Evlilik Doyumu ve Yaşam Doyumu: Maneviyatın Aracılık Etkisi

Bu araştırmada, eşlerin evliliklerinden aldıkları doyum ile yaşam doyumları arasındaki ilişkide maneviyatın aracı rolünü incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemi olan ilişkisel desen benimsenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul ilinde ikamet eden 525’i kadın ve 61’i erkek olmak üzere 586 evli birey oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, “Evlilik Yaşam Ölçeği”, “Yaşam Doyumu Ölçeği”, “Manevi Yönelim Ölçeği” ve demografik bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada, betimsel istatistikler, korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Yapılan analizlerin sonucuna göre, evlilik doyumunun yaşam doyumunu ve maneviyatı yordadığı; maneviyatın yaşam doyumunu yordadığı ve evlilik doyumu ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide maneviyatın kısmi aracı rol üstlendiği saptanmıştır. Diğer bir deyişle, evlilik doyumunun hem doğrudan hem de maneviyat aracılığıyla yaşam doyumu üzerinde etkisi bulunmaktadır. Bulgular ilgili alan yazın çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Evlilik, Evlilik Doyumu, Maneviyat, Yaşam Doyumu, Aracılık

Marital Satisfaction and Life Satisfaction: The Mediating Effect of Spirituality

The present study aims to investigate the mediating role of spirituality in the relationship between couples’ marital satisfaction and life satisfaction. The study was conducted following the relational design, one of the quantitative research methods. The study group included 586 married individuals residing in Istanbul, Turkey, of whom 525 were female and 61 were male. Three scales, the Married Life Scale the Life Satisfaction Scale, and the “Spiritual Orientation Scale, were used together with a demographic information form to collect data for the study. Moreover, descriptive statistics, correlation, and regression analyzes were conducted over the course of the study. The analysis findings demonstrated that marital satisfaction predicted life satisfaction and spirituality, that spirituality predicted life satisfaction, and that spirituality played a partial mediating role in the relation between marital satisfaction and life satisfaction. In other words, it was determined that marital satisfaction had both a direct and, via spirituality, a indirect impact on life satisfaction. The findings are discussed in light of the literature.

Keywords:

