HAC PSİKOLOJİSİ – II: İNGİLTERELİ TÜRK DİASPORA HACILARI ÜZERİNE NİTEL BİR DURUM ÇALIŞMASI

İki ayrı makale formatında düzenlenen araştırmadaki birinci makalenin devamı niteliği taşıyan bu ikinci makalede, öncelikle “[a]-Bireysel Boyut-(Psikolojik)=Hac pratiğinin psiko-teolojik içerikli kişisel algıları” üzerine elde edilen bulgulara devam edilmiştir. Daha sonra “[b]-Toplumsal Boyut-(Sosyolojik)=Hac pratiğinin sosyo-psikolojik içerikli kişisel algıları” üzerine saptanan diğer nitel verilerin analizlerine yer verilmiştir. Araştırma konusuna ilişkin yapılan nitel analizler sonucunda; “hacıların Kabe'yi ilk gördüklerinde 'ağlama' ve 'heyecanlanma' gibi çeşitli psikolojik tepkiler verdikleri ve daha çok 'affedilme' içerikli dualar yaptıkları; kutsal toprakların en çok manevî/dinsel atmosferinden etkilendikleri; 'Arafat vakfesi' deneyimini 'Mahşer/Yeniden diriliş'in provası' olarak anlamlandırdıkları; İslam peygamberi'nin kabrini ilk ziyaretlerinde psikofizyolojik yakınlık duygusu hissettikleri; saygı-değer arkadaşlık türü olarak algıladıkları hac arkadaşlığını aynı amaç doğrultusunda duygu paylaşımı şeklinde yorumlamaları sebebiyle hac sonrası da bu arkadaşlıklarını devam ettirmek istedikleri” gibi bulgular elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Hac Psikolojisi, Kutsal Mekân Tecrübesi, Sembolik Anlamlar, Hacı Görüşleri

The Psychology of Pilgrimage - II: A Qualitative Case Study on Pilgrims of British Turkish Diaspora

As the continuation of the first article, this second article of the research proceeds with the findings of ‘[a]-Personal Dimension-(Psychological)=Personal perceptions of the practice of pilgrimage with psycho-theological content’. Then, other qualitative findings based on ‘[b]Social Dimension-(Sociological)=Personal perceptions of the practice of pilgrimage with sociopsychological content’ are taken into account. As a result of the qualitative analysis of the research, some of the findings are as follows: “at first sight to Kaaba, the pilgrims have responded with psychological reactions such as ‘crying’ and ‘excitability', and have mostly prayed for ‘forgiveness’; they have particularly been affected by spiritual/religious atmosphere of the holy lands; they have given meaning to ‘the experience of Mount Arafat to stand in vigil’ as ‘rehearsal of the last judgment/resurrection’; they have felt a sense of the psycho-physiological intimacy at the first visit of Islamic prophet Muhammad’s grave; they have pilgrimage friendship, perceived as the kind of venerable friendship, want to carry on due to interpretation as sharing of feelings towards the same goal after the pilgrimage period.

Keywords:

Psychology of Pilgrimage, Experience of the Sacred Space, Symbolic Meanings, Pilgrim Views,

PDF

___

Aydın, M. Ş. (2007). Hacı (aday)ların(ın) eğitimi. [içinde] M. Bulut (Ed.), Türkiye’de Hac Organizasyonu Sempozyumu Bildirileri (ss. 143-149). Ankara: D.İ.B. Yayınları.
Bayyiğit, M. (1998). Sosyo-kültürel yönleriyle Türkiye’de hac olayı. Ankara: T.D.V. Yayınları.
Certel, H. (2010). Dinî yaşantıda kalite sorunu. S.D.Ü.İ.F. Dergisi, 24 (1), 33-59.
Civil, Z. (2003). Din sosyolojisi açısından hac. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Geçioğlu, A. R. (2010). Hac ibadetinin bireysel yaşayıştaki rolü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kasapoğlu, A. (2005a). Bir dinî tecrübe olarak Kur’an’da huşû. Tasavvuf: İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, 15, 177-190.
Kasapoğlu, A. (2005b). Bir dinî tecrübe ve sembol olarak kıbleye yönelme. Diyanet İlmi Dergi, 41 (4), 29-48.
Kasapoğlu, A. (2008). Kişilik eğitimi açısından hac ibadeti. Diyanet İlmi Dergi, 44 (1), 93-1
Koç, M. (2013). Hac psikolojisi-I: İngiltereli Türk Diaspora hacıları üzerine nitel bir durum çalışması. S.Ü.İ.F.Dergisi, 15 (27), 49-74.
Köylü, M. (2007). Ruh sağlığı ve din: Batı toplumu açısından bir değerlendirme. O.M.Ü.İ.F. Dergisi, 23, 65-92.
Köylü, M. (2010). Ruh ve beden sağlığı ile din ilişkisi üzerine yapılan araştırmaların bir değerlendirmesi. O.M.Ü.İ.F. Dergisi, 28, 5-36.
Kula, M. N. (2005). Küreselleşme, ruh sağlığı ve din. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 5 (2), 7-30.
Kurt, A. (1987). Haccın hikmetleri. Diyanet Dergisi, 43 (3), 47-52.
Morris, P. A. (1982). The effect of pilgrimage on anxiety, depression and religious attitude. Psychological Medicine, 12, 291-294.
Onay, A. (2006). Hac yapan kişilerin hacdan sonraki dini tutumları. S.Ü.İ.F. Dergisi, 14, 1-23.
Onay, A. (2007). Hac ibadetinin sosyo-kültürel hayatımıza yansımaları. [içinde] M. Bulut (Ed.), Türkiye’de Hac Organizasyonu Sempozyumu Bildirileri (ss. 474-489). Ankara: D.İ.B. Yayınları.
Onay, A. (2008). Türkiye’nin hac organizasyonu. İstanbul: D.E.M. Yayınları.
Sağlam, İ. (2003). Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersinde “Haccın ve umrenin yapılışı” ile ilgili bir işleniş örneği. U.Ü.İ.F. Dergisi, 12 (2), 161-170.
Sanay, E. (1986). Haccın sosyolojik izahı. Diyanet Dergisi, 12 (3), 15-17.
Sevgili, M. (2007). Hac organizasyonunda görevlendirilecek ekip personelinin eğitimi. [içinde] M. Bulut (Ed.), Türkiye’de Hac Organizasyonu Sempozyumu Bildirileri (ss. 158-161). Ankara: D.İ.B. Yayınları.
Şahin, H. (2006). Toplumsal ilişkiler açısından hac ibadetinin analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Şen, N. (2003), Hac ibadetinin psiko-sosyal yönden değeri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tosun, N. (2010). Sufî gözüyle hac. Tasavvuf: İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, 25 (1), 197-20
Van Uden, M. ve ark. (1991). Modern pilgrimage and faith. Journal of Empirical Theology, 4 (2), 32-51.
Yalçınkaya, E. (2011). Hac psikolojisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.