Osmanlı Devleti'nin Balkanlardan çekilmesi sürecinde Mevlevîhânelerin durumu: Yenişehir (Larissa) Mevlevîhânesi örneği

Yenişehir Mevlevîhânesi hakkında kuruluşundan 19. yüzyıl başlarına kadar yeterince bilgimiz yoktur. 1881 yılında Teselyanın Yunanistan hakimiyetine geçmesi ve bu bölgenin en önemli şehri olan Yenişehirin (Larissa) Yunanistana terk olunmasından sonra Müslüman ahalinin çoğunluğu bölgeden göç etmiştir. Bu durum üzerine Yenişehirde bulunan Mevlevîhânenin idaresi zorlaşmıştır. Bu hususta dergâhın Şeyhi Mehmet Keleş Efendi, kendilerine dergâhın yıkılacağı ve şehri terk etmelerinin söylendiğini ifade ederek zorunluluktan dolayı Bursaya gelmiştir. Bu çalışmada Osmanlı Devletinin Balkanlardan çekilmesi sürecinde mevlevîhânelerin içine düştüğü durumlara örnek olması açısından Yenişehir (Larissa) Mevlevîhânesinin durumu incelenmeye çalışılacaktır.

The situatı on of Mevlevihanes in the Ottoman Balkans during the period of dissolutıon: A case study of Yenişehir (Larissa)

We dont have enough information about Larissa Mevlevihanesi from the establishment period until the beginning of the nineteenth century. In 1881 Teselya came under the Greek domination. Thus, one of the most important city of Yenişehir (Larissa) in the Otoman Balkans the left to Greece. Following this, majority of Muslim population started to emigrate to Turkey and in a very short period of time left the region in a masses. In terms of maintenance and administrative point of view the mentioned immigration made the situation worse for Yenişehir (Larissa) Mevlevihanesi. In this difficult circumstances Şeyh Mehmet Keleş Efendi left Yenişehir for Bursa. This paper is intended to examine Mevlevihanesi in the Ottoman Balkans with particuler referances to Yenişehir (Larissa).

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)

Başbakanlık Osmanlı Arşivi İradeler Orman ve Maadin (BOA İ.OM)

BOA, İ. OM. D.N: 8, G.N: 1320- Z 1

Başbakanlık Osmanlı Arşivi Dahiliye Mektubi Kalemi (BOA DH. MKT)

BOA, DH. MKT, D.N: 689, G.N: 48

BOA. DH. MKT. D.N: 1026, G.N: 52

Başbakanlık Osmanlı Arşivi İradeler Taltifat (BOA İ. TAL) BOA, İ.TAL. D.N:237, G.N: 1318 N 07

Başbakanlık Osmanlı Arşivi İradeler Evkaf

BOA, İ.EV. D.N:14, G.N: 1314-R 10

BOA, İ.EV. D.N:26, G.N: 1318-B 22

Başbakanlık Osmanlı Arşivi İradeler

BOA. İ. DH. D.N: 1171, G.N: 91533

Başbakanlık Osmanlı Arşivi Cevdet Nafia

BOA. C. NF. D.N: 42, G.N: 2062

Başbakanlık Osmanlı Arşivi Sadaretten Müteferrik Belgeler (BOA A.M) BOA. A.M. D.N: 19, G.N:22

Başbakanlık Osmanlı Arşivi Yıldız Perakende Arzuhaller ve Jurnaller (Y. PRK. AZJ) BOA, Y.PRK. AZJ. D.N:18, G.N: 45

Başbakanlık Osmanlı Arşivi Yıldız Perakende Meşihat Dairesi Maruzatı (Y. PRK. MŞ)

BOA, Y.PRK. MŞ. D.N:5, G.N: 23 Salnameler

1303 Konya Vilayet Salnamesi

Tetkik Eserler

Abdülbaki Nasır Dede, Defter-i Dervişan II, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi Kütüphanesi, nr. 18112

Defter-i Dervişan, (2011) Yenikapı Mevlevîhanesi Günlükleri, Haz. Bayram Ali Kaya, Sezai Küçük, Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, İstanbul

Esrar Dede, (2000) Tezkire-i Şuara-yı Mevlevîye, Haz. İlhan Genç, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2000, s. 517.

Gölpınarlı, Abdülbâki; (1983) Mevlânâdan Sonra Mevlevîlik, İnkılap ve Aka Kitabevi, İstanbul

Karpuz, Haşim, (2010) Balkan Mevlevîhaneleri, Akademik Sayfalar, c. 9, sy.7, 3 Mart 2010, ss. 100- 101.

Mehmet Süreyya, (1996), Sicill-i Osmani, Haz. Nuri Akbayar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996

Osman Nuri, (1327), Abdülhamid-i Sani Devr-i Saltanatı, İstanbul

Özbek, Nadir; (2002) Osmanlı İmparatorluğunda Sosyal Devlet, İletişim Yayınları, İstanbul

Özcan, Nuri Asım Bey, Giriftzen, DİA, c. 3, ss. 476-477 Sakıb Dede, (1283) Sefine-i Nefise-i Mevlevîyan, Matbaa-yı Vehbi, Mısır

Shaw, Stanford; (1994) Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, C.1, Çev. Mehmet Harmancı, E Yayınları, İstanbul

Şimşir, Bilal N.; Rumeliden Türk göçleri, Belgeler, TTK Yayınları Ankara 1989, c. III