HOLLAND MESLEKİ KİŞİLİK TİPİ ÖZELLİKLERİNİN ÇALIŞANLARIN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞINA ETKİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Amaç- Bu çalışmanın amacı İçişleri Bakanlığına bağlı bir kurumun İzmir ilinde bulunan taşra teşkilatında görevli çalışanların Holland tipi kişilik özelliklerinin örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütsel bağlılık üzerine etkilerini incelemektir. Yöntem- Çalışma nicel araştırma deseninde ilerlemiştir. Katılımcı gruba öncelikle dört bölümden oluşan anket formu uygulanmıştır. Anket formunun birinci bölümünde, katılımcılara ait demografik bilgilere, ikinci bölümde, Holland Mesleki Kişilik Envanterine, üçüncü bölümde, örgütsel bağlılık ölçeğine, dördüncü bölümde ise örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeğine yer verilmiştir. Katılımcılardan elde edilen veriler betimsel istatistik analizi ve regresyon analizlerine tabi tutularak araştırma konusu sorulara yönelik bulgular ölçülmüştür. Bulgular- Araştırma sonuçlarına göre; katılımcı grubun kişilik tiplerinin genel itibariyle Holland Tipoloji Kuramına göre araştırma öncesinde belirlenen kişilik kodları ile uyum olduğu ve grubun örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sonuç- Katılımcıların kişi-iş uyumunun mevcut olduğu, bu uyum neticesinde örgütsel bağlılık boyutlarından duygusal boyutun en yüksek ortalamaya, devam bağlılığı boyutunun ise düşük bir ortalamaya sahip olduğu ortaya konulmuştur. Yine kişilik tiplerinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Kişilik, Holland tipoloji kuramı, örgütsel bağlılık, örgütsel vatandaşlık davranışı, kişi-iş uyumu

A RESEARCH ON THE EFFECTS OF HOLLAND VOCATİONAL PERSONALITY TYPE FEATURES ON ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOR AND ORGANIZATIONAL COMMITMENT OF EMPLOYEES

Purpose- The aim of this study is to examine the effects of Holland type personality traits on organizational citizenship behavior and organizational commitment of employees working in the provincial organization of an institution affiliated to the Ministry of Interior in İzmir. Methodology- The study proceeded in a quantitative research design. First of all, a questionnaire consisting of four parts was applied to the participant group. In the first part of the questionnaire, demographic information of the participants, in the second part, the Holland Professional Personality Inventory, in the third part, the organizational commitment scale, and in the fourth part, the organizational citizenship behavior scale. The data obtained from the participants were subjected to descriptive statistical analysis and regression analysis, and the findings for the research questions were measured. Findings- According to the analysis findings of the data obtained, it was determined that the personality types of the participant group were generally in harmony with the personality codes determined before the research according to the Holland Typology Theory, and the organizational commitment and organizational citizenship behavior levels of the group were high. Conclusion- According to the survey results obtained within the scope of the study, it was revealed that the participants had a person-job fit, and as a result of this fit, the emotional dimension of the organizational commitment dimensions had the highest average and the continuance commitment dimension had a low average. Again, it was seen that personality types have a significant effect on organizational citizenship behavior.

Keywords:

Personality, Holland typology theory, organizational commitment, organizational citizenship behavior, person-job fit,

