ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ İŞLETME SAHASI TOPRAKLARININ SPESİFİK YÜZEYLERİ İLE İLGİLİ BİR ARAŞTIRMA

ÖZETBu araştırma, Atatürk Üniversitesi işletme Sahası topraklarınınspesifik yüzey [değerlerini belirlemek amaciyle elealınmıştır. Bu hususla ilgili olarak, saJlada çeşitli yerlerdenYÜZ2yden alınan toprak örnekleri üzerinde çalışılmıştır.Araştırma konusu saha, genç .alüviyal topraklardan oluşmaktadır.Saha kuzeyde Karasu ve. güneyde Palandökel1 dağlarıile çevrilmiştir.Araştırma sahasına ait toprak örneklerinin spesifik yilzeylerininölçümünde bugün için en çok tavsiye edilen ethylencglycol yöntemi uygulanmıştır. Örne.klerin yüzey yük yağımluğu ve elektriki yük sayıları, bunların katyon değişimkapasitelerinz a.it değerleri ve toplam spesifik yüzeyalanlarıdi.kkate alınarak geliştirilmiş olan özel formüller yard1.lniylehesap yoluyla bulunmuştur. Katyon değiş,im bıpasitesinin belirlenmesindeamonyum asetat yönteminden yararlanılmıştır.Toprak örneklerinin dış, iç "lAZ toplam spesifik yüzeylerisırasiyle 61,93 - 385,81,. 84,84 - 282,26,' 142,90 - 530,32 m2/ gr.arasında değişmişt~r. Kontrol amaciyle kullanılan montmoril·loni! kilinde bu değerler sırasiyle, 112,90, 651,94 ı'e 764,84m2/ gr. okrak saptanmıştır.Toprak örneklerinin yüzey yük yoğunluklarıen az 0,32x10-'me/cm' ve en çok da 2,97xl0-6 cm2 dir. ·Montmorillonitte budeğer 1,58x10-6 mE/cm' dir.Araştırma konusu toprakların elektriki yük sayılarına nitdeğerleri 1,93x102llile 17,88x1()21l me/mz arasında değiştiği sap·tanmış.tır. Montmorillonitte ise bu değer 9,51x1(f'J me/mz ola·rak elde edilmiştir.Atatürk Üniversitesi İşıetme sahası topraklarının spesifikyüzeyleri ile ilgili olarak yapılmış ı.Olan bu araştırmanın bu sa.hada çalışmalara yararlı olmasını temenni ederim.A STUDY RELATED TO SPESIFIC SURFACE OF THE SOILS OFATATÜRK UNIVERSITY FARM AREAThis study has been undertaken· in order to detect the spesificsurface values of the soils ofFarm Area of Atatürk Universityin Erzurum. As related to thissubject it has been studied on thesoil samples taken from thesurface of different places on thearea.The area studied consists ofyoung alluvial soils and extendsfrom Karasu Channel in the nartnto Palandöken Mountains in thesouth.The ethylene glycal sorbtionmethod which is the most advisableone at present, was used inthe deterıninatioD of the spesificsurface of the soils of the areastudied. The surface charge densityand electr:ical chargenurribersof the samples were found bycalculating and by special formulasdeveloped considering the valuesof eation -exchange capacities andthe total Spesific surface ar:ea ofthe samples. The ammoniumacetate method was used indetermining cation exchange capacity.87The' external, internal and thetotal spesific surface of the soilsamples varied between 61,93 and385,81; 84,84 and 282,26; 142,90and 530,32 m2/gm., respectively.These yalues for montmorillonitewhich was used as control werefound as 112,90; 651,94 and 764,84mı/gm. respectively.The surface charge densitiesof the soil samples were between0,32 X 10-6 me./cmı and 2,97 X10-6 me/cm2• This value formontmorillonite was 1,58 X 10-6me/cm?The values of the electricalcharge numbers of the sails studiedwere found to be variedbetween 1,93 X 1o:ın me/mı. and17,88 X L0ı0 me/m2• Thls value'was obtained as 9,51 X ıo:ın me/mı.for montmoril1onite.
Anahtar Kelimeler:

-