İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuarı, Osmanlı Türk Müziği Araştırma Grubu (OTMAG) olarak, Ali Rifat Çağatay (18691935)'ın özel arşivinden bazı yazmalar üzerinde çalışmamız sonucu ortaya muhteşem bir envanter çıktı. Bu yazmalarda çağının pek çok bestekârının eserleri birinci elden tespit edilmiştir. Bunlar arasında Çağatay'ın da 60 kadar bestesi mevcuttur. Bu bestelerin söz tespiti, vezin ve açıklamaları benim payıma düştü. Klasik musikimizin ustaları güfte olarak, yine içerisinde vezinleri, ses ahengi, kafiyeleri, redifleri ile bir ritim, bir müzik barındıran şiirleri seçmişlerdir. Bu bakımdan güfteler de şarkılar için son derece önemli ve üzerinde durulmaya değer söz varlıklarıdır. Çalışmamızda Ali Rifat Çağatay'ın bestelediği güftelerin yazarları, vezinleri, bunlara uygun olarak kullanılan makam ve usuller üzerinde duruldu. Daha önce Cinuçen Tanrıkorur'un yaptığı araştırma ile Çağatay'ın tercih ettiği vezin ve usuller karşılaştırıldı. Farklı olanlar belirtildi. Şarkıların şairleri araştırıldı, doğum ve ölüm tarihleri belirlendi. Edebiyat dönemlerine göre sınıflandı ve bir edebî gruba ait olmayanlar ayrıca belirtildi. Ali Rifat Çağatay'ın bestekârlık hayatı, güftelerden hareketle klasik ve modern dönem olmak üzere iki devreye ayrılır. Birinci devrede Fuzuli, Neylî, Mihrî, Şeyhülislam Yahya gibi klasik dönem şairlerinden, ikinci dönemde ise daha güncel ve toplumsal konulara yönelmiş Mehmet Akif, Süleyman Nazif, Orhan Seyfi, Nazım Hikmet gibi şairlerden güfteler almıştır. Bilindiği üzere güftelerin anlamları gerek icracılar, gerekse dinleyiciler için son derece önemlidir. Bu itibarla burada aşağıda sunulan Çağatay'ın bestelediği güfteler de açıklandı. a) Kıl sabâ gönlüm perîşân olduğum cânana arz (Fuzulî) b) Anlayan yok nâr-ı aşkın şiddet-i buhrânını (Samih Rifat) c) Dâussıla (Süleyman Nazif) d) Ordunun Duası (Mehmet Akif) e) Zâr oludu gönül nazra-i sûziş eserinden (Ali Rıfat Çağatay) f) Gördüm yine bir âfet-i nâdîde edâyı (Enderunlu Vasıf) g) Bana bak hey avanak (Nazım Hikmet) Çağatay'ın; "Bülbül, Dâüssıla gibi uzun şiir besteleri; marşları, "Köse İmam" opereti, Ud Triosu (üç ud bestesi) gibi, Batı tarzı besteleri çağdaşlarına göre önemli yeniliklerdir. Batı'dan getirdiği bir başka yenilik de bazı şarkılarına Ana Türküsü, Bülbül, Dâüssıla, Kâğıthane Havası, Kız Türküsü, Yadigâr gibi özel isimler vermesidir.

As the Istanbul Technical University State Conservatory Ottoman Music Research Team, our study over some scripts from Ali Rıfat Cagatay's special archives resulted an enormous inventory. In this study, a lot of musical compositions of his contemporary compositors are determined. There are about sixty of his compositions among them. Texting, rhythm and explanations of the compositions fell to my share. The masters of our classical music mostly adapted their compositions from the poems which form rhythm and music with their euphony, rhyme and repeated voices. In this regard, the lyrics and songs are also very important literary subjects to speak of. The below subjects are mentioned in this article: The poets of the poems which Ali Rifat Cagatay used as lyrics for his compositions, the rhythms of the lyrics, the tunes (maqams) and rytmical patterns (usul) used with the rhythm in harmony. The maqams and rytmical patterns were compared to Cinucen Tanrıkorur's studies which were done before and the differences between them are determined. The poets of lyrics were studied and their birthdate and date of deaths were written. They were classified acording to period of literary movements and the ones which doesn't to blong to any literary movements were indicated spesifically. The period of Ali Rifat's compasition is divided into two parts; classical and modern. In the first period, he preferred poems from Fuzuli, Neyli, Mihri Şeyhulislam Yahya and etc. In the second period he studied social and actual subjects and he preferred poems from Mehmet Akif, Süleyman Nazif, Orhan Seyfi, Nazım Hikmet etc. As it's known the meaning of the lyrics is also very important for performer and listener. The below songs which were composed by Ali Rifat Çagatay are explained: a) Kıl sabâ gönlüm perîşân olduğum cânana arz (Fuzulî) b) Anlayan yok nâr-ı aşkın şiddet-i buhrânını (Samih Rifat) c) Daussıla (Süleyman Nazif) d) Ordunun duası (Mehmet Akif) e) Zâr oludu gönül nazra-i suziş eserinden (Ali Rıfat Çağatay) f) Gördüm yine bir âfet-i nâdîde edâyı (Enderunlu Vasıf) g) Bana bak hey avanak (Nazım Hikmet) Unlike his contemporary compositors, Çagatay had some modern innovations like composing long poems such as "Bülbül and Daüssıla"; marchs, an operatte named "Köse İmam", oud's trio. Çagatay gave special names to his some songs and compositions like "Bülbül, Daussıla, Kagıthane Havası, Ana Türküsü, Kız Türküsü, Yadigar . This was his another innovation which he was inspired from European composers.