PDF

___

Aslan, Ş. (2015). Yönetim Ve Ekonomi, 15(2), 163-178.
Atli, A. & Keldal, G. (2017). Mesleki kişilik tipleri envanterinin geliştirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 18 (1) , 73-93 . DOI: 10.17494/ogusbd.330743
Avcı, A. (2017). Örgütsel Bağlılık: Kavramsal çerçevesi ve eğitim örgütleri açısından etkileri. Turkish Studies, 12(6), 55-76.
Aydoğdu, M. (2016). Spor yapan bireylerin kinestetik zekâ algı düzeyleri ile Holland kişilik tipleri arasındaki ilişkinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Basım, H. N., & Şeşen, H. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeği uyarlama ve karşılaştırma çalışması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(4), 83-101.
Cihangiroğlu, N. (2009). Örgütsel bağlılığın belirleyicileri olarak örgütsel adalet ve kararlara katılım. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Çevik Tekin, İ., & Akgemci, T. (2019). Örgütsel bağlılığın yenilikçi iş davranışına etkisi. BMIJ, 7(4), 1709-1739.
Çıta, K. (2021). Holland’ın kişilik tipolojisine göre motivatörler: bir kamu üniversitesinde araştırma. Doktora Tezi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Demirkol, A., & Aslan, S. (2021). Holland’ın tipolojisi, bağlanma ve beş faktör kişilik kuramı üzerine bir derleme çalışması. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3).
Dinçer, E. (2021). Örgüt kültürünün örgütsel bağlılık üzerindeki etkisinde yetenek yönetiminin aracılık rolünün incelenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Dolu, B. (2011). Bankacılık sektöründe çalışanların örgütsel bağlılık düzeyleri üzerine bir araştırma. Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Erdoğdu, F. B. (2019). Örgütsel bağlılık, örgütsel vatandaşlık davranışı,iş tatmini ve işten ayrılma niyeti ilişkisi:görgül bir araştırma. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Et Oltulu, E. (2021). Örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışının iş doyumuna etkisi, kamu sağlık kuruluşlarında bir araştırma. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Gencür, A. S. (2011). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının kişilikleriyle bölüm memnuniyetleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
Güçel, C. (2013). örgütsel bağlılığın örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi örgütsel adaletin aracılık rolü: imalat işletmelerine yönelik bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(2), 173-190.
Gürbüz, S. (2007). Yöneticilerin örgütsel vatandaslık davranıslarının iş tatmini ve algıladıkları örgütsel adalet ile ilişkisi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Holland, J. L. (1973). Making vocational choices: a theory of vocational personalities and work environments. Prentice-Hall. 01 22, 2022 tarihinde https://archive.org/details/makingvocational00holl/page/1/mode/1up?view=theater adresinden alındı
İlan, İ. (2019). John holland kişilik envanteri bakış açısıyla çalışan kişiliği ve kariyer seçimi arasındaki ilişki üzerine bir inceleme: Şanlıurfa İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
Karaaslan, A., Ergun Özler, D., & Kulaklıoğlu , A. S. (2009). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve bilgi paylaşımı arasındaki ilişkiye yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 135-160.
Karaman, A., & Aylan, S. (2012). Örgütsel Vatandaşlık. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 35-48.
Köse, O. (2014). Örgüt kültürü ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi: bir kamu kurumunda alan araştırması. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Özdemir, H. (2021). Örgütsel Bağlılık. M. Ak (Dü.) içinde, Örgütsel Davranış Üzerine Literatürel Analiz ve Ölçekler (s. 227-249). Ankara: Nobel Yayınevi.
Sarıboğa, M. (2017). Nepotizmin örgütsel bağlılık ve iş doyumuna etkisi ve otel çalışanları üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Doğuş Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Sürücü, L., & Maşlakçı, A. (2018). Örgütsel bağlılık üzerine kavramsal inceleme. International Journal Of Management and Administration, 2(3), 49-65.
Şener, N. (2021). Lise öğrencilerinin holland kişilik tipleri ile mesleki olgunluk düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
Tangal, A. R. (2019). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık öğrencilerinin kişilik tipleri ile bölüm memnuniyetleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Urgan, S., & Erdoğan, P. (tarih yok). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı. Örgütsel Davranış Üzerine Literatürel Analiz ve Ölçekler. içinde Nobel Yayın.
Wasti, S. A. (2000). Örgütsel bağlılığı belirleyen evrensel ve kültürel etmenler: türk kültürüne bir bakış. Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 201-224.
Yıldırım, G. (2015). Lise öğretmenlerinin örgütsel sinizm tutumları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yılmaz, O. (2011). Mesleki ilgi envanteri”nin gelistirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Yücekaya, P. (2017). Nepotizmin, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: iş görenlerin mülkiyet sahipliği yoluyla ve özel girişimlere devir şeklinde özelleştirilen işletmelerde bir araştırma. Doktora Tezi, Kastomonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastomonu.
Yücel, M. Y. (2020). Çalışanlarda örgütsel bağlılığın iş tatmini ve örgütsel sinizmile ilişkisinin incelenmesi (şanlıurfa organize sanayi bölgesinde çalışanlar üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
Yüceler, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve örgüt iklimi ilişkisi: teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 445-458