Bilindiği gibi, tarihi şahıslar ve büyük aydınların (İsmail Gaspıralı, Ziya Gökalp, Zeki Velidi Togan, Sadri Maksudi Arsal, Mustafa Çokay) temelde siyasî, ictimaî fikirlerinin gelişmeleri başlangıçta kendi nesilleri, kendi halkları, kendi milleti için hizmet etmekle alakalıdır. Meşhur milliyetçiler olarak tanınınca, onların bakışları genişledikçe, siyasi, sosyolojik ve ideolojik platformları da global meseleleri tasvirlemede, onları şu veya bu şekilde çözme ümitlerinde gelişmeler de görülüyor. Elbette, problemlere dünyevi açıdan yaklaşma çabaları doğal fikri gelişmesinin meyvesi olarak kabul edilmelidir.....