LİVANELİ (ARTVİNLİ) MEMURLAR BAĞLAMINDA OSMANLI DEVLETİ’NDE TEVCİH VE AZİL SEBEPLERİ

Osmanlı Devleti’nin büyük bir coğrafyaya hükmetmesi nedeniyle devlet işlerinin yürütülmesi için bazı kurumlara ihtiyaç duyulmuştur. Sicill-i Ahvâl İdaresi de bu kurumlardan bir tanesidir. Osmanlı Devleti bu kurum sayesinde devlette çalıştıracağı memurlar hakkında, onların çalışma hayatlarına ilişkin bilgiler de tutmuştur. Bu bilgiler, memurların atanmasında devlet yöneticilerine düzenli bir bilgi akışı sağlamaktaydı. Özellikle de Osmanlı’nın son dönemleri diyebileceğimiz yıllarında (19. Yüzyıl) faaliyet gösteren bu idare, memurların atanma, terfi, tayin ve azledilme gibi işlerinde kayıt tutmuştur. Bu çalışmada da ana kaynak olarak bu idarenin tuttuğu kayıtlar esas alınmıştır. Kayıtlar içerisinde ise doğum yerleri Livane (Artvin) ve ilçeleri olan memurlar esas alınmıştır. Livaneli memurların aldıkları ödül, nişân ve tevcihler incelenmiştir. Osmanlı Devleti neye dayanarak memuruna ödül veya tevcih veriyordu? Nişânlar hangi ölçütler dâhilinde elde ediliyordu? Bu çalışmayla bu sorulara ve aynı zamanda Osmanlı Devleti’nde memurlar hangi gerekçelerle azlediliyorlardı, sorusuna bir cevap verilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Azil, Livane, Osmanlı Devleti, Sicill-i Ahvâl, Tevcih

REASONS FOR DISMISSAL AND GRANTS OF OFFICERS FROM LIVANE (ARTVIN) IN THE OTTOMAN EMPIRE

Due to domination on a wide geographical area, the Ottoman Empire needed some institutions for conduction of works. Department of Sicill-i Ahvâl (Personal Information) is one of them. The Ottoman Empire used to acquire information about state’s civil servant to work regarding their work life. Such information was used by the administration for appointment of civil servants. Specifically, this department which we can state was active during (19. Century) last decades of the Ottoman Empire was the point of reference to appoint, promote, reappoint and dismiss a civil servant. The records kept by this department compose the principal sources for this study. The civil servants whose place of birth is either Livane (Artvin) or the districts around are the principal focus in this study. Their prizes, badges and grants were analyzed. What did the Ottoman Empire do to award a grant or prize? What kind of criteria were necessary to award a grant? This study aims to reveal under what conditions officiers were dismissed in the Ottoman Empire and other relevant questions.

Keywords:

Dismissal, Livane, Personal Information Records, The Ottoman Empire, Grant,

PDF

___

Dahiliye Nezareti, Sicill-i Ahval İdaresi Defterler (DH.SAİDd.) Dosya No: 1/Gömlek No: 986; 2/88; 2/148; 2/680; 3/552; 4/840; 4/892; 8/269; 10/112; 10/968; 16/313; 17/407; 22/83; 22/123; 22/229; 22/339; 22/487; 22/488; 23/35; 23/221; 25/489; 25/490; 34/193; 36/130; 40/5; 40/73; 40/487; 44/451; 49/35; 55/167; 59/439; 60/341; 61/299; 71/211; 75/353; 81/13; 82/329-330; 85/479; 95/341-342; 103/241; 106/147; 109/215; 110/305; 110/439; 111/289; 112/89; 117/483; 118/83; 123/213; 127/403; 135/393; 145/253; 147/359; 149/481; 154/379; 164/131; 164/419; 192/175.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi (2000), (Haz. Yusuf İhsan Genç-Hacı Osman Yıldırım-Nazım Yılmaz-Mustafa Küçük-Sinan Satar-İbrahim Karaca), İstanbul: Devlet Arşivleri Yayınları.
Bozkurt, N. (2007), “İbrahim Hakkı (Paşa)’nın 1877 Tarihli Dersaadet Belediye Kanununa Dair Layihası”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (18): 21-40.
Bozkurt, N. (2011), “Sicill-i Ahvâl Defterlerine Göre Simavlı Memurlar”, Akademik Bakış Dergisi, (27): 1-12.
Çetin, A. (1992), “Sicill-i Ahvâl Defterleri ve Dosyaları”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, (65): 34-43.
Gül, A. (2014), “Osmanlı Devleti Bürokrasisinde Dersimli Memurlar (Sicil-i Ahval Defterlerine Göre)”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2/6): 286-308.
Gültepe, N. (1999), “Osmanlılarda Bürokrasi: Merkezi Yönetimi”, Osmanlı, C. 6, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları: 241-255.
Devellioğlu, F. (2006), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi.
İmlak, Ö. F. (2012), Sicill-i Ahvâl Defterlerinde Göre Osmanlı Bürokrasisinde Eğinli (Kemaliyeli) Devlet Adamları (1820-1854), Erzincan: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
İpşirli, M. (1992), “Beylerbeyi”, İslam Ansiklopedisi, C. 6, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları: 69-74.
Mert, T. (2000), “Sicill-i Ahvâl Defterleri ve Buna Dair Yayınlanan Nizamnameler-I”, Arşiv Araştırmaları Dergisi, (2): 97-111.
Pakalın, M. Z. (1983), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. 1-2-3, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Sarıyıldız, G. (2004), Sicill-i Ahvâl Komisyonu’nun Kuruluşu ve İşleyişi, İstanbul: Der Yayınları.
Sertoğlu, M. (1986), Osmanlı Tarih Lûgatı, İstanbul: Enderun Kitabevi.
Tural, E. (2006), II. Meşrutiyet Döneminde Devletin Restorasyonu Bağlamında 1909 Teşkilat ve Tensikat Kanunu, İzmir: Basılmamış Doktora Tezi.
Yılmaz, F. (2010), Osmanlı Tarih Sözlüğü, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
Yüksel, A. (2004), Osmanlı Döneminde Tirebolulu Memurlar, İstanbul: Kitabevi.