bölgesel ve yönetim birimi düzeyindeki çalışmalarda altlık olarak kullanılabilecek nitelikte olup, ayrıca karar vericiler tarafından orman kaynaklarının daha etkin ve daha verimli yönetilmesinde kullanılabilecek araçlardır.

Modelling of sustainable forest management criteria and indicators for Turkey

In this study, it is aimed to state “Turkey National Sustainable Forest Management Criteria and Indicators” by taking into account Turkish forestry and forest resources of the social, economic and ecological condition. For this purpose, a global scale ongoing regional processes and especially the meetings, the studies based on the criteria and indicators development done by international actors are reviewed and the criteria and indicators set that is already used by General of the Forestry Directorate is questioned with the questionnaire. As a result, to monitor, assess and report forest resources which managed sustainably or not, 9 criteria and related 90 indicators are defined at the end of the study. This criteria and indicators put forward at the national level can be used later as the basement in the studies of regional and management level. Also, this criteria and indicators are tools that can be used by the relevant decision makers for more effective and more efficient management of forest resources.

PDF

___

Adamowicz, W., 2003. Economic indicators of sustainable forest management: Theory versus practice. Journal of Forest Economics, 9:27–40.
Akyol, A., 2004. Türkiye’de sürdürülebilir orman kaynakları yönetimi ilkeleri, göstergeleri ve uygulamalar. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Akyol, A., 2009. Sürdürülebilir orman yönetimi ölçüt ve göstergeleri açısından ülkemizdeki mevcut durum. II. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, 19– 21 Şubat 2009, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, s.36–46.
Alkan, H., Eker, M., 2005. Orman kaynaklarından faydalanmanın sürdürülebilirliğine dar ölçekli bir bakış. Türk Ormancılığında, Uluslararası Süreçte Acil Eyleme Dönüştürülmesi Gereken Konular, Mevzuat ve Yapılanmaya Yansımaları Sempozyumu, TMMOB Orman Mühendisleri Odası, 22–24 Aralık 2005, Antalya, s.423–437.
Asan, Ü., Yeşil, A., Özdemir, İ., Sağlam, S., 2005. Ormanlarda karbon birikimi ve yıllık değişiminin belirlenmesinde başvurulan temel yaklaşımlar. Türk Ormancılığında Uluslararası Süreçte Acil Eyleme Dönüştürülmesi Gereken Konular, Mevzuat ve Yapılanmaya Yansımaları Sempozyumu, TMMOB Orman Mühendisleri Odası, 22–24 Aralık 2005, Antalya, s.243–257.
Baharuddin, H.G., 2008. Timber certification: An overview. http://www.fao.org/docrep/v7850e/v7850e04.htm. Erişim Tarihi: 05.04.2008.
Brundland, G.H., 1987. Our common future. Report of the World Commission on Environment and Development, Oxford: Oxford University Press.
Burger, J.A., Kelting, D.L., 1999. Using soil quality indicators to assess forest stand management. Forest Ecology and Management, 122:155-166.
Castaneda, F., 2009. Criteria and indicators for sustainable forest management: International processes, current status and the way ahead. ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/X8080E/x8080e06.pdf. Erişim Tarihi: 23.10.2009.
CICI, 2003. Report of the international conference on the contribution of criteria and indicators for sustainable forest management: The way forward. Volume 2, February 3–7 2003, Guatemala City, Guatemala, http://www.fao.org/docrep/005/J0077E/J0077E00.htm# TopOfPage. Erişim Tarihi: 23.10.2009.
Dale, V.H., Beyeler, S.C., 2001. Challenges in the development and use of ecological indicators. Ecological Indicators, 1:3–10.
Durusoy, İ., 2002. Sertifikalandırma ve Türkiye ormancılığında gerekliliği, olabilirliği, uygulanması sürecinde karşılaşılması muhtemel darboğazların ve fırsatların irdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Durusoy, İ., 2009. Türkiye ormancılığında sürdürülebilir orman kaynakları yönetimi ölçüt ve göstergelerinin ülke ölçeğinde belirlenmesi. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
EFI, 2001. Criteria and indicators for sustainable forest management at the forest management unit level. March 2000, EFI Proceedings No 38:21-25, Nancy, France.
