SOSYAL MEDYANIN ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN YEME TUTUM VE DAVRANIŞLARINA OLAN ETKİSİ

Bu araştırma sosyal medyanın, üniversite öğrencilerinin yeme tutum ve davranışlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Erciyes Üniversitesi’nde farklı lisans programlarınakayıtlı 193 öğrenciye araştırmacılar tarafından tek seferlik 60 dakika sürenbeslenme eğitimi verilmiştir. Sonrasında katılımcılar müdahale (n=89) ve kontrol (n=104) olmak üzere iki gruba ayrılarak; “Demografik Bilgi”, “Yeme Tutum Testi”, “Sosyal Medya Kullanımı” ve “Besin Tüketim Kaydı” bölümlerinden oluşan anket uygulanmıştır. Sonraki aşamada müdahale grubuna Instagram hesabından (@diyettez) 10 hafta boyunca, her hafta bir konudanüç gönderi paylaşılmıştır. Bu süreçte kontrol grubuna herhangi bir müdahalede bulunulmamıştır.Ardındananket formları her iki gruba da 10 hafta sonunda tekrar uygulanmıştır. Sosyal medyadaki beslenme ile ilgili paylaşımlar sayesinde beslenme davranışını değiştirdiğini belirten katılımcıların oranı müdahale grubunda %44.9’dan %60.7’ye kontrol grubunda ise %41.3’ten %43.3’e yükselmiştir. Çalışma öncesinde gruplar arasında anlamlı bir fark bulunmazken; sonrasında müdahale grubunda kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde artış saptanmıştır (p=0.032). Müdahale grubunda araştırma öncesinde katılımcıların %6.7’siprobiyotik-yoğurt-kefir tüketimine dikkat etmekteyken, araştırma sonrasında bu oran %15.7’ye yükselmiştir (p<0.05). Benzer şekilde araştırma öncesinde müdahale grubunun %12.4’ü, kontrol grubunun %10.6’sı yiyeceklerin içerik bilgilerinedikkat ediyorken, araştırma sonrasında bu oran müdahale grubunda %24.7’ye, kontrol grubunda ise %15.4’e yükselmiştir (p<0.05). Doğru içerik ile uzman kişiler tarafından yapılan sosyal medya paylaşımlarının beslenme davranışları üzerine olumlu etkisi olabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Beslenme davranışları, Beslenme mesajları, Sosyal medya, Üniversite öğrencileri, Yeme alışkanlığı

THE EFFECT OF SOCIAL MEDIA ON UNIVERSITY STUDENTS' EATING ATTITUDES AND BEHAVIORS

This research was conducted to determine how social media affects the eating attitudes and behaviors of university students. 193 student senrolled in different under graduate programs at Erciyes University were given, such as a one-time 60-minute nutrition education by researchers. After wards, the participants were divided in to two groups as intervention (n=89) and control (n=104); A questionnaire consisting of "Demographic Information", "Eating Attitude Test", "Social Media Usage" and "Food Consumption Record" sections was applied. In the next stage, three posts on a topic were shared with the intervention group from the Instagram account (@diettez) for 10 weeks. In this process, no intervention was made in the control group. Then, the questionnaire forms were applied again to both groups at the end of 10 weeks. The proportion of participants who stated that they changed the ireating behavior thanks to the posts about nutrition on social media in creased from 44.9% to 60.7% in the intervention group and from 41.3% to 43.3% in the control group. While there was no significant difference between the groups before the study; After wards, a statistically significant increase was found in the intervention group compared to the control group (p=0.032). While 6.7% of the participants in the intervention group paidattention to probiotic-yogurt-kefir consumption before the study, this rate increased to 15.7% after the study (p<0.05). Similarly, 12.4% of the intervention group and 10.6% of the control group paidattention to the contentin formation of foods before the study, while this rate increased to 24.7% in the intervention group and 15.4% in the control group after the study (p<0.05). It has been concluded that social media shares made by experts with the right content can have a positive effect on nutritional behaviors.

Keywords:

Nutritional behaviors, Nutrition messages, Social media, University students, Eating habits,