Marriage, Marital Satisfaction, Spirituality, Life Satisfaction, Mediation,

PDF

___

Anthony, M. (1993). The relationship between marital satisfaction and religious maturity. Religious Education, 88, 97-108. Aracılık. (t.y.). Yapısal eşitlik modellemesi. Retrieved from http://www.yapisalesitlik.com/yem.php?gln Arshad, M., Mohsin, M. N., & Mahmood, K. (2014). Marital adjustment and life satisfaction among early and late marriages. Journal of Education and Practice, 5(17), 83-90. Aydoğan, D., Özbay, Y., & Büyüköztürk, Ş. (2017). Özgünlük Ölçeği’nin uyarlanması ve özgünlük ile mutluluk arasındaki ilişkide maneviyatın aracı rolü. The Journal of Happiness ve Well-Being, 5(1), 38-59. Balcı Arvas, F. (2017). Dindarlığın evlilik doyumu üzerindeki etkileri ve değerlerin, dindarlık ve evlilik doyumu ilişkisi üzerindeki arabulucu rolü (Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The Moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182. Bayer, Ö. (2016). Evli bireylerde evlilik doyumu ve çok boyutlu algılanan sosyal desteğin öznel iyi oluş üzerindeki yordayıcı rolünün incelenmesi. International Conference of Strategic Research in Social Science and Education, 14(16), 116-133. Bilen, M. (t.y.). Sağlıklı insan ilişkileri. Ankara: Armoni LTD. ŞTİ. Brimhall, A. S., & Butler, M. H. (2007). Intrinsic vs. extrinsic religious motivation and the marital relationship. The American Journal of Family Therapy, 35(3), 235-249. http://dx.doi.org/10.1080/01926180600814684 Burke, M. T., Chauvin, J. C., & Miranti, J. G. (2005). Religious and spiritual issues in counseling: Applications across diverse populations. New York: Brunner-Routledge. Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi. Canbulat, N., & Çankaya, Z. C. (2014). Evli bireylerin öznel iyi olma düzeylerinin yordanması. Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 556-576. Cihan Güngör, H. (2007). Evlilik doyumunu açıklamaya yönelik bir model geliştirme (Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Celenk, O., & van de Vijver, F. J. (2013). What makes couples happy? Marital and life satisfaction among ethnic groups in the Netherlands. Journal of Cross-Cultural Psychology, 44(8), 1275-1293. http://dx.doi.org/10.1177/0022022113486003 Cohen, A. B. (2002). The importance of spirituality in well-being for Jews and Christians. Journal of Happiness Studies, 3, 287–310. Craddock, A. E. (1991). Relationships between attitudinal similarity, couple structure, and couple satisfaction in married and de facto couples. Australian Journal of Psychology, 43, 11–16. Çağ, P. (2016). Evlilik doyumu: Bir model testi (Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Çakır, O. (2014).Evlilik doyumunu açıklamaya yönelik bir model: Uyumsuz şemalar, bağlanma stilleri ve duygusal düzenleme (Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Çelik, M. & Tümkaya, S. (2012). Öğretim elemanlarının evlilik uyumu ve yaşam doyumlarının iş değişkenleri ile ilişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 223-238. Çetinkaya, S. K., & Gençdoğan, B. (2014). The relationship between marital quality, attitudes towards gender roles and life satisfaction among the married individuals. Psychology, Society, & Education, 6(2), 94- 112. David, P. & Stafford, L. (2015). A relational approach to religion and spirituality in marriage: The role of couples’ religious communication in marital satisfaction. Journal of Family Issues, 36(2), 232-249. http://dx.doi.org/10.1177/0192513X13485922 Diener, E. (1984). Subjective wellbeing. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575. Diener, E., Suh, E., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress, Psychological Bulletin, 125, 276-302. Diener, E., Gohm, C., Suh, E., & Oishi, S. (2000). Similarity of the relations between marital status and subjective wellbeing across cultures. Journal of Cross-Cultural Psychology, 31, 419-436. http://dx.doi.org/10.1177/0022022100031004001 Diener, M. L., & Diener McGavran, M. B. (2008). What makes people happy? A developmental approach to the literature on family relationships and well-being. In M. Eid &R. Larsen (Ed.).The science of subjective well-being (ss. 347-375). New York: Guilford Press. Diyanet İşleri Başkanlığı. (2014). Türkiye’de dini hayat. Retrieved from http://www2.diyanet.gov.tr/StratejiGelistirme/ Dudley, M. & Kosinski, F. (1990). Religiosity and marital satisfaction: a research note. Review of Religious Research, 32, 78-86. Ellison, C. G., Bartkowski, J. P., & Anderson, K. L. (1999). Are there religious variations in domestic violence?Journal of Family Issues, 20(1), 87-113. http://dx.doi.org/10.1177/019251399020001005 Ellison, C. G., Burdette, A. M.,& Wilcox, W. B. (2010). The couple that prays together: Race and ethnicity, religion, and relationship quality among working-age adults. Journal of Marriage and Family, 72, 963-975. http://dx.doi:10.1111/j.1741-3737.2010.00742.x Erbek, E., Beştepe, E., Akar, H., Eradamlar, N.