FAO, 1996. FAO/UNEP expert meeting on criteria and indicators for sustainable forest management in the Near East. October 15-17, Cairo, Egypt.
FAO, 2004. FAO/ITTO expert consultation on criteria and indicators for sustainable forest management. 2–4 March 2004, Cebu City, Philippines. http://www.fao.org/docrep/meeting/008/j2123e/J2123E0 0.htm#TopOfPage. Erişim Tarihi: 07.02.2010.
FSC, 2008. FSC international standard, FSC principles and criteria for forest, FSC-STD-01-001 EN. http://www.fsc.org/fileadmin/web- data/public/document_center/international_FSC_policie s/standards/FSC_STD_01_001_V4_0_EN_FSC_Princip les_and_Criteria.pdf. Erişim Tarihi: 01.10.2008.
Geray, U., 1999. Türkiye’de orman sertifikalandırma olabilirlik raporu. 30s. (Yayınlanmamış).
Gough, A.D., Innes, J.L., Allen, S.D., 2008. Development of common indicators of sustainable forest management. Ecological Indicators, 8:425–430.
Görücü, Ö., Eker, Ö., 2009. Kahramanmaraş Ayvalı baraj havzasında karbon emisyonu ve ekonomisi üzerine araştırmalar. II. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, 19–21 Şubat 2009, SDÜ, Isparta.
Gürlevik, N., Karatepe, Y., 2005. İklim değişikliği ve ormancılığımız. Türk Ormancılığında Uluslararası Süreçte Acil Eyleme Dönüştürülmesi Gereken Konular, Mevzuat ve Yapılanmaya Yansımaları Sempozyumu, TMMOB Orman Mühendisleri Odası, 22–24 Aralık 2005, Antalya, s.267–279.
Hagan, J.M., Whitman, A.A, 2006. Biodiversity indicators for sustainable forestry: Simplifting complexity. Journal of forestry. http://www.manometmaine.org/documents/HaganandW hitmanJForestry2006.pdf. Erişim Tarihi: 12.02.2010.
Heink, U., Kowarik, I., 2010. What are indicators? On the definition of indicators in ecology and environmental planning. Ecological Indicators, 10: 584–593.
ISCI, 1996. Intergovernmental seminar criteria and indicators for sustainable forest management. 19–22 August 1996, Helsinki, Finland.
ITTO, 1992. Criteria for the measurement of sustainable tropical forest management. ITTO Policy Development Series 1.
ITTO, 2005. Revised ITTO criteria and indicators for the sustainable management of tropical forests including reporting format. ITTO Policy Development Series No 15.
Kotwal, P.C., Omprakash, M.D., Gairola, S., Dugaya, D,. 2008. Ecological indicators: Imperative to sustainable forest management. Ecological Indicators, 8:104-107.
McDonald, G.T., Lane, M.B., 2004. Converging global indicators for sustainable forest management. Forest Policy and Economics, 6:63–70.
MCPFE, 2002. Improved Pan-European indicators for sustainable forest management. MCPFE Expert Level Meeting, 7-8 October, Vienna, Austria. http://www.foresteurope.org/filestore/mcpfe/Publication s/pdf/improved_indicators.pdf. Erişim Tarihi: 25.10.2009.
MCPFE, 2006. Inter-criteria and indicators (C&I) process collaboration workshop. A Collaborative Effort by the ITTO, the MCPFE, the Montreal Process, the FAO, the UNECE and the U.S. Forest Service, 8–10 June 2006, Bialowieza, Warszawa, Poland.
MCPFE, 2009. Sustainable forest management and influences on water resources–coordinating policies on forests and water. Workshop on Forests and Water 12– 14 May 2009, Antalya, Turkey.
Mendoza, G.A., Prabhu, R., 2000. Development of a methodology for selecting criteria and indicators of sustainable forest management: A case study on participatory assessment. Environmental Management, 26 (6):659–673.
Mitchell, J.E., Joyce, L.A., 2000. Applicability of Montreal process biological and abiotic indicators to rangeland sustainability: Introduction. International Journal of Sustainable Development&World Ecology, 7 (2):77–80.
Newton, A.C., Kapos, V., 2010. Biodiversity indicators in national forest inventories. http://www.unep- wcmc.org/collaborations/BINU/working_docs/indicator/ Forest%20Indicators%20Unasylva.doc. Erişim Tarihi: 18.04.2010.
Nilsson, S., 2001. Forest policy, criteria and indicators and certification. Interim Report IR-01-024, International Institute for Applied Systems Analysis, Laxenburg, Austria.
OGM, 2009. OGM sürdürülebilir orman yönetimi kriter ve göstergeleri 2008 yılı raporu. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Ankara.
