TİCARİ İŞLEMLERDE TAŞINIR REHNİNİN SONA ERMESİ

1971 yılında yürürlüğe giren 1447 sayılı Ticari İşletme Rehni Kanunu yaklaşık 46 yılın ardından yerini 6750 Sy.lı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanun’a bırakmış ve bu değişiklik “rehin” hususunda köklü değişiklikleri de beraberinde getirmiştir. 01.01.2017 tarihinde yürürlüğe giren TİTRK ile başta KOBİ’ler olmak üzere tacir, esnaf ve ticari alanda faaliyet gösteren tüm paydaşların finansmana erişimini kolaylaştırmayı amaçlayan kanun koyucu, rehne konu olabilecek malvarlıklarının sayısını arttırmış, ticari işletmelerin malvarlıklarının bir kısmı üzerinde dahi rehin kurulabilmesinin önünü açmış ve borcun ödenmemesi durumunda rehinli malın alacaklının mülkiyetine geçmesini engelleyen “lex commissoria yasağı”nı (lex commissoria prohibition) kaldırmıştır. Kanunda yapılan değişiklik doktrinde etraflıca tartışılmış ve aradan geçen yaklaşık 1 yıllık süre içersinde birçok açıdan ele alınmıştır. Bu tartışmaların temelinde ise “rehne konu malvarlıkları” yer almaktadır. Rehnin kurulması kadar sona ermesi de son derece önemli ve hukuki açıdan özellik arz eden bir süreçtir. Doktrinde tüm dikkatlerin rehnin kurulması üzerinde toplandığı bir dönemde, bahse konu rehnin sona ermesi ikinci plana atılmış ve birçok yazar tararfından göz ardı edilmiştir. Bu çalışmayla birlikte şu ana kadar doktrinde çok fazla tartışılmamış olan, ticari işlemlerde taşınır rehni sözleşmenin sona erme konusu eski kanun ile karşılaştırmalı olarak etraflıca incelenecek ve kanunda boşluk bulunan bir takım hususlara cevap bulunmaya çalışılacaktır.

TERMINATION OF MOVABLE PLEDGE IN COMMERCIAL TRANSACTIONS

Commercial Enterprise Pledge Law (TITRK - Law No. 1447), which entered into force in 1971, left its place in Law on Pledges over Movable Assets in Commercial Transactions (Law No. 6750), after 46 years, and this amendment brought about radical changes in the "pledge". TITRK, which entered into force on 01.01.2017, has increased the number of legal entities that could be a subject of pledges and aimed at facilitating access to finance by all stakeholders, especially SMEs, merchants, tradesmen and commercial entities, opening up the possibility of pledging even some of the assets of commercial enterprises and the "lex commissoria prohibition" which prevents the transfer of the pledged property to the creditor's property in case of non-payment of the debt. The amendment made in doctrine has been thoroughly discussed and handled in many respects over a period of about one year. At the core of these discussions is the "property of the pledge." The ending is as important as the establishment of the pledge. At a time when all his attention was gathered on the establishment of the pledge, the termination of the pledge was taken into the second plan and ignored by many authors in doctrine. With this article, the subject of the termination of the pledge, which has not been discussed much in the doctrine, will be examined thoroughly in comparison with the old law and there will be answers to some cases, which there is a lacunae in law.