&Alpkan, R. L. (2005). Evlilik uyumu. Düşünen Adam, 18(1), 39-47. Fenell, D. L. (1993). Characteristics of long term marriages. Journal of Mental Health Counseling, 15, 446-460. Fidanoğlu, O. (2006). Evlilik uyumu, mizah tarzı ve kaygı düzeyi arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Fincham, F. D., & Bradbury, T. N. (1987). The assessment of marital quality: A reevaluation. Journal of Marriage and the Family, 49(4), 797-809. doi: 10.2307/351973 Fincham, F. D., Ajayi, C., & Beach, S. R. (2011). Spirituality and marital satisfaction in African American couples. Psychology of Religion and Spirituality, 3(4), 259-268. https://doi.org/10.1037/a0023909 Genia, V., & Cooke, B. A. (1998). Women at midlife: Spiritual maturity and life satisfaction. Journal of Religion and Health, 37(2), 115-124. Gove, W. R., Hughes, M., & Style, C. B. (1983). Does marriage have positive effects on the wellbeing of the individual? Journal of Helth and Social Behavior, 24, 122–131. Greeley, A. M. (1991). Faithful attraction: Discovering intimacy, love and fidelity in American marriage. New York, NY: Tome Doherty Associates. Heller, D., Watson, D., &Illies, R. (2006). The dynamic process of life satisfaction. Journal of Personality, 74(5), 1421-1450. http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-6494.2006.00415.x Heppner, P. P., Wampold, B. E., & Kivlighan, D. M., Jr. (2013). Psikolojik danışmada araştırma yöntemleri (D. M. Siyez, Çev.) Ankara: Mentis Yayıncılık. Hunler, O. S., & Gencoz, T. (2005). The effects of religiousness on marital satisfaction: Testingthe mediator role of marital problem solving between religiousness and marital satisfaction relationship. Contemporary Family Therapy: An International Journal, 27,123-126. Hünler, O. S., & Gençöz, T. (2003). Boyun eğici davranışlar ve evlilik doyumu ilişkisi: Algılanan evlilik problemleri çözümünün rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 18(51), 99-108. Hunt, R. & King, M. (1978). Religiosity and marriage.Journal for the Scientific Study of Religion, 17, 399-406. Joshanloo, M., & Daemi, F. (2014). Self esteem mediates the relationship between spirituality and subjective wellbeing in Iran. International Journal of Psychology. http://dx.doi.org/10.1002/ijop.12061 Kallampally, G. A., Oakes, K. E., Lyons, H. Z., Greer, J. M., & Gillespie, C. K. (2008). Gender, psychological resilience, acculturation and spirituality as predictors of Asian Indian American marital satisfaction. Journal of Spirituality in Mental Health, 10(1), 35-52. http://dx.doi:10.1300/J515v10n01_04 Kasapoğlu, F. (2015). Manevi Yönelim Ölçeği'nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi,16(3), 51-68. http://dx.doi.org/10.17679/iuefd.16360640 Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeylerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Kurt, İ. E. (2018). Ebeveynlik stresi ve evlilik kalitesi arasındaki ilişkide stresle çift olarak baş etmenin aracı rolünün incelenmesi (Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Kwon, S.Y. (2008). Wellbeing and spirituality from a Korean perspective: based on the study of culture and subjective wellbeing. Pastoral Psychology, 56, 573-584. Larson, J. H., & Holman, T. B. (1994). Predictors of marital quality and stability. Family Relations, 43, 228 -237. https://doi.org/10.2307/585327 Lauer, R. H., Lauer, J. C., & Kerr, S. T. (1990). The long term marriage: Perceptions of stabilityand satisfaction. International Journal of Aging and Human Development,31, 189-195. https://doi.org/10.2190/H4X7-9DVX-W2N1-D3BF Lipsey, M. W., &Wilson, D. B. (2001). Applied social research methods series; Vol. 49. Practical meta-analysis. Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc. Mahoney, A. (2010). Religion in families, 1999-2009: A relational spirituality framework. Journal of Marriage and Family, 72, 805-827. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2010.00732.x Mookherjee, H. N. (1997). Marital status, gender and perceptiton of well-being. The Journal of Social Psychology, 137(1), 95-105. https://doi.org/10.1080/00224549709595417 Morris, W. (2001). The American heritage dictionary of the English language (4th ed.). New York: Houghton Mifflin. Myers, J. E., Sweeney, T. J., &Witmer, J. M. (2000). The Wheel of wellness counseling for wellness: A holistic model for treatment plannig. Journal of Counseling and Development, 78(3), 251-266. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.2000.tb01906.x Ng, K. M., Loy, J. T. C., Gudmunson, C. G., & Cheong, W. (2009). Gender differences in marital and life satisfaction among Chinese Malaysians. Sex Roles, 60(1-2), 33-43. Orbuch, T. L., House, J. S., Mero, R. P., & Webster, P. S. (1996). Marital quality over the life course. Social Psychology Quarterly, 162-171. https://doi.org/10.2307/2787050 Özbey, S. (2012). Ebeveynlerin evlilik uyumu ve algıladıkları sosyal destek ile altı yaş çocuklarının problem davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 43-62. Özgüven, İ.E. (2000). Evlilik ve aile terapisi. Ankara: Pdrem Yayınları. Perrone-McGovern, K. M., Boo, J. N., &Vannatter, A. (2012). Marital and life satisfaction among gifted adults. Roeper Review, 34(1), 46-52. https://doi.org/10.1080/02783193.2012.627552 