PDF

___

Bozkurt A, Hamutoğlu NB, Liman Kaban A, Taşçı G ve Aykul M. Dijital bilgi çağı: Dijital toplum, dijital dönüşüm, dijital eğitim ve dijital yeterlilikler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd) 2021; 7(2),35-63.
Çömlekçi MF, Başol O. Gençlerin Sosyal Medya Kullanım Amaçları ile Sosyal Medya Bağımlılığı İlişkisinin İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2019; 17(4):173-188.
Lorenzen LA, Grieve FG, Thomas A. Brief report: Exposure to muscular male models decreases men’s body satisfaction. Sex Roles 2004; 51(11-12):743-8.
Twenge JM, Joiner TE, Rogers ML, Martin GN. Increases in depressive symptoms, suicide-related out comes, and suicide rates among US adolescents after 2010 and links to increased new media screen time. Clinical Psychological Science 2018; 6(1):3-17.
Santarossa S, Woodruff SJ. #Social Media: Exploring the relationship of social networking sites on body image, self-esteem, and eating disorders. Social Media+ Society 2017; 3(2):1-10.
Lauren NT, Melinda M M. Social Media and Nutrition Education: The Food Hero Experience, Journal of Nutrition Education and Behavior 2014; 46(2).
Dilber F, Dilber A. Üniversite Öğrencilerinin Gıda Ürünleri Tüketiminde Medyanın Etkisi: Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 2013; 2:64-82.
We Are Social. Sosyal Medya Kullanımı Verileri.https://datareportal.com/reports/digital-2022-turkey; Erişim tarihi: 23 Aralık 2022.
Sipahi S, Demirel B. Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi. Bes Diy Derg 2021; 49(1):57-66.
PewResearch Center. Internet, Science&Tech. Online Health Search [Internet]. 2006 [cited 9 November 2015]. Availablefrom: http://www.pewinternet.org/files/old-media/Files/Reports/2006/PIP_Online_Health_2006.pdf.pdf.
TheSocial Life of Health Information, 2011. Pew Research Center: Internet, Science&Tech. 2011. Available from: http://www.pewinternet.org/2011/05/12/the-social-life-of-health-information-2011/.
Laranjo L, Arguel A, Neves AL, et al. The influence of socialnetworking sites on healthy behavior change: a systematic review and meta-analysis. Journal of the American Medical Informatics Association 2014; 22(1):243-256.
Maher CA, Lewis L, Ferrar K, Marshall S, De Bourdeaudhuij I. Are healthy behavior change interventions that use online social net Works effective? A systematic review. Journal of medical Internet research 2014; 16(2):e40.
Sipahi S, Demirel B. Sosyal Medyadaki Beslenme ile İlgili Paylaşımların Yetişkin Bireylerin Yeme Tutum ve Davranışlarına Etkisi. BesDiyDerg 2021; 49(1):57-66.
Cohen R, Blaszczynski A. Comparative effects of Facebook and conventional media on body image dissatisfaction. J Eat Disord 2015; 3:23.
Garner D, Garfinkel P. The EAT: An index of the symptoms of anorexia. Psychological Medicine 1979; 273–279.
Arseniev-Koehler A, Lee H, Mc Cormick T, Moreno MA. #Proana: Pro-Eating Disorder Socialization on Twitter. J Adolesc Health 2016; 58(6):659-64.
Smith AR, Hames JL, Joiner TE Jr. Status update: maladaptive Facebook usagepredicts increases in body dissatisfaction and bulimic symptoms. Journal of affective disorders 2013; 149(1–3):235–240.
Clemmer K. Body image friend or foe? How is facebook affecting the way you feel about your body? The Center for Eating Disorders Blog; 2012. Retrieved from: http://eatingdisorder.org/blog/2012/03/body-image-friendor-foe-how-is-facebook- affectingthe-way-you-feel-about-your-body/
Özvurmaz S, Aliye Mandıracıoğlu A, Lüleci E. Üniversite Öğrencilerinde Yeme Tutumu ve Yeme Tutumuyla İlişkili Faktörler. Adıyaman Üni. Sağlık Bilimleri Dergisi 2018; 4(2):841-849.
BeBiS beslenme bilgi sistemi. n.d, https://bebis.com.tr/anasayfa
Ünalan D, Öztop DB, Elmalı F,ve ark. Bir Grup Sağlık Yüksekokulu Öğrencisinin Yeme Tutumları ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Arasındaki İlişki. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2009; 16(2):75- 81.
Uskun E, Şabaplı A. Lise Öğrencilerinin Beden Algıları ile Yeme Tutumları Arasındaki İlişki. TAF Prev Med Bull 2013; 12(5):519-528.
Talbot D, Smith E, Cass J. The relationship between psychophysical body categorization performance and male body dissatisfaction. Scientific reports 2019; 9(1):1-2.
McCabe M, Ricciardelli L. Parent, peer and media influences on body image and strategies to both increase and decrease body size among adolescent boys and girls. Adolescence 2001; 36(142):225-40.
Helm J, Jones R. Practice Paper of the Academy of Nutrition and Dietetics: Social Media and the Dietetics Practitioner: Opportunities, Challenges, and Best Practices. Journal Of The Academy Of Nutrıtıon And Dıetetıcs 2016; 11(116):1825-1835.
Erdoğan İ, Eryürek S, Ünübol H. Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Görünüş Kaygısı ve Yeme Tutumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 2019; 2(2):87-94.
Tural Büyük E, Özdemir E. Lise Öğrencilerinin Beden Algısı İle Yeme Tutumu Arasındaki İlişki. International Anatolia Academic Online Journal Health Sciences 2018; 4(2):1-12.