___

  • Acar, Faruk, Rehin Hukuku Dersleri, İstanbul 2015.
  • Akipek, Jale G./Akıntürk, Turgut, Eşya Hukuku, Eylül 2009.
  • Aktepe, Sezin, İpoteğin Alacağa Bağlı Hak Olması ve Diğer Özellikleri, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:6 Sayı:12 Güz 2007/2.
  • Akyazan, Sıtkı, Ticari İşletme Rehni, BATİDER Cilt 8 Sayı 4 Yıl 1976.
  • Ansay, Sabri Şeker, Hukuk İcra ve İflas Usulleri, 5.Baskı, Ankara 1960.
  • Antalya, O. Gökhan / Acar, Faruk, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni, İstanbul 2017.
  • Antmen, Alpay, Ticari İşletme Rehni, Ankara 2001.
  • Arar, Kemal, İcra ve İflas Hükümleri, Cilt I, Ankara 1944.
  • Arkan, Sabih, Ticari İşletme Hukuku, Ankara 2017.
  • Arslan, Ramazan/ Yılmaz, Ejder/ Taşpınar Ayvaz, Sema, İcra ve İflas Hukuku, Ankara 2017.
  • Atakan, Murat Can, 6750 Sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun Getirdiği Yenilikler ve Değişiklikler, Legal Hukuk Dergisi, Cilt 15, Sayı 171, Mart 2017.
  • Atay, Ender Ethem, İdare Hukuku, Ankara 2016.
  • Ayan, Mehmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Konya 2012. (Kısaca: Ayan, Borçlar Hukuku)
  • Ayan, Mehmet, Eşya Hukuku III, Sınırlı Ayni Haklar, Konya 2013 (Kısaca: Ayan, Eşya Hukuku III)
  • Aybay/Hatemi Hüseyin, Eşya Hukuku, İstanbul 2010.
  • Aytemiz, Abdullah, Takip Hukuku ile İlgili Temyiz ve İçtihatlar, Ankara 1944.
  • Bahtiyar, Mehmet, Ticari İşletme Hukuku, İstanbul 2017.
  • Berkin, Necmeddin, Tatbikatçılara İcra Hukuku Rehberi, İstanbul 1980.
  • Bilgen, Pertev, İdare Hukuku Dersleri, İstanbul 1996.
  • Bilgili, Fatih/ Demirkapı, Ertan, Ticari İşletme Hukuku, Bursa 2014.
  • Bozer, Ali/ Göle, Celal, Ticari İşletme Hukuku, Ankara 2013.
  • Cansel, Erol, Türk Menkul Rehni Hukuku, Teslim Şartlı Menkul Rehni, C.I, Ankara 1967.
  • Çiçek, Selda, Ticari İşletme Rehni, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Ankara 2015.
  • Doğan, Murat, Teslime Bağlı Olmayan Sicilli Motorlu Taşıt Rehni, EÜHFD., C.XII, S.3-4, Aralık 2008.
  • Elmas, Ömer, Ticari İşletme Rehni ve Cebri İcra Hukuku Bakımından Sonuçları, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Kocaeli 2004.
  • Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2017.
  • Ergüne, Mehmet Serkan, Hukukumuzda Taşınır Rehninin, Özellikle Teslime Bağlı Taşınır Rehninin Kuruluşu, İstanbul 2002.
  • Ertaş, Şeref, Eşya Hukuku, İzmir 2017.
  • Erten, Ali, Ticari İşletme Rehni, Ankara 2001.
  • Giritli, İsmet/ Bilgen, Pertev/ Akgüner, Tayfun/ Berk, Kahraman, İdare Hukuku, İstanbul 2013.
  • Gözler, Kemal/ Kaplan Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, Bursa 2012.
  • Gözübüyük, A. Şeref/ Tan, Turgut, İdare Hukuku, Cilt I, Genel Esaslar, Ankara 2013.
  • Gülekli, Yeşim, İpoteğin Taşınmaz ve Alacak Açısından Kapsamı, İstanbul 1992.
  • Günel, Onur Kerem, Lex Commissoria Yasağı, Ankara 1998.
  • Gürdoğan, Burhan, Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takip, İİK Değişiklik Tasarısı Hakkında Seminer, 1963.
  • Hamamcıoğlu, Esra / Karamanlıoğlu, Argun, 6750 Sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’na İlişkin Bazı Tespitler, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.129, Yıl 2017.
  • Helvacı, İlhan, Türk Medeni Kanununa Göre Lex Commissoria Yasağı, İstanbul 1996. (Kısaca: Lex Commissoria)
  • Karahasan, Mustafa Reşit, Yeni Türk Medeni Kanunu, Eşya Hukuku, C.II, İstanbul 2007.
  • Karakaş, Gülen Jale, Ticari İşletme Rehninde Tarafların Hak ve Yükümlülükleri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), Ankara 2004.
