Okullarda göz ardı edilen bir konu: Cinsel sağlık eğitimi

Bireyin cinsel gelişimi konsepsiyon ile başlamakta ve yaşam boyunca devam etmektedir. Bu nedenle bireylere çocukluk çağından itibaren cinsel sağlık eğitimi verilmesi önem taşımaktadır. Cinsel sağlık eğitimi, çocukların ve gençlerin fiziksel, sosyal ve duygusal gelişiminin önemli bir bileşenidir. Kapsamlı bir cinsel sağlık eğitimi, bireyin yaşına uygun olarak, kültürel ve bilimsel olarak doğru bilgi edinmesine, kendi cinsel yaşamı ve ilişkileri hakkında bilinçli tercih yapmasına, tutum, inanç ve değerlerini oluşturmasına yardımcı olmaktadır. Gelişmiş ülkelerin pek çoğunda cinsel sağlık eğitimi okullarda verilmektedir. Ancak Türkiye’de ulusal eğitim programı içerisinde cinsel sağlık eğitim ayrı bir ders olarak yer almamaktadır. Bu nedenle ülkemizde okul programlarına cinsel sağlık eğitimi ile ilgili ders ya da konuların eklenmesi ve uygulamaya geçirilmesi gerekmektedir. Cinsel sağlık eğitim programlarının oluşturulması ve yürütülmesinde okul sağlığı hemşirelerinin koordinatör, lider ve danışman rolü üstlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Cinsellik, cinsel sağlık, cinsel sağlık eğitimi, okul sağlığı hemşiresi

Ignored Issue At Schools: Sexual Health Education

Human sexual development begins at conception and continues throughout life. For this reason, giving sexual health education from childhood to adulthood is important. Sexual health education is an important component of children’s and youth’s physical, social and emotional development. Comprehensive sexual health education offers age appropriate, culturally and scientifically accurate information, assists young people in developing a positive view of sexuality and makes informed choices about their sexual health. Moreover, it can help develop their own attitudes, beliefs, and values. Sexual health education should be appropriate to the age, developmental level and cultural and social backround of students. Sexual health education is given at schools in the most of the developed countries. However, sexual health education lesson is not in national curriculum in Turkey. For this reason, sexual helath education lesson should be added to national curriculum. It is reccomended that school health nursing should assume coordinator, leadership and counseling role in developing and performing sexual health education programs. reclassification.

Keywords:

Sexuality sexual health, sex education, sexual education, school nursing,

PDF

___

1. Dünya Sağlık Örgütü. (1975). Education and treatment in human sexuality: the training of health professionals. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/38247/1/WHO_TRS_572_eng.pdf Erişim Tarihi: 22.12.2015
2. Sex Information and Education Council of Canada. (2005). Sexual health education in the schools: Questions & Answers. Canada. http://www.sieccan.org/pdf/she_q&a_3rd.pdf Erişim Tarihi: 24.12.2015
3. European Parliament. (2013). Policies for sexuality education in the European Union. http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/note/join/2013/462515/IPOL-FEMM_NT(2013)462515_EN.pdf Erişim Tarihi: 22.12.2015
4. GOV.UK. (2015). The National Curriculum. https://www.gov.uk/national-curriculum/other-compulsory-subjects Erişim Tarihi: 11.01.2016
5. Stevens S, Thompson EM, Vinson J, Greene A, Powell C, Licona AC, Russell S. Informing sexuality education through youth-generated anonymous questions. Sex Education 2012; 13(1): 84-98.
6. İnsan Kaynağı Geliştirme Vakfı. Öğretmen ve öğretmen adayları için cinsel sağlık eğitimi. İstanbul: Renk Matbaası: 2006.
7. Talib J, Mamat M, Ibrahim M, Mohamad Z. Analysis on sex education in schools across Malaysia Procedia - Social and Behavioral Sciences 2012; 59: 340-8.
8. The International Planned Parenthood Federation. (2006). Sexuality education in Europe. http://www.ippfen.org/en/Resources/Publications/Sexuality+Education+in+Europe.htm Erişim Tarihi: 28.12.2015
9. United Nations Populations. (2007) Framework for Action on adolescents and youth: opening doors with young people: 4 Keys. http://www.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/framework_youth.pdf Erişim Tarihi: 08.01.2016
10. Sexuality Information and Education Council of The United States. Guidelines for comprehensive sexuality education, 3rd ed. New York: Fulton Press; 2004.
11. Bernard LW, Immroth BF. Health information for youth: The public library and school library mediacenter role. USA: Libraries Unlimited; 2007.
12. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. International technical guidance on sexuality education. Paris: UNESCO Press; 2010.
13. Nüfus Bilim Derneği ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu. (2007). Türkiye Gençlerde Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Araştırması. http://www.nd.org.tr/custom/odesismc/Turkce_rapor.pdf Erişim Tarihi: 11.01.2016
14. Gölbaşı Z, Doğaner G, Erbaş N. 6-8. Sınıf adölesan kızlara akran eğitimi yöntemiyle uygulanan menstruasyon sağlığı eğitiminin bilgi ve davranışlar üzerindeki etkisi. TAF Preventive Medicine Bullettin 2012; 11(2): 191-98.
15. Sommart J, Sota C. The effectiveness of a school-based sexual health education program for junior high school students in Khon Kaen, Thailand. Procedia-Social and Behavioral Sciences 2013; 91: 208-14.
16. Jarrah SS, Kamel SA. Attitudes and practices of school-aged girls towards menstruation. International Journal of Nursing Practice 2012; 18: 308-15.
17. Abel G, Fitzgerald L. When you come to it you feel like a dork asking a guy to put a condom on’: is sex education addressing young people's understandings of risk? Sex Education 2006; 6(2): 105-19.
18. Zhang L, Chow E, Wilson EP. Distributions and trends in sexual behaviors and HIV incidence among men who have sex with men in China. BMC Public Health [online]. 2012; 12: 546-556. http://bmcpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2458-12-546. Erişim Tarihi: 11.01.2016
19. Dağ H, Dönmez S, Şirin A, Kavlak O. Akran eğitiminin üniversite öğrencilerinin cinsel sağlık, konusundaki bilgi düzeylerine etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 15(1): 10-7.
20. Brunk T, Morris S, Rye BJ, Meaney GJ, Yessis J, Wenger L, McKays A. Girl time: Development and implementation of a healthy sexuality program for girls in Grades 7 and 8. The Canadian Journal of Human Sexuality 2008; 17(1-2): 71-82.
21. Cinsel Eğitim Tedavi ve Araştırma Derneği. (2007). Gençlik ve Cinsellik. http://www.cetad.org.tr/CetadData/Book/32/269201116835-bilgilendirme_dosyasi_7.pdf Erişim Tarihi: 11.01.2016
22. Öztürk B, Siyez DM. İlköğretim 6. sınıf öğrencilerine yönelik cinsel eğitim programının etkililiğinin incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi 2015; 1(16): 30-55.
