ÖZ-YETERLİK VE İYİMSERLİĞİN ALGILANAN İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİK ÜZERİNE ETKİSİ

Amaç- Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Ocak 2023 raporuna göre, Kasım 2022 itibarıyla Türkiye'de işsizlik oranı %10,2 iken 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta bu oran %17,8'dir. Genç işsizliğinin Türkiye’deki önemli sorunlardan biri olduğu görülmekte ve gençler için iş bulamama ihtimali kaygı verici bir durum yaratmaktadır. İstihdam edilebilirlik, bireyin iş bulma şansına yönelik algısıdır. Bireylerin iş bulma süreciyle baş etmesinde faydalı olabilecek özelliklerden bir tanesinin psikolojik sermaye olduğu düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı umut, iyimserlik, öz-yeterlik ve dayanıklılık boyutlarından oluşan psikolojik sermaye kavramının algılanan istihdam edilebilirlik üzerindeki etkisini öğrenci örneklemi üzerinde test etmektir. Yöntem- Bu araştırmada yapılandırılmış anket kullanılarak veri toplanmıştır. Anket psikolojik sermaye ölçeği, algılanan istihdam edilebilirlik ölçeği ve demografik bilgi bölümünden oluşmuştur. Çalışmaya bir devlet üniversitesinin işletme bölümünde okuyan 219 öğrenci katılmıştır. Katılımcılar 17-27 yaş aralığındadır. Veri kolay ulaşılabilir örneklem yöntemi ve çevrimiçi anket uygulaması ile Eylül 2022- Ocak 2023 tarihleri arasında elde edilmiştir. Bulgular- Araştırmada öncelikle değişkenlerin faktör yapıları doğrulayıcı faktör analizi ile tespit edilmiştir. Ardından değişkenler arası ilişkiler korelasyon analizi ile incelenmiş ve psikolojik sermayenin her alt boyutunun algılanan istihdam edilebilirlik ile ilişkili olduğu görülmüştür. Hipotezleri test etmek için yapılan regresyon analizi sonucunda yalnızca öz-yeterlik ve iyimserlik boyutlarının algılanan istihdam edilebilirliği açıklama etkisi olduğu anlaşılmıştır. Sonuç- Bu çalışmada, öğrencilerin başarılı olacağına yönelik inançlarının ve olumlu sonuç almaya yönelik düşüncelerinin, iş bulmayla ilgili algılarını artırdığı görülmüştür. Bu sonuç literatürdeki bulgularla uyumlu olmakla birlikte dayanıklılık ve umudun olumlu etkisinin olmaması sebebiyle önceki araştırmalardan farklıdır. Araştırmalar iyimserlik ve öz-yeterliğin eğitim ve çeşitli öğrenme yöntemleri ile artırılabileceğini göstermektedir. Bu kapsamda üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları tarafından sağlanacak eğitimlerin öğrencilerin işgücü piyasasıyla daha iyi baş etme gücü sağlayacağı düşünülmektedir. Gelecek çalışmalar öz-yeterlik ve iyimserlik ile algılanan istihdam edilebilirlik arasındaki ilişkide ara değişken ve düzenleyici değişkenlerin rolünü inceleyerek daha geniş bir bakış açısı sunabilir.

Anahtar Kelimeler:

Psikolojik sermaye, algılanan istihdam edilebilirlik, öz-yeterlik, iyimserlik, pozitif psikoloji

THE EFFECTS OF SELF-EFFICACY AND OPTIMISM ON PERCEIVED EMPLOYABILITY

Purpose- According to the January 2023 report of the Turkish Statistical Institute (TUIK), while the unemployment rate in Turkey is 10.2% as of November 2022, this rate is 17.8% for the young population in the 15-24 age group. It is seen that youth unemployment is one of the important problems in Turkey and the possibility of not being able to find a job for young people creates a worrying situation. Employability is an individual's perception of their chances of finding a job. It is thought that one of the features that can be beneficial for individuals to cope with the process of finding a job is psychological capital. This research aims to test the effect of the concept of psychological capital, which consists of hope, optimism, self-efficacy and resilience dimensions, on perceived employability on a student sample. Methodology- In this study, data were collected using a structured questionnaire. The questionnaire consisted of psychological capital scale, perceived employability scale and demographic information section. 219 students studying in the department of business administration of a state university participated in the study. Participants are between the ages of 17-27. The data were obtained between September 2022 and January 2023 with convenience sampling method and online survey application. Findings- In the study, first of all, the factor structures of the variables were determined by confirmatory factor analysis. Then, the relations between the variables were examined by correlation analysis and it was seen that each sub-dimension of psychological capital had an effect on perceived employability. As a result of the regression analysis performed to test the hypotheses, it was seen that only the dimensions of self-efficacy and optimism had the effect of explaining the perceived employability. Conclusion- In this study, it was seen that students' beliefs that they will be successful and their thoughts about getting positive results increase their perceptions about finding a job. Although this result is consistent with the findings in the literature, it differs from previous studies in that resilience and hope do not have a positive effect. Research shows that optimism and self-efficacy can be increased by education and various learning methods. In this context, it is thought that the trainings to be provided by universities and non-governmental organizations will enable students to better cope with the labor market. Future studies may offer a broader perspective by examining the role of mediators and moderators in the relationship between self-efficacy and optimism and perceived employability.