Robinson, L. C., & Blanton, P. W. (1993). Marital strengths in enduring marriages. Family Relations, 42, 38-45. https://doi.org/10.2307/584919 Rosen-Grandon, J. R., Myers, J. E., & Hattie, J. A. (2004). The relationship between marital characteristics, marital interaction processes and marital satisfaction. Journal of Counseling and Development, 82, 58-68. https://doi.org/10.1002/j.1556-6678.2004.tb00286.x Roth, P. (1988). Spiritual well-being and marital adjustment. Journal of Psychology and Theology, 16, 153-158. https://doi.org/doi.org/10.1177/009164718801600204 Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). To be happy or to be self-fulfilled: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. In S. Fiske (Ed.), Annual Review of Psychology (pp.141-166). Palo Alto, CA: Annual Reviews, Inc. Salarifer, M. R., Musaviasl, S. M., Şücai, M. S. & Devlethah, M. (2014). İslami kaynaklar ışığında ruhsal hijyen (K. Çamurcu, Çev.) İstanbul: El Mustafa Yayınları. Sawatzky, R., Ratner, P. A., & Chiu, L. (2005). A Meta analysis of the relationship between spirituality and quality of life. Social Indicators Research, 72(2), 153-188. Schumm, W. R. (1985). Beyond relationship characteristics of strong families: Contrasting a model of family strengths. Family Perspective, 19, 1-9. Seligman, M. E. P. (2007). Gerçek mutluluk (S. Kunt, Çev.) Ankara: HYB Yayınları. Soylu, Y., & Kağnıcı, D. Y. (2015). Evlilik uyumunun empatik eğilim, iletişim ve çatışma çözme stillerine göre yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43), 44-54. Spanier, G. B., & Lewis, R. A. (1980). Marital quality: A review of the seventies. Journal of Marriage and the Family, 42(4), 825-839. https://doi.org/10.2307/351827 Stone, E., & Shackelford, T. (2007). Marital satisfaction. In R. F. Baumeister & K. D. Vohs (Eds.). Encyclopedia of social psychology (pp. 541- 544).Thousand Oaks, CA: Sage. Strycharz, S. J. (2004). The relationship of spirituality and marital satisfaction among Roman Catholic couples. Dissertation Abstracts International: Section B: The Sciences and Engineering, 64, 4115. Stutzer, A., & Frey, B. S. (2006). Does marriage make people happy, or do happy people get married? The Journal of Socio-Economics, 35(2), 326-347. Sullivan, K. T. (2001). Understanding the relationship between religiosity and marriage: An investigation of the immediate and longitudinal effects of religiosity on newlywed couples. Journal of Family Psychology, 15(4), 610-626. https://doi.org/10.1037/0893-3200.15.4.610 Tezer, E. (1986). Evli eşler arasındaki çatışma davranışları: Algılama ve doyum (Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Turner, R. P., Lukoff, D., Barnhouse, R. T., & Lu, F. G. (1995). Religious or spiritual problem:A culturally sensitive diagnostic category in the DSM-IV. The Journal of nervous and mental disease, 183(7), 435-444. Tutarel-Kışlak, Ş. & Göztepe, I. (2012). Duygu dışavurumu, empati, depresyon ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiler. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 27-46. Tülek, N. (2011). Evli bireylerin öznel iyi olma düzeylerinin yordanması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Ümmet, D. (2017). Genel psikolojik sağlık ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide evlilik uyumunun aracı rolü. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 159-175. Van Dierendonck, D., & Mohan, K. (2006). Some thoughts on spirituality and eudaimonic well-being. Mental Health, Religion & Culture, 9(3), 227–238. https://doi.org/10.1080/13694670600615383 Wills, E. (2009). Spirituality and subjective well-being: Evidences for a new domain in the personal well-being index. Journal of Happiness Studies,10(1), 49-69. Wilson, W. (1967). Correlates of avowed happiness. Psychological Bulletin, 67, 294–306. http://dx.doi.org/10.1037/h0024431 Wolfinger, N. H., & Wilcox, W. B. (2008). Happily ever after? Religion, marital status, gender and relationship quality in urban families. Social Forces, 86(3), 1311-1337. https://doi.org/10.1353/sof.0.0023 Yazıcı Çelebi, G. (2016).Bağlanma stilleri, ilişkilere ilişkin bilişsel çarpıtmalar, kişilerarası ilişki tarzları ve kişilik özelliklerinin evlilik uyumunu yordamadaki rolünün incelenmesi (Doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü , Trabzon). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Yıldız, M. A., & Baytemir, K. (2016). Evli bireylerde evlilik doyumu ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide benlik saygısının aracılığı. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 67-80. http://dx.doi.org/10.17679/iuefd.17181627 Yıldız, M. A., & Büyükşahin-Çevik, G. (2016). Evli bireylerin evlilik doyumlarının ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 13(1), 227-242. https://doi.org/10.14687/ijhs.v13i1.3417 Zullig, K. J., Ward, R. M., & Horn, T. (2006). The association between perceived spirituality, religiosity, and life satisfaction: The mediating role of self-rated health. Social Indicators Research, 79(2), 255. https://www.cnnturk.com/turkiye/turkiyede-son-10-yilda-evlilikler-azaldi-bosanmalar-artti Retrieved in 30.05.18