  • Kayar, İsmail, Ticari İşletme Hukuku, Ankara 2015.
  • Kayıhan, Şaban, Ticari İşletme Rehni, İstanbul 1996.
  • Kılıçoğlu, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2017.
  • Kırtepe, Ahmet, Ticari İşletme Rehni, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış), İstanbul 2009.
  • Koyuncuoğlu, Tennur, Türk İsviçre Hukukunda Borcun Yenilenmesi, (Novatio), İstanbul 1972.
  • Köprülü, Bülent/ Kaneti, Selim, Sınırlı Ayni Haklar, İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1982.
  • Köroğlu Ölmez, Belin, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Uyarınca Ticari İşletme Rehni, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 129, Yıl 2017.
  • Kuntalp, Erden, Teminat Kavramı Teminat Türleri ve Bunlardan Doğan Sorumluluk, Reha Poroy’a Armağan, İstanbul 1995.
  • Kuru, Baki, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, Ankara 2013.
  • Kuru, Baki/ Arslan, Ramazan/ Yılmaz, Ejder, İcra ve İflas Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2010.
  • Makaracı Başak, Aslı, Taşınır Rehni Sözleşmesi, İstanbul 2014.
  • Mustafaoğlu, Hüsrev, İcra İflas Hukukunda Rehin ve Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001).
  • Muşul, Timuçin, İcra ve İflas Hukuku, Ankara 2010.
  • Nomer, Haluk Nami/ Ergüne, Mehmet Serkan, Eşya Hukuku, Cilt: II Rehin Hukuku, İstanbul 2016.
  • Oğuzman M. Kemal/ Öz, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt I, İstanbul 2017.
  • Oğuzman, M. Kemal/ Seliçi, Özer/ Oktay-Özdemir, Saibe, Eşya Hukuku, İstanbul 2017.
  • Önay, Işık, Yenileme, İstanbul 2016.
  • Özbil, İ. Dündar, Ticari İşletme Rehni, Banka Dergisi, 1971, S. 10.
  • Poroy, Reha / Yasaman, Hamdi, Ticari İşletme Hukuku, İstanbul 2012.
  • Postacıoğlu, İlhan E. / Altay, Sümer, İcra Hukuku Esasları, İstanbul 2010.
  • Reisoğlu, Safa, Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2014. (Kısaca: Borçlar Hukuku)
  • Reisoğlu, Seza, Ticari İşletme Rehni ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, Ankara 1977. (Kısaca: Ticari İşletme Rehni)
  • Serozan, Rona, Eşya Hukuku I, İstanbul 2014.
  • Sirmen, Lale A., Alacak Rehni, Ankara 1990.
  • Sirmen, Lale A., Eşya Hukuku, Ankara 2013.
  • Şener, Oruç Hami, Ticari İşletme Hukuku, Ankara 2016.
  • Şimşek, Edip, Uygulamalı İcra ve İflas Hukuku Açıklamalar ve İçtihatlar, Aydın Yayınları, 1989.
  • Şit İmamoğlu, Başak, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Üzerine Bir İnceleme, Ankara 2017.
  • Tekinalp, Ünal, Banka Hukukunun Esasları, İstanbul 2009.
  • Tekinay, Selahattin Sulhi/ Akman, Sermet/ Burcuoğlu, Haluk/ Altop, Atilla, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 1993.
  • Teoman, Ömer, Bankalar Taraf Oldukları Ticari İşletme Rehni Sözleşmeleri Nedeniyle Borçlu Tacirin Mallarını Takip Aşamasında İhtiyaten Haczettirebilirler mi? İMD., C. 31, S. 6, s. 244 vd.
  • Tuna, Burcu Ece, Menkul Rehninin Paraya Çevrilmesi, İzmir 2009.
  • Türker, Erhan, Ticari İşletme Rehni, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler, 1981.
  • Tüzüner, Özlem, Marka Rehni Sözleşmesi ve Uygulanacak Hukuk, İstanbul 2007. Uyar, Talih, İcra Hukukunda Rehnin Paraya Çevrilmesi, Manisa 1992.
  • Uyumaz, Alper, Motorlu Taşıt Rehni, İstanbul 2012.
  • Ülgen, Hüseyin/ Helvacı, Mehmet/ Kendigelen, Abuzer/ Kaya, Arslan/ Nomer Ertan, Füsun, Ticari İşletme Hukuku, Yeni Türk Ticaret Kanuna Göre Güncellenmiş Dördüncü Bası, İstanbul 2015.
  • Yayla, Ahmet, Türk Hukukuna Göre İstimvalin Rejimi, Ankara 2016.
  • Zabunoğlu, Yahya Kazım, İdare Hukuku, Cilt 1, Ankara 2012.