Otrakçıer, T., 2006. Sürdürülebilir orman yönetimi kriter ve göstergeleri kavram notu. OGM Strateji Geliştirme Dairesi, Ankara.
Peng, C., Liu, J., Dang, Q., Zhou, X., Apps, M., 2002. Developing carbon-based ecological indicators to monitor sustainability of Ontario’s forests. Ecological Indicators, 1: 235–246.
Porsuk, T., 2009. Orman kaynaklarının turizm amaçlı tahsisine ilişkin sorunlar ve çözümleri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Poschen, P., 2000. Social criteria and indicators for sustainable forest management. A Guide to ILO Texts, International Labour Office / GTZ-Programme Office for Social and Ecological Standards, Forest Certification Working Paper No 3, Eschborn, Germany.
Prabhu, R., Colfer, C.J.P., Venkateswarlu, P., Tan, L.C., Soekmadi, R., Wollenberg, E., 1996. Testing criteria and indicators for the sustainable management of forests. Phase I. Final Report, CIFOR Special Publication, CIFOR, Bogor, Indonesia.
Prabhu, R., Colfer, C.J.P., Dudley, R.G., 1999. Guidelines for developing, testing and selecting criteria and indicators for sustainable forest management. A C&I Developer’s Reference, The Criteria & Indicators Toolbox Series 1, CİFOR, Bogor, Indonesia.
Reynolds, K.M., Johnson. K.N., Gordon, S.N., 2003. The science/policy interface in logic-based evaluation of forest ecosystem sustainability. Forest Policy and Economics, 5:433–446.
Ruitenbeek, J., Cartier, C., 1998. Rational exploitations: economic criteria & indicators for sustainable management of tropical forests. Occasional Paper No 17, Bogor, Indonesia.
Sherry, E., Halseth, R., Fondahl, G., Karjala, M., Leon, B., 2005. Local-level criteria and indicators: An aboriginal perspective on sustainable forest management. Forestry, 78 (5):513–539.
Simula, M., 2003. Criteria and indicators for sustainable forest management: Overview of progress and issues. International Conference on the Contribution of Criteria and Indicators for Sustainable Forest Management: The Way Forward CICI-2003, Scene Setting Paper, 3-7 February 2003, Guatemala.
Spangenberg, J.H., 2005. Economic sustainability of the economy: Concepts and indicators. Int. J. Sustainable Development, 8, (1/2):47–64.
Şener, F.N., 2009. Türkiye’de sürdürülebilir ormancılık uygulamalarının sertifikasyon ve akreditasyonunda sivil ve idari yapılanma [Andırın Devlet Orman İşletme Müdürlüğü ve Göksun Devlet Orman İşletme Müdürlüğü Örneği (2003–2007)]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
Tolunay, A., 2002. Kırsal kalkınma çalışmalarında ölçütler ve göstergeler. Türkiye Dağları I. Ulusal Sempozyumu, 25–27 Haziran 2002, Ilgaz Dağı, Kastamonu.
Tolunay, A., Korkmaz, M., 2004. Ormancılıkta kamu yararı ve üstün kamu yararı üzerine analizler. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8 (1):47–58.
Tolunay, A., Ayhan, V., Adıyaman, E., Akyol, A. İnce, D., 2009a. Dry matter yield and grazing capacity of kermes oak (Quercus coccifera L.) scrublands for pure hair goat (Capra hircus L.) breeding in Turkey’s Western Mediterranean Region. Journal of Animal and Veterinary Advances, 8 (2):368-372.
Tolunay, A., Ayhan, V., İnce, D., Akyol, A., 2009b. Traditional usage of kermes oak (Quercus coccifera L.) and pure hair goat (Capra hircus L.) in a silvopastoral system on Davras Mountain in Anatolia: Constraints, problems and possibilities. Journal Animal and Veterinary Advances, 8 (8): 1520-1526.
Tropenbos, 1997. Hierarchical framework for the formulation of sustainable forest management standards. Tropenbos Foundation, Netherlands.
Türker, M.F., Başkent, E.Z., Durusoy, İ., 2001. Ormancılıkta sertifikasyon: Orman kaynakları ve orman işletmeciliği üzerine etkileri, uluslararası gelişmeler ve Türkiye ormancılığında gerekliliği ve olabilirliği. I. Ulusal Ormancılık Kongresi, Türkiye Ormancılar Derneği Yayını, Kongre Serisi No 1, Ankara, s.294–305.
Wijewardana, D., Caswell, S., Lerche, C.P., 1997. Sürdürülebilir orman yönetimi için kriter ve göstergeler. XI. Dünya Ormancılık Kongresi Bildirileri, Antalya, 6:3–17.
Wolfslehner, B., Vacik, H., 2008. Evaluating sustainable forest management strategies with the analytic network process in a pressure-state-response framework. Journal of Environmental Management, 88:1–10.