Kütahya ve Köprüören Ovalarındaki Yüzey ve Yeraltısularının Hidrojeokimyasal Özellikleri ve İz Element İçerikleri

Bu çalışma Kütahya ve Köprüören ovalarındaki yüzey ve yeraltısularının hidrojeokimyasal özelliklerinin incelenmesi ve iz element içeriklerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Her iki ovada bulunan yüzey ve yeraltısularının majör iyon ve iz element analizleri yapılmıştır. Major iyon analizlerine göre bölgedeki doğal suların kimyasal fasiyesi karbonatlı kayalarca denetlenmektedir. Örneklenen sularda bazı iz element derişimlerinin içme suyu standartlarındaki sınır değerleri aştığı belirlenmiştir. Her iki ovada özellikle arsenik (As) derişimleri on farklı noktada içme suları için 10 ppb olarak önerilen sınır değeri aşmaktadır. Köprüören ovasında Enne Barajı’na drene olan Köprüören Deresi’nde kurşun (Pb) ve antimon (Sb) derişimleri eşik değerlerin üzerindedir. Arsenik ve antimon dışında demir (Fe), çinko (Zn) ve mangan (Mn) derişimlerinin yerel sanayi kuruluşlarının bulunduğu kesimlerde veya maden işletmeleri civarında yüksek derişimlere ulaştığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yeraltısuyu, Jeokimya, İz element, Kütahya, Köprüören

Hyrogeochemical Features and Trace Element Contents of Surface and Groundwaters in Kütahya and Köprüören Plains

The aim of this study is to investigate the geochemical properties of surface and groundwater in Kütahya and Köprüören plains and to determine the trace element contents. Major ion and trace element analysis of surface and groundwater in both plain were performed. According to major ion analysis, the chemical facies of natural waters in the region are controlled by carbonate rocks. It is determined that some trace element concentrations exceed the limit values in drinking water standards. Particularly, arsenic (As) concentrations in both plains exceed the recommended limit value of 10 ppb for drinking water at ten different points. The concentration of lead (Pb) and antimony (Sb) at Köprüören creek, which is drained to Enne Dam in Köprüören plain, is above the threshold values. In addition to arsenic and antimony, the concentrations of iron (Fe), zinc (Zn) and manganese (Mn) were found to be high in the regions where the local industrial establishments were located or in the vicinity of the mine enterprises.

Keywords:

Groundwater, Geochemistry, Trace element, Kütahya, Köprüören,

PDF

___

[1] World Health Organisation 2017. Guidelines for Drinking-Water Quality. Fourth edition incorporating the first addendum, World Health Organization, Geneva, 541s.
[2] Arslan, Ş., Çelik, M., Dokuz, U.E., Berhe, B.A. 2013. Köprüören Havzasında (Kütahya) insan kaynaklı su kirliliği. 2. Tıbbi Jeoloji Çalıştayı, 4-6 Aralık 2013, Antalya, 213-219.
[3] Arslan, Ş., Çelik, M., Dokuz, U.E., Berhe, B.A. 2014. Surface and Ground Water Quality in Köprüören Basin (Kütahya), Turkey. Proccedings of European Geosciences Union General Assembly, Vienna, Vol. 16, EGU-2014-725.
[4] Arslan, Ş., Nalbantçılar, M.T. 2012. Gümüşköy (Kütahya) dolayındaki suların risk değerlendirilmesi. 65. Türkiye Jeoloji Kurultayı, 2-6 Nisan 2012, Ankara, 126-127.
[5] Bozkurt, Y., Arslan, R., 2017. Kamusal hizmet sunumunda suyun yeri: Kütahya Belediyesi örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 201-213.
[6] Akçakaya, A., Sümer, U. M., Demircan, M., Demir, Ö., Atay, H., Eskioğlu, O., Gürkan, H., Yazıcı, B., Kocatürk, A., Şensoy, S., Bölük, E., Arabacı, H., Açar, Y., Ekici, M., Yağan, S., Çukurçayır, F. 2016. Yeni Senaryolar ile Türkiye İklim Projeksiyonları ve İklim Değişikliği-TR2015-CC. Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 149s.
[7] Özcan, M. 2018. Kütahya ve Köprüören Ovalarındaki Yüzey ve Yeraltısularındaki Ağır Metal Kirliliğinin İncelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 69s., Kütahya.
[8] MTA, 2002. Türkiye 1/500000 Ölçekli Jeoloji Haritası, İzmir paftası. MTA Genel Müdürlüğü, Ankara
[9] MTA, 2002. Türkiye 1/500000 Ölçekli Jeoloji Haritası, Ankara paftası. MTA Genel Müdürlüğü, Ankara
[10] Özburan. M. 2009. Kütahya ve çevresinin neotektonik incelemesi. Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, 209s, Kocaeli.
[11] Okay. A. I. 1981. Kuzeybatı Anadolu’daki Ofiyolitlerin Jeolojisi ve Mavişist Metamorfizması (Tavşanlı-Kütahya). Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 24, 85-95.
[12] Baş. H., 1983. Domaniç-Tavşanlı-Kütahya-Gediz Yöresinin Tersiyer Jeolojisi. Jeoloji Mühendisliği, 27, 11-18.
[13] Akdeniz, N., Konak, N., 1979. Simav-Emet-Tavşanlı – Dursunbey - Demirci yörelerinin jeolojisi. MTA Genel Müdürlüğü, Rapor No:6547.
[14] DSİ, 1981. Kütahya ve Köprüören ovaları hidrojeolojik etüt raporu. DSİ Genel Müdürlüğü. Ankara. 65s.
[15] Parkhurst, D. L. ve Appelo C. A. J., 1999. User’s quide to PHREEQC (Version 2)-a computer program for speciation, batch-reaction, one-dimensional transport, and inverse geochemical calculations, USGS Water Resources Investigation Report 99-4259, 312s.
[16] Oke T. R. 1973. City size and the urban heat island. Atmospheric Environment, 7, 769-779.
[17] TS 266, 2005. Sular-İnsani Tüketim Amaçlı Sular. Türk Standardları Enstitüsü, Ankara.
[18] Backman, B., Bodiš, D., Lahermo, P., Rapant, S., Tarvainen, T., 1998. Application of a groundwater contamination index in Finland and Slovakia. Environmental Geology 36(1-2), 55-64.