Keywords:

Psychological capital, perceived employability, self-efficacy, optimism, positive psychology,

PDF

___

Alkın, S., Korkmaz, O., & Çelik, S. B. (2020). Algılanan Gelecekteki İstihdam Edilebilirlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması. İş ve İnsan Dergisi, 7(1), 33-47.
Atitsogbe, K. A., Mama, N. P., Sovet, L., Pari, P., & Rossier, J. (2019). Perceived employability and entrepreneurial intentions across university students and job seekers in Togo: The effect of career adaptability and self-efficacy. Frontiers in Psychology, 10, 180-191.
Avey, J. B., Wernsing, T. S., & Luthans, F. (2008). Can positive employees help positive organizational change? Impact of psychological capital and emotions on relevant attitudes and behaviors. The Journal of Applied Behavioral Science, 44(1), 48-70.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215.
Carver, C. S., & Scheier, M. F. (2014). Dispositional optimism. Trends in Cognitive Sciences, 18(6), 293-299.
Consiglio, C., Menatta, P., Borgogni, L., Alessandri, G., Valente, L., & Caprara, G. V. (2021). How youth may find jobs: the role of positivity, perceived employability, and support from employment agencies. Sustainability, 13(16), 9468.
Covid 19 has changed online shopping forever survey shows. https://unctad.org/news/covid-19-has-changed-online-shopping-forever-survey-shows
Else-Quest, N. M., & Hyde, J. S. (2021). Toplumsal cinsiyet üzerine teorik yaklaşımlar. Türk, Ş. (Çev. Ed.). ve Y. Kalafatoğlu (Çev.). Kadın Psikolojisi ve Toplumsal Cinsiyet: İnsan Deneyiminin Yarısı ve Daha Fazlası. (1. Baskı, s. 27-59) içinde Nobel Yayınevi. (Orijinal eserin yayın tarihi: 2018, 9. Baskı).
Forrier, A., & Sells, L. (2003). The concept employability: A complex mosaic. International Journal of Human Resources Development and Management, 3(2), 102-124.
Fugate, M., Kinicki, A. J., & Ashforth, B. E. (2004). Employability: A psycho-social construct, its dimensions, and applications. Journal of Vocational Behavior, 65(1), 14-38.
İzgi, B. B. (2012). Genç işsizliği ve eğitim ile olan ilişkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), 295-310.
Kalkın, G., Erdem, H. ve Erdurmazlı, E. (2020).Psikolojik sermaye ve algılanan istihdam edilebilirlik ilişkisi üzerine ampirik bir çalışma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(44), 1189-1211.
Kirves, K., Kinnunen, U., & De Cuyper, N. (2014). Contract type, perceived mobility and optimism as antecedents of perceived employability. Economic and Industrial Democracy, 35(3), 435-453.
Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2015). Psychological capital and beyond. Oxford University Press, USA.
Rothwell, A., & Arnold, J. (2007). Self-perceived employability: Development and validation of a scale. Personnel Review, 36, 23–41.
Seligman, M. E. (2006). Learned optimism: How to change your mind and your life. Knopf Doubleday Publishing Group.
Turgut, T. & Erden, N. S. (2013). Olumsuz test ifadelerinin iç tutarlılığa ve faktör yapısına etkileri. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42 (2), 319-332.
Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK), (2023). İşgücü istatistikleri, Kasım 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=%C4%B0%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BC-%C4%B0statistikleri-Kas%C4%B1m-2022-49384&dil=1 adresinden 30.01.2023 tarihinde alınmıştır.
van der Heijden, B. I. J. M. (2002). Prerequisites to guarantee life-long employability. Personnel Review, 31, 44– 61.
Wittekind, A., Raeder, S., & Grote, G. (2010). A longitudinal study of determinants of perceived employability. Journal of Organizational Behavior, 31(4), 566-586.