23. Lederman RP, Chan W, Roberts-Gray C. Parent–adolescent relationship education (PARE): Program delivery to reduce risks for adolescent pregnancy and STDs. Journal of Behavioral Medicine 2010; 33(4): 137-43.
24. Romo LF, Bravo M, Tschann JM. The effectiveness of a joint mother–daughter sexual health program for Latina early adolescents. Journal of Applied Developmental Psychology 2014; 35(1): 1–9.
25. Kalkute JR, Chitnis UB, Mamulwar MS, Bhawalkar JS, Dhone AB, Pandage AC. A study to assess the knowledge about sexual health among male students of junior colleges of an urban area. Medical Journal of Dr. D.Y. Patil University 2015; 8(5): 5-11.
26. Kirby DB, Laris BA, Rolleri LA. Sex and HIV education programs: Their impact on sexual behaviors of young people throughout the World. Journal of Adolescent Health 2007; 40: 206-17.
27. Gosser JJ, Wimer CD, Lloyd CA. A new sexual education program: Evaluation of effectiveness. American Journal of Social Sciences, Arts and Literature 2014; 1(1): 1-13.
28. Güler S, Yöndem ZD. Ergenlik ve Cinsel sağlık eğitimi ile ilgili grup rehberliğinin 6. sınıf öğrencilerinin bilgi ve tutumlarına etkisi. İlköğretim Online [Online]. 2007; 6(1): 2-10. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ilkonline/article/viewFile/5000038321/5000037177 Erişim Tarihi: 11.01.2016
29. Jaworsky D, Larkin J, Sriranganathan G, Clout L, Janssen J, Campbell L, et al. Evaluating youth sexual health peer education programs: Challenges and suggestions for effective evaluation practices. Journal of Education and Training Studies 2013; 1(1): 227-34.
30. Planned Parenthood Federation of America. (2012). https://www.plannedparenthood.org/files/3713/9611/7930/Sex_Ed_in_the_US.pdf Erişim Tarihi: 11.01.2016
31. Babacan SS. İnsan seksüalitesinin kültürel ve psikososyal yönleri. Kastamonu Eğitim Dergisi 2003; 11(1): 131-6.
32. Milli Eğitim Bakanlığı. (2010). Sağlık Bilgisi Dersi (9. Sınıf) Öğretim Programı. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx?islem=1&kno=91 Erişim Tarihi: 11.01.2016
33. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2015). 2015-2016 Eğitim Öğretim Yılında Okutulacak İlk ve Orta Öğretim Ders Kitapları. http://www.meb.gov.tr/2015-2016-egitim-ogretim-yilinda-okutulacak-ilk-ve-orta-ogretim-ders-kitaplari/duyuru/9544 Erişim Tarihi: 11.01.2016
34. Resmi Gazete. (2011). Hemşirelik yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110419-5.htm Erişim Tarihi: 11.01.2016
35. Tietjen-Smith T, Balkin R, Kimbrough S. Development and validation of the sex education confidence scale (SECS). Journal of Education and Human Development 2008; 2(2): 1-6.
36. Chang YT, Hayter M, Lin ML. Pubescentmale students’ attitudes towards menstruation in Taiwan: Implications for reproductive health education and school nursing practice. Journal of Clinical Nursing 2011; 21: 513-21.
37. Jackson V. What is the role of the school nurse in sexual health education. NASN School Nurse 2011; 26(3): 146-7.
38. National Association of School Nurses. (2012). School Health Education about Human Sexuality. https://www.nasn.org/PolicyAdvocacy/PositionPapersandReports/NASNPositionStatementsFullView/tabid/462/ArticleId/43/School-Health-Education-about-Human-Sexuality-Revised-2012 Erişim Tarihi: 11.01.2016
39. GOV.UK (2014). Health Visiting and School Nurse Programme: Supporting implementation of the new service offer: Developing strong relationships and supporting positive sexual health. https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/299269/Sexual_Health_Pathway_Interactive_FINAL.pdf Erişim Tarihi: 10.10.2016
40. Bulduk S, Pek H. İstanbul’da özel ilköğretim okullarında çalışan hemşirelerin rol ve işlevlerinin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2005; 9(2): 40-8.
41. Metin Z, Üniversite son sınıf öğrencilerinin cinsel sağlık ve üreme sağlığı bilgi düzeyleri. İstanbul: Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2015.
42. Geçici F, Gaziantep üniversitesi öğrencilerinin cinsellik ve üreme sağlığı hakkındaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2011.
43. Pınar G, Doğan N, Ökdem Ş, Algıer L, Öksüz E. Özel bir üniversitede okuyan öğrencilerin cinsel sağlıkla ilgili bilgi tutum ve davranışları. Tıp Araştırmaları Dergisi 2009; 7(2): 105-13.
44. Kaya F, Serin Ö, Genç A. Eğitim fakültesi birinci sınıf öğrencilerinin cinsel yaşamlarına ilişkin yaklaşımlarının belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007; 6(6): 441-8.